Οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις

Abstract

The PhD thesisconcernsthe study of Social Cooperative Enterprises in Greece. The Social Cooperative enterprise, which constitutes a form of cooperative both as a legal and as a social phenomenon is approached, as it combines social and economic elements. It is examined how this institution as a form of economic activity irrespective of the public and private profit-making sectors can be an alternative solution to the problems and crisis caused by the globalization of economic relations today.In part A, the emergence and causes of creation of cooperatives in Europe are determined in particular. It is analyzed and determined, how the structure of the industrial society led to the birth of the cooperative. The new social conditions, especially in countries that have experienced industrial integration such as England, France and Germany, have caused concerns about how to deal with new social issues such as economic poverty, unemployment, low wages, residence as well as poor working and food conditionswhich prevailed during the 19th century in Western Europe. Cooperative came as a response to the acute social problem created in the countries of Europe by the new capitalist relations of production, as well as the need to address the social and economic marginalization of the workingsocial classes.During the first half of the 19th century the appearance of the cooperative was traced. The first cooperative in history "of the righteous pioneers" of Rochdale, was founded in the city with the same name in England in 1844, and in particular the principles and values of this cooperative, the process formation, theorganization. It is thoroughly explained why this formation establishes the first cooperative in humanity.The part B develops the basic theories of co-operatives and identifies the forerunners of modern co-operatives, their ideas and the emergence of the first co-operative groups in England, France and Germany. The main forerunners of the co-operative are developed and their theories arethoroughly analyzed. The cooperative began according to them as a social, moral and at the same time legal phenomenon, based on the principles of democracy, free participation, non-profit and solidarity.The first chapter of part C, the social definition of Law is generally analyzed and the nature of law as a social phenomenon is traced as well as the contribution of law to the organization and constitution of society and the relationship of law with other social phenomena, specifically with politics, ideology and economics. It is examined how the law reflects the current social reality. The subject of the social determination of law are the interdependencies and interactions between rules of law, social structures and human activities during the stages of birth, development and application of rules of law.The second chapter of part C the analysis concerns the relations of cooperative law with the economy, the dimensions and consequences of the phenomenon of globalization as an economic phenomenon and globalization interaction with the cooperative, which combines elements of a social and economic nature.The consequences of global cooperatives are identified, which have given birth to huge inequalities and brought about the impoverishment of the population. In this chapter it is determined how cooperative law can organize social groups against the problems caused by the phenomenon of globalization today such as social exclusion and social inequalities.The thirdchapter of part c of the same part the relationship between cooperative law and politics is defined. The most specific factors are identified which are intertwined with politics and power and lead to the choice of the specific legislative option. For this purpose, indicative excerpts from Parliament