Η επίδραση της νευρομυϊκής ηλεκτρικής διέγερσης των σκελετικών μυών των κάτω άκρων στους άνδρες και τις γυναίκες με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια

Abstract

Purpose: Functional electrical stimulation (FES) of lower limb is an safe and beneficial alternative to physical training in chronic heart failure (CHF) patients. Although it improves exercise capacity in CHF, we performed a randomised, placebo-controlled study to investigate its effects on long-term clinical outcomes and if there are differences between men and women. Methods: We randomly assigned 120 patients, (56,7% male aged 71±8 years), with stable CHF (New York Heart Association(NYHA) class II/III (63% / 37%), mean left ventricular ejection fraction 28±5%), to either a 6-week functional electrical stimulation training programme or placebo. Patients were followed for up to 19 months for death and/or hospitalisation due to CHF decompensation. Results: Mortality did not differ between groups (log rank test P=0.680), while the heart failure-related hospitalisation rate was significantly lower in the FES group (hazard ratio (HR) 0.40, 95% confidence interval (CI) 0.21–0.78, P = 0.007). The latter difference remained significant after adjustment for prognostic factors: age, gender, baseline NYHA class and left ventricular ejection fraction (HR 0.22, 95% CI 0.10–0.46, P<0.001). Compared to placebo, FES training was associated with a lower occurrence of the composite endpoint (death or heart failure-related hospitalisation) after adjustment for abovementioned prognostic factors (HR 0.21, 95% CI 0.103–0.435, P<0.001). However, that effect was mostly driven by the favourable change in hospitalisation rates. Among females, women randomly assigned to FES had 67% less risk for the combined end point (HR=0.33 with 95% CI=0.13-0.83, p=0.02) and 74% less risk for hospitalization ( HR=0.26 with 95% CI=0.09 to 0.76, p=0.014). No significant reduction was observed between men in the composite endpoint and hospitalizations. Conclusions: In CHF patients, 6 weeks FES training reduced the risk of heart failure-related hospitalisations, without affecting the mortality rate. The effect of FES on the reduction of hospitalizations was statistically significant in women while in men was not statistically significant. Possibly, FES has better results in women than in men.

Εισαγωγή: Η λειτουργική ηλεκτρική διέγερση ή ηλεκτρικός νευρομυïκός ερεθισμός (ΗΝΜΕ) των σκελετικών μυών των κάτω άκρων συνιστά μια ασφαλή και αποδοτική εναλλακτική μέθοδο άσκησης για τους ασθενείς με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια (ΧΚΑ). Καθώς έχει φανεί ότι βελτιώνει την ικανότητα για άσκηση των εν λόγω ασθενών, πραγματοποιήσαμε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη για να μελετήσουμε τις μακροχρόνιες επιδράσεις στα κλινικά συμβάντα και αν διαφέρουν για τα δύο φύλα. Μέθοδος: 120 ασθενείς, (56,7% άνδρες, μέση ηλικία 71±8 y έτη ), με σταθερή καρδιακή ανεπάρκεια (κατάταξη κατά NYHA (New York Heart Association) II/III (63% / 37%), μέσο κλάσμα εξώθησης: 28±5%), υποβλήθηκαν είτε σε ένα πρόγραμμα καθημερινής άσκησης με ΗΝΜΕ διάρκειας 30 λεπτών για 6 εβδομάδες, είτε σε πλασματική διέγερση (ομάδα μαρτύρων). Οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν για ένα διάστημα κατά μέσο όρο 19 μηνών μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος των 6 εβδομάδων για την καταγραφή των θανάτων και /ή των νοσηλειών, λόγω απορρύθμισης ΧΚΑ. Αποτελέσματα: Η θνητότητα δεν διέφερε ανάμεσα στις δύο ομάδες (log rank test P=0.680), ενώ το ποσοστό των νοσηλειών, το σχετιζόμενο με την καρδιακή ανεπάρκεια, ήταν σημαντικά μικρότερο στην ομαδα του ΗΝΜΕ (hazard ratio (HR) 0.40, 95% confidence interval (CI) 0.21 – 0.78, P = 0.007). Η διαφορά αυτή παρέμεινε σημαντική και μετά την προσαρμογή για τους προγνωστικούς παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο, το αρχικό κλάσμα εξώθησης αριστεράς κοιλίας και στάδιο κατά NYHA (HR 0.22, 95% CI 0.10 –0.46, P<0.001). Συγκρινόμενη με την ομάδα της πλασματικής διέγερσης, η ομάδα του ΗΝΜΕ παρουσίασε μείωση ως προς την εμφάνιση του σύνθετου καταληκτικού σημείου (θάνατος ή νοσηλεία για καρδιακή ανεπάρκεια), ακόμα και μετά την προσαρμογή για τους προγνωστικούς παράγοντες που προαναφέρθηκαν (HR 0.21, 95% CI 0.103 – 0.435, P<0.001). Το αποτέλεσμα αυτό προερχόταν κυρίως από την ευνοïκή επίδραση στην συχνότητα των νοσηλειών. Μεταξύ των γυναικών, η ομάδα του ΗΝΜΕ είχε 67% μικρότερο κίνδυνο για την εμφάνιση του σύνθετου καταληκτικού σημείου (HR 0.33, 95% CI 0.13 - 0.83, p=0.02) και 74% μικρότερο κίνδυνο για νοσηλεία (HR 0.26, 95% CI 0.09 - 0.76, p=0.014). Στην ομάδα των ανδρών που υποβλήθηκαν σε ΗΝΜΕ δεν παρατηρήθηκαν ανάλογα αποτελέσματα. Συμπέρασμα: Η εφαρμογή ενος προγράμματος ΗΝΜΕ έξι εβδομάδων μείωσε τον κίνδυνο νοσηλειών σχετιζόμενων με την καρδιακή ανεπάρκεια, χωρίς να επηρεάσει την θνητότητα. Η ευνοïκή επίδραση στη νοσηρότητα ήταν στατιστικά σημαντική μόνο για τις γυναίκες. Πιθανόν η συνολική επίδραση του ΗΝΜΕ στη νοσηρότητα να προέρχεται από τη μείωση της νοσηρότητας στις γυναίκες.