Η φορολόγηση του bitcoin: τα ψηφιακά νομίσματα και η φορολογία τους στην ευρωπαϊκή νομοθεσία

Abstract

This thesis aims to investigate the completely new, but rapidly evolving, field of taxation of digital currencies in the member states of the European Union, and, in particular, the imposition of income and value added tax on transactions and income arising from their use, i.e. as currency, means of payment, investment product, as well as through the economic activity of their "mining". This is a particularly topical issue, given the current economic circumstances, especially, the recent imposition of restrictions on the movement of capital in our country, which has pushed the digital economy as an alternative to the use of traditional payment methods. This issue offers a brilliant field for original research, as the first relevant cases are emerging just now and there is currently a complete lack of a clear legal framework. Moreover, existing European regulations in the financial sector are unable to provide solutions to the controversies that have arisen, because they were not intended to apply to digital currencies from the outset, resulting in a number of legislative gaps, to which this thesis attempts to provide answers, by interpreting the current provisions in a way that is consistent with the nature and characteristics of digital currencies, and by proposing new regulations. To this end, a thorough investigation of the existing legal regime is carried out, with a parallel analysis of the relevant case law of the CJEU and European states on the issue, using the comparative method and the economic approach to law to draw conclusions and find solutions.

Η παρούσα διατριβή σκοπεί στη διερεύνηση του εντελώς νέου αλλά ραγδαία εξελισσόμενου πεδίου της φορολογίας των ψηφιακών νομισμάτων στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και επί το ειδικότερο της επιβολής των φόρων εισοδήματος και προστιθέμενης αξίας στις συναλλαγές και στο εισόδημα που προκύπτει από τις χρήσεις τους, ήτοι ως συνάλλαγμα, μέσο πληρωμής, επενδυτικό προϊόν, καθώς και μέσα από την οικονομική δραστηριότητα «εξόρυξής» τους. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα επίκαιρη προβληματική, δεδομένων των τρέχουσων οικονομικών συγκυριών και συγκεκριμένα της πρόσφατης επιβολής περιορισμών στην κυκλοφορία κεφαλαίων στη χώρα μας, η οποία έχει ωθήσει την ψηφιακή οικονομία ως εναλλακτική έναντι της χρήσης παραδοσιακών μεθόδων πληρωμής. Το εν λόγω ζήτημα συνιστά πεδίο δόξης λαμπρό για πρωτότυπη διεξαγωγή έρευνας, με τις πρώτες σχετικές υποθέσεις να ανακύπτουν τώρα και την παντελή έλλειψη συνεκτικού νομικού πλαισίου. Εξάλλου, οι υπάρχουσες ευρωπαϊκές ρυθμίσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα αδυνατούν να εισφέρουν λύσεις στις αμφισβητήσεις που δημιουργούνται, διότι ο προορισμός τους δεν αφορούσε εξ αρχής τα ψηφιακά νομίσματα, με αποτέλεσμα πλήθος νομοθετικών κενών, στα οποία η παρούσα διατριβή επιχειρεί να δώσει απαντήσεις, με σύμφωνη προς τη φύση και τα χαρακτηριστικά των ψηφιακών νομισμάτων ερμηνεία των ισχύουσων διατάξεων, καθώς και με προτάσεις νέων ρυθμίσεων. Προς τον σκοπό αυτό, γίνεται ενδελεχής διερεύνηση του υφιστάμενου νομικού καθεστώτος, με παράλληλη ανάλυση της σχετικής νομολογίας του ΔΕΕ και των ευρωπαϊκών κρατών επί του ζητήματος και αξιοποιείται η συγκριτική μέθοδος και η οικονομική προσέγγιση του δικαίου προς εξαγωγή συμπερασμάτων και ανεύρεση λύσεων.