Η οξεία επίδραση της μικρής διάρκειας κλασικών τεχνικών διάτασης και εναλλακτικών γιόγκα και πιλάτες στην ευκαμψία και τη μυϊκή ισχύ αθλητών χειροσφαίρισης

Abstract

Athletes, particularly in handball, tend to perform static stretches of long duration and intensity in order to prevent injury and improve performance, but several studies find worsening effects from their application. The aim of this study was to investigate- when it comes to acute conditions- the effect of nine-second classical static and dynamic stretching techniques; alternative hatha yoga and mat pilates techniques and non-stretching protocol on lower extremities and trunk joint range of motion. Also, whether this range will have a positive effect on vertical jump with and without pre-stretch, 10m and 20m sprints and agility in amateur handball players. Secondly, to investigate the effect of warm-up without stretching and 10 minutes of inactivity on the flexibility of the same joints and muscular power output abilities, given the role currently attributed to warm-up and also because in handball unlimited changes are allowed during the game and no warm-up or bench movements are allowed. Nineteen healthy handball players of the A1 and A2 national league participated voluntarily in the study. All participants performed five different protocols in random order and on different days. The four experimental protocols included stretches of a total duration of five minutes each, and the fifth included only equal duration walking which was the control protocol. The stretching protocols included: a) static stretching (1st protocol), b) dynamic stretching (2nd protocol), c) practice of hatha yoga technique (3rd protocol) and d) practice of mat pilates technique (4th protocol). Each protocol also included muscular power tests in the vertical jump with and without pre-stretch, in the 10 and 20 meter sprints and agility. In each intervention protocols, the data on the range of motion were collected six times a) at baseline, b) after a seven-minute moderate-intensity warm-up, c) after the initial muscle power performance tests, d) after performing stretches, e) after the final muscle power performance tests, and g) after ten minutes of inactivity. For the muscle power performance tests, data were collected three times: a) at the initial muscle power tests, b) at the final muscle power tests, and c) after 10 minutes of inactivity. In the control protocol data were collected in the same way, except for the stretches which were replaced by five-minute walk. Passive range of joint motion was examined in hip flexion, hip extension, hip abduction, ankle dorsiflexion, knee flexion and trunk flexion in random order, as were the tests. Measurements in the range of motion were taken with goniometers, in sprints with a photocell system and in jumps with an electronic vertical jump recording system. Analysis of variance with repeated measures to compare the protocols showed that the warm-up and initial muscle power performance tests have no effect on the improvement of the range of motion. This was significantly improved (p<0.001) by the application of either static or dynamic stretches or alternative techniques as well as the final muscle power performance tests, and is maintained improved after ten minutes of inactivity. The improvements are greater in alternative stretching techniques than in the classics, as well as between protocols. In the control protocol their range of motion is significantly improved (p<0.01 to p<0.001) only by the application of the final muscle power performance tests and maintained after ten minutes of inactivity. In the muscle power performance tests - in the 10 and 20 meter sprints , in the agility and in the vertical jump with pre-stretch - the improvements are significant (p<0.001) in all intervention protocols, but not in the vertical jump without pre-stretch. The improvements are greater in the alternative stretching techniques than they are in the classics, as they are between protocols, possibly due to the involvement of the breath. In contrast, in the control protocol walking does not positively or negatively affect any muscle power performance test. The findings of the present study provide useful information for designing appropriate exercise programs using the hatha yoga and mat pilates technique aimed at improving flexibility and muscle power performance. Also, static stretching of short duration, namely less than ten seconds, can be applied to improve flexibility and muscular power efforts.

