Μελέτη της ορθογραφικής δεξιότητας και ανάπτυξη προγραμμάτων παρέμβασης για την ενίσχυση παιδιών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες

Abstract

Spelling acquisition comprises a major challenge for children at risk of or with Specific Learning Disabilities (SLD). Though, by means of targeted interventions, children at risk of or with SLD can significantly enhance their academic performance. To this direction, the current thesis deals with the study of the orthographic skill and delves into the most efficient methods for its reinforcement.Initially, a meta-analysis aiming at the investigation of the effectiveness of spelling intervention programs and the characteristics of the most productive ones as well as the relationship between reading and spelling, is performed. Based on the effect sizes examined, it is demonstrated that (i) teaching spelling through intervention programs is more efficient compared to the partial application of spelling strategies or no instruction at all (ii) the instruction of grammar and orthographic spelling, (iii) the employment of the multisensory method in combination with pictographic or self-correction, and (iv) programs with short duration, applied to small groups or individually, using computers.Following the meta-analysis, the related findings were leveraged in order to develop, implement and assess two intervention programs for the reinforcement of spelling skills of children with SLD, who attended the second and third grade and enrolled in resource rooms. The programs were founded upon the principles of direct instruction using evidence-based teaching practices. Their efficacy was evaluated based on a sample of 54 second and 73 third graders, who were randomly assigned to two individual groups per study; the intervention group, to which the developed programs were applied, and the control group, which received typical instruction. Children were administered standardized tests for the assessment of their spelling performance in three distinct times; before, exactly after and 6 weeks after the completion of the intervention. By conducting ANOVA, it was confirmed that, for both grades, the spelling performance of the intervention group improved more compared to the one of the control group, leading to statistically significant differences between them.The obtained results are discussed in the framework of potential research and educational implications, highlighting the effectiveness of the application of direct instruction, as well as the importance of teaching spelling to children with SLD, since their performance can considerably improve via appropriate intervention programs.

Η κατάκτηση της ορθογραφικής δεξιότητας αποτελεί σημαντική πρόκληση για τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (ΕΜΔ) ή με υψηλή επικινδυνότητα για την εμφάνιση αυτών. Ωστόσο, μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων η επίδοσή τους μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά. Προς αυτή την κατεύθυνση, στην παρούσα διατριβή μελετήθηκε η ορθογραφική δεξιότητα κι εξετάστηκαν οι αποτελεσματικότερες μέθοδοι για την ενίσχυσή της.Αρχικά, διενεργήθηκε μετα-ανάλυση με στόχο την εξέταση της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων παρέμβασης (ΠΠ) στην ορθογραφία, των χαρακτηριστικών που έχουν τα αποτελεσματικότερα από αυτά και της σχέσης ανάγνωσης κι ορθογραφίας. Βάσει των μεγεθών επίδρασης, αναδείχθηκε υψηλότερη αποτελεσματικότητα: (i) των ΠΠ που στοχεύουν στην κατάκτηση της ορθογραφίας, σε σχέση με την απουσία διδασκαλίας ή με τη διδασκαλία μεμονωμένων στρατηγικών, (ii) της γραμματικής κι ιστορικής ορθογραφίας, (iii) της πολυαισθητηριακής μεθόδου σε συνδυασμό με την εικονογραφική ή με την αυτο-διόρθωση και (iv) των ατομικών ή ομαδικών ΠΠ μικρής διάρκειας με χρήση Η/Υ.Στη συνέχεια, τα ευρήματα της μετα-ανάλυσης αξιοποιήθηκαν για την εφαρμογή και την αξιολόγηση δύο ΠΠ για την ενίσχυση της ορθογραφίας παιδιών με ΕΜΔ που φοιτούσαν στη Β΄ και Γ΄ Δημοτικού και παρακολουθούσαν τμήματα ένταξης. Τα ΠΠ βασίζονταν στις αρχές της άμεσης και σαφούς διδασκαλίας με χρήση πειραματικά αποδεδειγμένων καλών πρακτικών. Η αποτελεσματικότητά τους εξετάστηκε σε δείγμα 54 παιδιών για τη Β΄ και 73 για τη Γ΄ Δημοτικού, τα οποία χωρίστηκαν τυχαία σε 2 ομάδες ανά μελέτη, την πειραματική στην οποία εφαρμόστηκε το προτεινόμενο πρόγραμμα και την ομάδα σύγκρισης, η οποία συμμετείχε σε παραδοσιακές πρακτικές διδασκαλίας. Χορηγήθηκαν σταθμισμένα εργαλεία αξιολόγησης της ορθογραφικής επίδοσης σε 3 χρονικές στιγμές: πριν από την παρέμβαση, μετά από αυτή και 6 εβδομάδες αργότερα. Μέσω των αναλύσεων ANOVA, παρατηρήθηκε ότι και για τις δύο τάξεις βελτιώθηκε σημαντικά η επίδοση στην ορθογραφία της πειραματικής ομάδας σε σχέση με την ομάδα σύγκρισης παρουσιάζοντας στατιστικά σημαντικές διαφορές.Τα αποτελέσματα συζητούνται στο πλαίσιο πιθανών ερευνητικών και εκπαιδευτικών προεκτάσεων αναδεικνύοντας την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της άμεσης και σαφούς διδασκαλίας, αλλά και τη σημασία διδασκαλίας της ορθογραφίας σε παιδιά με ΕΜΔ, καθώς οι επιδόσεις τους μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά βάσει κατάλληλων προγραμμάτων παρέμβασης.