Minutes and Explanatory Reports are presented which confirm these conclusions. Through the Minutes of the Parliament and the Explanatory Reports, the aim and purpose of the legislator can be traced, as well as whether the Greek cooperative legislation is in keeping with the spirit and principles of the cooperative ideal. An attempt is made to determine the concept of the social economy according to law 4430/2016, its forms and manifestations, as well as the role that the social economy plays through the enactment of the aforementioned law.In the fourth chapter of part c the relationship between cooperative law and ideology is analyzed. The way in which cooperative law expresses the ideological principles and values of the cooperative concept is approached, while the cooperative identity, the cooperative principles and values, and how they are embodied in the institutional framework are determined. The importance of cooperative principles within the current competitive framework of global economic relations is analyzed as well as the reasons why cooperative principles and values had to be readjusted at the 31st conference of the International Cooperative Union in Manchester in 1995 in view of globalization and changes globalization brought about.In part D, the social cooperative enterprise is approached as an object of Law. The sources of cooperative law are approached.In Chapter 1 of this part the constitutional provision for cooperatives are mentioned. The role of the state and the supervision exercised by the state over cooperatives are defined. Cooperatives that are forced, are approached.In additionthe legislative regulations for social cooperative enterprises are analyzed and the characteristics of law 4430/2016 are approached. The forms, operation and purpose of social cooperative enterprises are analyzed. It is examined whether the Social Cooperative Business has a profit-making character or not, its difference from other businesses, and it is approached whether asocial cooperative business constitutes abusiness.Alsothe supporting measures for the promotion of the Social economy and the financing of these legal entities are analyzed. The second chapter of part Dthe issues concerning the legal personality and commercial status of the social cooperative enterprise are described.The third chapter of part D the information related to the registered office and the name of a cooperative business, the manner of its formation and the process of its formation are specified. In the fourth chapter of part D issues related to the establishment of a Social Cooperative Enterprise, which concern the relationship between members of the Social Cooperative Enterprise, the administration andthe operation of a Social Cooperative Enterprise are examined. The issues of the statute, the special characteristics, theconditions for the establishment of a Social Cooperative Enterpriseare approached, while legal natureof a Social Cooperative Enterprise is also analyzed based on theory and jurisprudence.The registration processof a social cooperative enterprise in the social entrepreneurship register, the role in the establishment and operation of a social cooperative enterprise, the supervision exercised over them, and the possible sanctions that may be provided by the competent bodies for the defective establishment of social enterprises are examined.In the fifth chapter, issues of civil liability of a Social Cooperative Enterprise are approached, while the sixthchapterdefines the manner and distribution of profits in a social cooperative enterprise.Chapterseven regards the issue of cooperative shares and employment of members and non-members. The arrangements regarding the acquisition or loss of membership of the Social Cooperative Enterprise are approached. The employment of members and non-members of the cooperative