Στα χνάρια του κυπριακού μύθου: τα Κύπρια Έπη και η μυθική παράδοση Ελλάδας και Ανατολής

Abstract

This doctoral dissertation focuses on the lost archaic epic known as the Cypria (τα Κύπρια έπη), and aims to highlight the interpretive value of its probable origin from Cyprus in the study of Near Eastern influences on Greek archaic poetry. Through the comparative analysis of select episodes of the Cypria and their mythological parallels in Greek, Mesopotamian, Hebrew, Egyptian, Hittite, and Sanskrit literature, I attempt to trace the cross-cultural dissemination of the respective myths and their reception in early Greek epic poetry on the basis of Cyprus’ historical interaction with various oriental civilizations, analyzing the pivotal geo-cultural role of this island as a channel for the transmission of Near Eastern mythological narratives and motifs in the Greek epic cosmos. Furthermore, my study focuses on the “antitraditional”, anti-heroic and sometimes even parodic elements that characterize this poem’s portrayal of the Achaean heroes, exploring their possible association with the partially “distanciated” perspective of the Cypriot epic tradition towards the Panhellenic myth of the Trojan Expedition. The dissertation thus introduces two interpretive directions for the study of the Cypria in the light of the traditional theory about this poem’s Cypriot origin: its importance as a case study of West Asiatic influence on Greek myth and its notable deviation from the idealized heroic ethos of early Greek epic poetry.

Η παρούσα διατριβή επικεντρώνεται στα λεγόμενα Κύπρια έπη και έχει ως βασικό στόχο να αναδείξει την ερμηνευτική αξία της πιθανής κυπριακής τους προέλευσης όσον αφορά τη μελέτη των αλληλεπιδράσεων της πρώιμης ελληνικής επικής παράδοσης με τον αφηγηματικό πλούτο της Εγγύς Ανατολής. Μέσα από τη συγκριτική ανάλυση επιλεγμένων επεισοδίων των Κυπρίων επών και των αφηγηματικών τους παραλλήλων στην ελληνική, τη μεσοποταμιακή, την εβραϊκή, την αιγυπτιακή, τη χεττιτική, και την ινδική παράδοση η έρευνα επιχειρεί να ιχνηλατήσει τις πιθανές διαπολιτισμικές διαδρομές των σχετικών μύθων επί τη βάσει της χωροχρονικής τους κατανομής και υπό το φως των ιστορικών σχέσεων του κυπριακού ελληνισμού με γειτονικούς λαούς της Εγγύς Ανατολής, αναδεικνύοντας τον ρόλο του νησιού της Αφροδίτης ως διαύλου για τη μετάδοση ανατολικού μυθικού και ποιητικού υλικού στην ελληνική επική παράδοση. Η πιθανή κυπριακή προέλευση των Κυπρίων επών αξιοποιείται επίσης ως ερμηνευτική αφετηρία για την ανάλυση της «αντι-παραδοσιακής», αντιηρωικής και ενίοτε παρωδιακής προοπτικής υπό την οποία το συγκεκριμένο έργο φαίνεται να αναδιηγείται τον μύθο της τρωικής εποποιίας. Στο σύνολό της η διατριβή αναδεικνύει τη σημασία του ιδιάζοντος γεωπολιτισμικού συγκειμένου της αρχαϊκής Κύπρου ως ιστορικής και φιλολογικής βάσης για τη μελέτη των Κυπρίων επών, της σχέσης τους με την υπόλοιπη επική ποίηση, και της οφειλής τους στη μεγάλη μυθολογική κληρονομιά της Ανατολής.