Η βαρύτητα του αδίκου και της ενοχής στην επιμέτρηση της ποινής

Abstract

The aim of the present dissertation is the analysis of the normative principles in sentencing (article 79 of greek Penal Code). In the first part of the thesis, the essence of the senctencing is examined. In particular, the thesis analyzes the way in which the harmfulness of the conduct and the culpability of the actor are assessed in the formation of the sentencing purview as well as in the imposition of a penalty of a certain type and amount. The object of the study will be particularly the cases of reduced harmfulness and respectively the cases of reduced culpability and their evaluation in sentencing. In the same section, the content of the sentencing circumstances contained in article 79 of the Penal Code, as amended in 2019, will be analyzed. The second part of the thesis examines the methodology of the sentencing process. It is deemed necessary to start the research from the theories of punishment, in order to then approach the basic positions of the main sentencing theories that have been developed in the German and Anglo-Saxon jurisdictions, as well as the criticism that has been leveled at each of them. Next, the five-phase model is analyzed, which can be set as the basis of a systematic sentencing procedure. Particular emphasis is also placed on some more specific aspects of the sentencing process: the way of assessing the sentencing circumstances, the prohibition of double assessment and the problem of finding a comparison measure as a starting point for determining the sentence to be imposed. The third part examines the procedural aspects of sentencing. There are two main issues of interest in this part. The first one is the obligation of the judge to justify the sentencing verdict. The second one is the problem of admissibility of legal review of the court's judgment by the greek Supreme Court.

Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η δογματική επεξεργασία των κανονιστικών αρχών επιμέτρησης της ποινής (άρθρο 79 ΠΚ). Στο πρώτο μέρος εξετάζεται η ουσία της επιμέτρησης της ποινής. Συγκεριμένα, αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο αξιολογείται το άδικο και η ενοχή στη διαμόρφωση του πλαισίου ποινής καθώς και στην επιβολή ποινής συγκεκριμένου είδους και ύψους. Αντικείμενο μελέτης αποτελούν ιδιαίτερα οι περιπτώσεις μειωμένου αδίκου και αντίστοιχα οι περιπτώσεις μειωμένης ενοχής και η αξιολόγησή τους στην επιμέτρηση. Στην ίδια ενότητα αναλύεται και το ουσιαστικό περιεχόμενο των επιμετρητικών περιστάσεων του νυν ισχύοντος άρθρου 79 ΠΚ, όπως τούτο τροποποιήθηκε και ισχύει μετά την μεταρρύθμιση του 2019. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής εξετάζεται η μεθοδολογία της επιμέτρησης. Η εκκίνηση της έρευνας από τις θεωρίες περί ποινής κρίνεται αναγκαία, προκειμένου στη συνέχεια να προσεγγιστούν οι βασικές θέσεις των κυριότερων θεωριών περί επιμέτρησης που έχουν αναπτυχθεί στον γερμανικό και αγγλοσαξωνικό χώρο, καθώς και η κριτική που έχει ασκηθεί σε καθε μία από αυτές. Ακολούθως, αναλύεται το μοντέλο των πέντε φάσεων, το οποίο μπορεί να τεθεί ως βάση μιας συστηματικής επιμετρητικής διαδικασίας για τον ποινικό δικαστή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και σε κάποιες ειδικότερες πλευρές της επιμέτρησης: στον τρόπο αξιολόγησης των επιμετρητικών περιστάσεων, στην απαγόρευση της διπλής αξιολόγησης και στο πρόβλημα της ανεύρεσης ενός μέτρου σύγκρισης ως αφετηριακό σημείο για τον προσδιορισμό της επιβλητέας ποινής. Στο τρίτο μέρος εξετάζεται η δικονομία της επιμέτρησης. Δύο είναι τα βασικά ζητήματα που απασχολούν στο μέρος αυτό. Το πρώτο είναι η υποχρέωση αιτιολόγησης της απόφασης επί της ποινής εκ μέρους του δικαστή της ουσίας. Το δεύτερο είναι το πρόβλημα της δεκτικότητας αναιρετικού ελέγχου της επιμετρητικής απόφασης εκ μέρους του αναιρετικού δικαστηρίου.