business, the acquisition of the cooperative share and the loss of membership, as well as succession in the event of the death of a member, are approached.The rights and obligations of members in the cooperative are described in chapter eight.In Chapter nine, the operation of the two main bodies of the social cooperative enterprise is determined through which the will of the cooperative enterprise as a legal entity is formed, and in particular the managing committee, which manages and represents the cooperative, and the general assembly, which forms with the decisions of the issues and the economic life of the Social Cooperative Enterprise. Several matters concerning the responsibilities, formation and operation of the General Assembly, as well as the formation and operation of the Management Committee are identified.Chapter ten defines the control exercised over Social Cooperative Enterprises by the competent bodies, as well as the sanctions predicted by the law.In Part E the application of the law is traced through an empirical investigation. The wide use of law predictions about Social Cooperative Enterprises by several social groups for the organization of business activity through the Social Cooperative enterprises, which already operate in the country, as well as the scope of their activities, prove the dynamics of the institution.Finally, in the concluding remarks, a general conclusion is attempted for the role of Social Cooperative Enterprises nowadays duringglobalization crisis.

Η διδακτορική μου διατριβή έχει ως αντικείμενο μελέτης την έρευνα και τη μελέτη των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Προσεγγίζεται η Κοινωνική Συνεταιριστική επιχείρηση, που συνιστά μια μορφή συνεταιρισμού τόσο ως νομικό όσο και ως κοινωνικό φαινόμενο, καθώς συνδυάζει στοιχεία κοινωνικά και οικονομικά. Εξετάζεται, πως ο θεσμός αυτός ως μορφή οικονομικής δραστηριότητας ανεξάρτητα από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση απέναντι στα προβλήματα και την κρίση που προκάλεσε η παγκοσμιοποίηση των οικονομικών σχέσεων σήμερα. Στο Α μέρος προσδιορίζεται ειδικότερα η εμφάνιση και τα αίτια του συνεταιρισμού στην Ευρώπη. Αναλύεται και προσδιορίζεται, πως η δομή της βιομηχανικής κοινωνίας οδήγησε στη γέννηση του συνεταιρισμού. Οι νέες κοινωνικές συνθήκες ιδίως στις χώρες, που γνώρισαν τη βιομηχανική ολοκλήρωση όπως την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία προκάλεσαν προβληματισμούς για την αντιμετώπιση των νέων κοινωνικών ζητημάτων όπως πχ την οικονομική καχεξία, την ανεργία, τις χαμηλές αμοιβές και τις άθλιες συνθήκες εργασίας, διατροφής, κατοικίας, που επικρατούσαν κατά τον 19ο αιώνα στη Δυτική Ευρώπη. Η γέννηση του συνεταιρισμού προκλήθηκε ως απάντηση στο οξύτατο κοινωνικό πρόβλημα, που δημιούργησαν στις χώρες της Ευρώπης οι νέες καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, καθώς και της ανάγκης να αντιμετωπισθεί η κοινωνική και η οικονομική περιθωριοποίηση των εργαζόμενων κοινωνικών τάξεων. Αφού ανιχνεύεται η εμφάνιση του συνεταιρισμού κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα αναλύεται ο πρώτος στην ιστορία συνεταιρισμός «των δικαίων σκαπανέων» του Rochdale, που ιδρύθηκε στην ομώνυμη πόλη της Αγγλίας το 1844 και ειδικότερα οι αρχές και οι αξίες του συνεταιρισμού αυτού, ο τρόπος, ο σχηματισμός, η οργάνωση του. Ερμηνεύεται διεξοδικά για ποιο λόγο ο σχηματισμός αυτός θεμελιώνει τον πρώτο συνεταιρισμό στην ανθρωπότητα. Στο Β μέρος αναπτύσσονται οι βασικές θεωρίες του συνεταιρισμού και προσδιορίζονται οι πρόδρομοι του σύγχρονου συνεταιρισμού, οι ιδέες τους και η εμφάνιση των πρώτων συνεταιριστικών ομάδων στην Αγγλία, στη Γαλλία και στη Γερμανία. Αναπτύσσονται διεξοδικά οι βασικοί πρόδρομοι του συνεταιρισμού και αναλύονται οι θεωρίες τους. Ο συνεταιρισμός ξεκίνησε σύμφωνα με αυτούς ως ένα κοινωνικό, ηθικό και συνάμα νομικό φαινόμενο, που στηρίχθηκε στις