Οι αθλητές και ιδιαίτερα της χειροσφαίρισης τείνουν να εκτελούν στατικές διατάσεις μεγάλης διάρκειας και έντασης με σκοπό την πρόληψη τραυματισμών και τη βελτίωση της απόδοσης. Ωστόσο, αρκετές έρευνες δείχνουν ότι η εφαρμογή τους μπορεί να οδηγήσει σε χειροτέρευση της απόδοσης. Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνηθεί σε οξείες συνθήκες η επίδραση της μικρής διάρκειας εννιά δευτερολέπτων των κλασικών τεχνικών στατικής διάτασης, της δυναμικής διάτασης και των εναλλακτικών τεχνικών χάθα γιόγκα και ματ πιλάτες, όπως και πρωτόκολλο χωρίς διάταση στο κινητικό εύρος αρθρώσεων των κάτω άκρων και του κορμού. Επίσης, αν το εύρος αυτό θα έχει θετική επίδραση στην απόδοση μυϊκής ισχύος, όπως στο κατακόρυφο άλμα με και χωρίς προδιάταση, στα σπριντ 10 και 20 μέτρων και αλλαγής κατεύθυνσης σε ερασιτέχνες παίκτες χειροσφαίρισης. Δευτερευόντως, να ερευνηθεί η επίδραση της προθέρμανσης χωρίς διατάσεις και της απραξίας 10 λεπτών στην ευκαμψία των ίδιων αρθρώσεων και ικανοτήτων απόδοσης μυϊκής ισχύος, δεδομένου του ρόλου που αποδίδεται μέχρι σήμερα στην προθέρμανση και αφετέρου, επειδή στη χειροσφαίριση επιτρέπονται απεριόριστες αλλαγές στη διάρκεια του παιχνιδιού και δεν επιτρέπεται προθέρμανση. Στη μελέτη συμμετείχαν εθελοντικά δεκαεννιά υγιείς παίκτες χειροσφαίρισης της Α1 και Α2 εθνικής κατηγορίας. Όλοι οι συμμετέχοντες εκτέλεσαν πέντε διαφορετικά πρωτοκόλλα σε τυχαία σειρά και διαφορετικές ημέρες. Τα τέσσερα πειραματικά πρωτόκολλα περιλάμβαναν διατάσεις συνολικής διάρκειας πέντε λεπτών το καθένα και το πέμπτο μόνο ισόχρονη διάρκεια βάδην που αποτέλεσε το πρωτόκολλο ελέγχου. Τα πρωτόκολλα διατάσεων περιλάμβαναν: α) στατικές διατάσεις (1ο πρωτόκολλο), β) δυναμικές διατάσεις (2ο πρωτόκολλο), γ) άσκηση τεχνικής χάθα γιόγκα (3ο πρωτόκολλο) και δ) άσκηση τεχνικής ματ πιλάτες (4ο πρωτόκολλο). Σε κάθε πρωτόκολλο περιλαμβάνονταν και δοκιμασίες μυϊκής ισχύος στο κατακόρυφο άλμα με και χωρίς προδιάταση, στα σπριντ 10 και 20 μέτρων και αλλαγής κατεύθυνσης. Σε κάθε πρωτόκολλο παρέμβασης τα δεδομένα στο κινητικό εύρος συλλέγονταν έξι φορές α) στην αρχή της εφαρμογής τους, β) μετά από τροχάδην εφτά λεπτών προθέρμανσης μέτριας έντασης, γ) μετά τις αρχικές δοκιμασίες απόδοσης μυϊκής ισχύος δ) μετά την εκτέλεση διατάσεων, ε) μετά τις τελικές δοκιμασίες απόδοσης μυϊκής ισχύος και ζ) μετά τη δεκάλεπτη απραξία. Για τις δοκιμασίες απόδοσης μυϊκής ισχύος τα δεδομένα συλλέγονταν τρείς φορές α) στις αρχικές δοκιμασίες μυϊκής ισχύος, β) στις τελικές δοκιμασίες μυϊκής ισχύος και γ) μετά τα 10 λεπτά απραξίας. Στο πρωτόκολλο ελέγχου η συλλογή τους έγινε με τον ίδιο τρόπο, εκτός από τις διατάσεις που αντικαταστάθηκαν με χαλαρό βάδην πέντε λεπτών. Το κινητικό εύρος αξιολογήθηκε στην κάμψη, έκταση και απαγωγή του ισχίου, την κάμψη γόνατος, ποδοκνημικής και του κορμού σε τυχαία σειρά. Οι μετρήσεις στο κινητικό εύρος έγιναν με γωνιόμετρα, στα σπριντ με σύστημα φωτοκύτταρων και στα άλματα με ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής κατακόρυφης αλτικότητας. Η ανάλυση διακύμανσης με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις για τη σύγκριση των πρωτοκόλλων έδειξε, ότι η προθέρμανση και οι αρχικές δοκιμασίες απόδοσης μυϊκής ισχύος δεν έχουν καμιά επίδραση στη βελτίωση του κινητικού εύρους. Αυτό βελτιώνεται σημαντικά (p<0,001) από την εφαρμογή διατάσεων στατικού είτε δυναμικού τύπου ή των εναλλακτικών τεχνικών, καθώς και των τελικών δοκιμασιών απόδοσης μυϊκής ισχύος και διατηρείται βελτιωμένο μετά από δέκα λεπτά απραξία. Οι βελτιώσεις είναι μεγαλύτερες στις εναλλακτικές τεχνικές διάτασης, από ότι είναι στις κλασικές, όπως και μεταξύ των πρωτοκόλλων. Στο πρωτόκολλο ελέγχου το κινητικό τους εύρος βελτιώνεται σημαντικά (p<0,01 έως p<0,001) μόνο με την εφαρμογή των τελικών δοκιμασιών απόδοσης μυϊκής ισχύος και διατηρείται μετά από δέκα λεπτά απραξίας. Στις δοκιμασίες απόδοσης μυϊκής ισχύος - στα σπριντ 10 και 20 μέτρων και αλλαγής κατεύθυνσης και στο κατακόρυφο άλμα με προδιάταση - οι βελτιώσεις είναι σημαντικές (p<0,001) σε όλα τα πρωτόκολλα παρέμβασης, όχι όμως στο κατακόρυφο άλμα χωρίς προδιάταση. Οι βελτιώσεις είναι μεγαλύτερες στις εναλλακτικές τεχνικές διάτασης, από ότι είναι στις κλασικές, όπως είναι και μεταξύ των πρωτοκόλλων, πιθανά λόγω συμμετοχής της αναπνοής. Αντίθετα στο πρωτόκολλο ελέγχου, το χαλαρό βάδην δεν επηρεάζει θετικά ή αρνητικά καμιά δοκιμασία απόδοσης μυϊκής ισχύος. Τα ευρήματα της παρούσης μελέτης παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τον σχεδιασμό κατάλληλων προγραμμάτων άσκησης με την τεχνική χάθα γιόγκα και ματ πιλάτες που αποβλέπουν στη βελτίωση της ευκαμψίας και της απόδοσης μυϊκής ισχύος. Επίσης, μπορεί να εφαρμόζεται στατική διάταση μικρής διάρκειας κάτω των δέκα δευτερολέπτων για τη βελτίωση της ευκαμψίας και της απόδοσης μυϊκής ισχύος.