Νόσος Crohn στην Ελλάδα: Κλινικοεπιδημιολογική μελέτη και παρακολούθηση 155 περιπτώσεων

Abstract

The natural course, outcome, prognosis and partly the epidemiology of Crohn's disease, were studied in a large group of Greek patients. The study lasted for fourteen years and included patients who were diagnosed and followed-up in three large hospitals of the great area of Athens and Piraeus. Follow-up was achieved in 95 percent (155 from a total number of 165 patients). Patients were evaluated and followed-up according to a preestablished protocol. In all patients the modern diagnostic and therapeutic procedures were applied. It was found that the disease affects commonly more men, than women (1,58:1) more often between the ages of 20 to 40, and that there is a preference for urban dwellers of high socioeconomic and educational status. The diagnosis was based on combination of methods such as endoscopy, histology and radiology of the gut, and confirmed histologically. There was a delay in the diagnosis. The mean time interval between the onset of symptoms and the establishment of diagnosis was 2.4 years. Colonoscopy had a significant contribution to the final diagnosis in the cases of patients with large bowel involvement. The disease involves almost equally the small, large, and small and large bowel (the later in cases of concurrent involvement). In the majority of cases, the disease follows a course with exacerbanations and remissions and only in a small proportion there are continuous symptoms or no symptoms. Mild and moderate exacerbations usually respond to conservative treatment, while severe ones or surgical emergencies, fail to respond, in a high percentage, rending surgical procedure necessary. Various intestinal and extraintestinal complications appeared before or after the diagnosis was established, most important of the first being obstruction, hemmorhage and cancer of the bowel and of the later liver Involvement of the type of chronic active hepatitis or Sclerosing Cholangitis. Joint manifestations or urinary stones were less serious but were more commonly found among all the other extraintestinal complications. There was no mortality during the first attack of the disease, but there was a percent of deaths during the follow-up period due to poor response or complications of the disease (cancer of the bowel, cerebral accidents etc). The disease runs a rather uniform course, independently of the age of the patients at the time of diagnosis. In the majority of the causes, patients were able to maintain a normal life, besides the periods of flare-up.

Σε μια μεγάλη ομάδα (την μεγαλύτερη στην Ελλάδα) ασθενών με Νόσο Crohn, μελετήθηκε η φυσική εξέλιξη της παθήσεως, η έκβασή της, οι παράγοντες που την επηρεάζουν, οι διάφορες κλινικοεργαστηριακές παράμετροι καθώς και ορισμένα επιδημιολογικά δεδομένα. Η μελέτη διήρκεσε 14 χρόνια και περιέλαβε ασθενείς που διαγνώσθηκαν ή παρακολουθήθηκαν σε τρείς μεγάλες Νοσοκομειακές μονάδες των Αθηνών και του Πειραιώς. Πλήρης παρακολούθηση έγινε δυνατή σε ποσοστό 95% (155 από 165 ασθενείς που αρχικά περιλήφθηκαν στη μελέτη). Ο έλεγχος και η παρακολούθηση των αρρώστων έγινε με βάση ειδικό πρωτόκολλο. Χρησιμοποιήθηκαν δε, οι σύγχρονες διαγνωστικές και θεραπευτικές μέθοδοι. Διαπιστώθηκε ότι η νόσος προσβάλλει συχνότερα τους άνδρες από τις γυναίκες, συχνότερα στην ηλικία των 20-40 ετών, υπάρχει προτίμηση για τον αστικό πληθυσμό καθώς και για άτομα μορφωμένα και υψηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. Η διάγνωση της παθήσεως στηρίχθηκε σε συνδυασμό μεθόδων. Πολλές φορές ήταν δύσκολη και καθυστέρησε σημαντικά. Η κολονοσκόπηση αποτελεί εξαιρετικής σημασίας μέθοδο για την διάγνωση και παρακολούθηση των ασθενών εφ' όσον η νόσος εντοπίζεται στο παχύ έντερο. Η πάθηση προσβάλλει οποιοδήποτε τμήμα του πεπτικού σωλήνα, όμως σε ίση αναλογία το λεπτό, παχύ, και λεπτό και παχύ έντερο ταυτόχρονα. Η διαδρομή της νόσου στην πλειονότητα των περιπτώσεων ακολουθεί εξάρσεις και υφέσεις. Σε μικρό ποσοστό των αρρώστων διαδράμει χωρίς συμπτώματα ή αντίθετα με συνεχή συμπτωματολογία. Τα επεισόδια ήπιας και μέτριας βαρύτητας ανταποκρίνονται συνήθως ευνοϊκά στη συντηρητική αγωγή, ενώ οξέα συμβάματα ή κακή ανταπόκριση στη συντηρητική αγωγή, καταλήγουν σε χειρουργική επέμβαση. Η νόσος στη διαδρομή της παρουσιάζει διάφορες εντερικές και εξωεντερικές επιπλοκές. Από τις πρώτες σοβαρότερη είναι η ανάπτυξη καρκίνου και διαφόρων τύπων συριγγίων, ενώ από τις δεύτερες η προσβολή του ήπατος η οποία μπορεί να πάρει τον χαρακτήρα σκληρυντικής χολαγγειίτιδος ή χρόνιας ενεργού ηπατίτιδος. Οι εκδηλώσεις από τις αρθρώσεις και το ουροποιητικό, αποτελούν λιγότερο σοβαρές εξωεντερικές εκδηλώσεις, όμως είναι κατά πολύ συχνότερες των ηπατικών. Η νόσος δεν συνοδεύεται από θνητότητα κατά την έναρξή της, όμως κατά την πορεία της είναι δυνατό να επέλθει ο θάνατος είτε άμεσα (κακή ανταπόκριση στη θεραπεία), είτε λόγω επιπλοκών (καρκίνος, εγκεφαλικά επεισόδια). Η νόσος δεν φαίνεται να διαδράμει διαφορετικά στη μεγάλη ηλικία από ότι στους νέους. Στο μεγαλύτερο ποσοστό οι άρρωστοι είναι σε θέση να διάγουν φυσιολογική ζωή και να εργάζονται, εκτός φυσικά από τις περιόδους υποτροπών της παθήσεως.