αρχές της δημοκρατίας, της ελεύθερης συμμετοχής, της μη κερδοσκοπίας και της αλληλεγγύης. Στο Γ μέρος στο ά κεφάλαιο του αναλύεται γενικά ο κοινωνικός προσδιορισμός του Δικαίου και ανιχνεύεται η φύση του δικαίου ως κοινωνικό φαινόμενο, η συμβολή του δικαίου στην οργάνωση και συγκρότηση του κοινωνικού συνόλου και η σχέση του δικαίου με τα λοιπά κοινωνικά φαινόμενα και συγκεκριμένα με την πολιτική, την ιδεολογία και την οικονομία. Εξετάζεται, πως το δίκαιο αποτυπώνει την εκάστοτε κοινωνική πραγματικότητα. Το σύνολο των σχέσεων, των αλληλεξαρτήσεων και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ κανόνων δικαίου, κοινωνικών δομών και ανθρώπινων δραστηριοτήτων κατά τα στάδια της γέννησης, της εξέλιξης και της εφαρμογής των κανόνων δικαίου είναι το αντικείμενο του κοινωνικού προσδιορισμού του δικαίου. Στο β κεφάλαιο του ίδιου μέρους αναλύονται οι σχέσεις του συνεταιριστικού δικαίου με την οικονομία, προσδιορίζονται οι διαστάσεις και οι συνέπειες του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης ως οικονομικό φαινόμενου, και η αλληλεπίδραση του με τον συνεταιρισμό, ο οποίος συγκεντρώνει στοιχεία κοινωνικού και οικονομικού χαρακτήρα. Προσδιορίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποίησης και των οικονομικών σχέσεων σήμερα, τα οποία γέννησαν τεράστιες ανισότητες και επέφεραν φτωχοποίηση του πληθυσμού. Στο κεφάλαιο αυτό προσδιορίζεται πως το συνεταιριστικό δίκαιο μπορεί να οργανώσει τις κοινωνικές ομάδες απέναντι στα προβλήματα που προκάλεσε το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης σήμερα όπως τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις κοινωνικές ανισότητες.Στο γ κεφάλαιο του ίδιου μέρους προσδιορίζεται η σχέση του συνεταιριστικού δικαίου με την πολιτική. Προσδιορίζονται οι ειδικότεροι εκείνοι παράγοντες οι οποίοι διαπλέκονται με την πολιτική και την εξουσία και οδηγούν στην επιλογή της συγκεκριμένης νομοθετικής επιλογής. Για το σκοπό αυτό εκτίθενται ενδεικτικά αποσπάσματα από Πρακτικά Βουλής και Αιτιολογικές Εκθέσεις που επιβεβαιώνουν τα συμπεράσματα αυτά. Μέσα από τα Πρακτικά της Βουλής και τις Αιτιολογικές εκθέσεις ανιχνεύεται ο στόχος και ο σκοπός του νομοθέτη, καθώς και αν η ελληνική συνεταιριστική νομοθεσία συμβαδίζει με το πνεύμα και τις αρχές του συνεταιριστικού ιδεώδους. Επιχειρείται ο προσδιορισμός της έννοιας της κοινωνικής οικονομίας σύμφωνα με τον νόμο 4430/2016, οι μορφές και οι εκφάνσεις της, καθώς και ο ρόλος, που καλείται να διαδραματίσει η κοινωνική οικονομία με όχημα τη θέσπιση του ως άνω νόμου. Στο δ κεφάλαιο του γ μέρους αναλύεται η σχέση του συνεταιριστικού δικαίου με την ιδεολογία. Προσεγγίζεται ο τρόπος με τον οποίο το συνεταιριστικό δίκαιο εκφράζει τις ιδεολογικές αρχές και αξίες της έννοιας του συνεταιρισμού, ενώ προσδιορίζεται η συνεταιριστική ταυτότητα, οι συνεταιριστικές αρχές και αξίες, και το πως αυτές ενσαρκώνονται στο θεσμικό πλαίσιο. Επιχειρείται να αναλυθεί η σημασία των συνεταιριστικών αρχών μέσα στο σημερινό ανταγωνιστικό πλαίσιο των παγκόσμιων οικονομικών σχέσεων, ενώ ανιχνεύονται οι λόγοι για τους οποίους οι συνεταιριστικές αρχές και αξίες έπρεπε αυτές να αναπροσαρμοσθούν στο 31ο συνέδριο της Διεθνούς Συνεταιριστικής ένωσης στο Μάντσεστερ το 1995 ενόψει της παγκοσμιοποίησης και των αλλαγών που αυτή επέφερε.Στο Δ μέρος προσεγγίζεται η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση ως αντικείμενο Δικαίου. Προσεγγίζονται οι πηγές του συνεταιριστικού δικαίου. Στο 1ο Κεφάλαιο αυτού του μέρους γίνεται αναφορά στη συνταγματική πρόβλεψη για τους συνεταιρισμούς. Προσδιορίζεται ο ρόλος του κράτους και η εποπτεία που ασκεί το κράτος έναντι των συνεταιρισμών. Προσεγγίζονται οι αναγκαστικοί συνεταιρισμοί. Στη συνέχεια του κεφαλαίου αυτού αναλύονται οι νομοθετικές ρυθμίσεις για τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις και προσεγγίζονται τα χαρακτηριστικά του νόμου 4430/2016. Αναλύονται οι μορφές, η λειτουργία και ο σκοπός των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων. Εξετάζεται αν η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση έχει κερδοσκοπικό ή όχι χαρακτήρα, η διαφορά του από τις άλλες επιχειρήσεις, και προσεγγίζεται αν συνιστά επιχείρηση. Αναλύονται τα υποστηρικτικά μέτρα με σκοπό την προώθηση της Κοινωνικής οικονομίας και την χρηματοδότηση των νομικών αυτών οντοτήτων. Στο 2ο κεφάλαιο του ίδιου μέρους περιγράφονται τα θέματα, που αφορούν τη νομική προσωπικότητα και την εμπορική ιδιότητα της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης. Στο 3ο κεφάλαιο αυτού του μέρους αναφέρονται τα σχετικά με την έδρα και την επωνυμία μιας συνεταιριστικής επιχείρησης, προσδιορίζεται ο τρόπος σχηματισμού της και η διαδικασία σχηματισμού της. Στο 4ο κεφάλαιο αυτού του μέρους προσεγγίζονται θέματα σχετικά την ίδρυση μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης, που αφορούν τη σχέση μεταξύ μελών της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης, τη διοίκηση και τη λειτουργία της, ζητήματα καταστατικού, τα ιδιάζοντα χαρακτηριστικά του, οι προϋποθέσεις ίδρυσης μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής επιχείρησης, ενώ αναλύεται και η νομική φύση αυτού με βάση τη θεωρία και τη νομολογία. Εξετάζεται η διαδικασία καταχώρισης στο μητρώο κοινωνικής επιχειρηματικότητας, ο ρόλος του στη σύσταση και λειτουργία μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης, η εποπτεία που τους ασκείται, και οι τυχόν κυρώσεις, που μπορεί να προβλέπονται από τους αρμόδιους φορείς στην ελαττωματική ίδρυση των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων.Στο 5ο κεφάλαιο προσεγγίζονται θέματα αστικής ευθύνης μιας Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης ενώ στο 6ο κεφάλαιο προσεγγίζεται ο τρόπος και η διανομή των κερδών σε μία κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση.Στο 7ο κεφάλαιο αυτού του μέρους αναλύεται το θέμα των συνεταιριστικών μερίδων και της απασχόλησης των μελών και των μη μελών. Προσεγγίζονται οι ρυθμίσεις που αφορούν την απόκτηση ή απώλεια της ιδιότητας μέλους της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης. Προσεγγίζεται η απασχόληση των μελών και των μη μελών της συνεταιριστικής επιχείρησης, η απόκτηση της συνεταιριστικής μερίδας και η απώλεια της ιδιότητας του μέλους, καθώς και η κληρονομική διαδοχή σε περίπτωση θανάτου ενός μέλους.Στο 8ο κεφάλαιο περιγράφονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μελών στο συνεταιρισμό.Στο 9ο Κεφάλαιο προσδιορίζεται η λειτουργία των δύο βασικών οργάνων της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης μέσω των οποίων σχηματίζεται η βούληση της συνεταιριστικής επιχείρησης ως νομικού προσώπου και ειδικότερα της διοικούσας επιτροπής, η οποία διοικεί και εκπροσωπεί το συνεταιρισμό και της γενικής συνέλευσης, η οποία διαμορφώνει με τις αποφάσεις της τα θέματα και την οικονομική ζωή της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης. Προσδιορίζονται θέματα που αφορούν τις αρμοδιότητες, τη συγκρότηση και τη λειτουργία της Γενικής Συνέλευσης, καθώς και τη συγκρότηση, τη λειτουργία της Διοικούσας Επιτροπής. Στο 10ο κεφάλαιο προσδιορίζεται ο έλεγχος, που ασκείται στις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις από τους αρμόδιους φορείς, καθώς και οι κυρώσεις, που προβλέπονται στον νόμο.Στο Ε Μέρος της παρούσας ανιχνεύεται η εφαρμογή του νόμου μέσα από μια εμπειρική έρευνα. Η ευρεία χρήση των διατάξεων του νόμου από κοινωνικές ομάδες για την οργάνωση επιχειρηματικής δραστηριότητας μέσω των Κοινωνικών Συνεταιριστικών επιχειρήσεων, που ήδη λειτουργούν στη χώρα, αλλά και το εύρος των δραστηριοτήτων τους, αποδεικνύουν την δυναμική του θεσμού.Τέλος στις συμπερασματικές παρατηρήσεις επιχειρείται ένα γενικό συμπέρασμα για τον ρόλο των Κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων στη σημερινή εποχή της κρίσης της παγκοσμιοποίησης.