Διερεύνηση των γνώσεων και απόψεων των Ελλήνων αγροτών για τις Νέες Τεχνολογίες των γεωργικών μηχανημάτων και η συμβολή της εκπαίδευσής τους στην αειφορική διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος

Abstract

Agriculture is a necessary activity for the survival of societies. At the same time,however, it is considered to be the biggest pollutant that affects the environment, butthe consequences of the effect occur slowly. According to numerous research findings,agriculture changes form over time with the prevalence, in the last fifty years, of theintensive cultivation model to a greater extent and of the ecological - biological modelto a smaller extent. Intensive agriculture offers the possibility of commodity sufficiencyand economic profitability, but with depletion of natural resources and high pollution.In addition, the produced products have residues of substances dangerous to humanhealth. The ecological - biological model is considered to be the answer to empoweringthe environment and reducing the environmental impacts caused by conventionalagricultural practices. It produces products without residual substances, but of lowproductivity and economic return. To address the nutritional problems of an increasingworld population, while protecting the ecosystems at the same time, new models ofsustainable agricultural practices are being adopted. Today, the development of newtechnologies makes it possible to implement sustainable agricultural practices, such asprecision agriculture. The main objectives of this study are the research on theknowledge and use of the New Technologies of agricultural machinery and theagricultural practices applied by farmers today, as well as whether a carefully designedand properly implemented didactic intervention could improve farmers' knowledge ofNew Technologies, agricultural practices, and attitudes concerning the environmentand sustainable practices. For the needs of investigating the above, a questionnaire wasdesigned, constructed, and administered to an initial sample of 1,054 farmers from allover Greece. Then a sub-sample of 102 farmers was selected from the Regional Unitsof Larissa, Kozani, Kastoria, and Grevena, who were administered the samequestionnaire before and after the teaching intervention which lasted nine hours in total.To analyze the data, applications of descriptive and inductive statistics were used.Results reveal that farmers who are mainly people of middle productive age, mainlyacquire secondary education, they cultivate land with different types of crops and usefertilizers and pesticides to a large extent, generally based on their experience. Theypossess a large percentage of high-tech mechanical equipment that they don't evenknow about, while of those who have New Technology equipment, very few use it. Theapplied cultivating model is intensive agriculture, with significant inputs of chemicals.6Farmers do not recognize that their activity has a negative impact on the environmentand they do not use the New Technologies available to their machines to control theenergy inputs required for cultivation. However, they are receptive to training on issuesrelated to the types and methods of cultivation, as well as the use of machinery. Thedidactic intervention that was implemented is considered successful as it revealed thatfarmers can acquire knowledge regarding New Technologies available to theiragricultural machinery, cultivation models, and sustainable farming practices so thatthey can form a pro-environmental consciousness and raise their socio-economic status.

Η γεωργία είναι απαραίτητη δραστηριότητα επιβίωσης των κοινωνιών. Παράλληλα όμως,θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους ρυπαντές που επιδρά στο περιβάλλον, αλλά οισυνέπειες της επίδρασης αυτής συντελούνται αργά. Σύμφωνα με πληθώρα ερευνητικώνπορισμάτων, η γεωργία αλλάζει διαχρονικά μορφές με επικράτηση, τα τελευταία πενήνταχρόνια, σε μεγαλύτερη έκταση του μοντέλου της εντατικής καλλιέργειας και σε μικρότερη τουοικολογικού - βιολογικού μοντέλου. Η εντατική γεωργία προσφέρει τη δυνατότητα επάρκειαςαγαθών και οικονομική ανταποδοτικότητα, ταυτόχρονα όμως με την εξάντληση των φυσικώνπόρων και την υψηλή ρύπανση. Επιπλέον, τα παραγόμενα προϊόντα έχουν υπολειμματικότηταουσιών, επικίνδυνων για την ανθρώπινη υγεία. Το οικολογικό - βιολογικό μοντέλο θεωρείταιότι είναι η απάντηση στην ενδυνάμωση του περιβάλλοντος και τη μείωση τωνπεριβαλλοντικών επιπτώσεων που προκαλούν οι συμβατικές γεωργικές πρακτικές. Παράγειπροϊόντα χωρίς υπολειμματικότητα ουσιών, χαμηλής όμως παραγωγικότητας και οικονομικήςανταποδοτικότητας. Για να αντιμετωπιστούν τα διατροφικά προβλήματα ενός ολοένααυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού με παράλληλη προστασία των οικοσυστημάτων,υιοθετούνται νέα μοντέλα αειφορικής γεωργικής πρακτικής. Σήμερα, η ανάπτυξη των ΝέωνΤεχνολογιών δίνουν τη δυνατότητα εφαρμογής αειφορικών γεωργικών πρακτικών όπως ηγεωργία ακριβείας. Βασικός στόχος της παρούσας διατριβής είναι η διερεύνηση της γνώσηςκαι χρήσης των Νέων Τεχνολογιών των γεωργικών μηχανημάτων και των γεωργικώνπρακτικών που εφαρμόζουν οι γεωργοί σήμερα, καθώς και ο βαθμός που μια προσεχτικάσχεδιασμένη και καταλλήλως εφαρμοσμένη διδακτική παρέμβαση θα μπορούσε νατροποποιήσει τις όποιες γνώσεις των γεωργών σε θέματα Νέων Τεχνολογιών και γεωργικώνπρακτικών και τις αντιλήψεις τους σε σχέση με την επίδραση των δραστηριοτήτων τους στοφυσικό περιβάλλον. Για τις ανάγκες διερεύνησης των παραπάνω, σχεδιάστηκε καικατασκευάστηκε ερωτηματολόγιο το οποίο χορηγήθηκε σε αρχικό δείγμα 1.054 καλλιεργητώναπό τις Διοικητικές Περιφέρειες όλης της Ελληνικής Επικράτειας. Στη συνέχεια, επιλέχτηκεδείγμα 102 καλλιεργητών από τις Περιφερειακές Ενότητες Λάρισας, Κοζάνης, Καστοριάς καιΓρεβενών στους οποίους χορηγήθηκε το ίδιο εργαλείο πριν και μετά τη διδακτική παρέμβασησυνολικής διάρκειας εννέα ωρών. Για την επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκανεφαρμογές της περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής. Από τα δεδομένα της έρευναςπροκύπτει ότι οι καλλιεργητές, που είναι άτομα κυρίως μέσης παραγωγικής ηλικίας, έχουνολοκληρώσει ως επί το πλείστο τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καλλιεργούν εκτάσεις μεδιαφορετικά είδη καλλιέργειας και χρησιμοποιούν λιπάσματα και φυτοφάρμακα σε μεγάλοβαθμό, κυρίως με βάση την εμπειρία τους. Διαθέτουν μηχανολογικό εξοπλισμό σε μεγάλοποσοστό υψηλής τεχνολογίας, την ακριβή χρήση του οποίου όμως δεν γνωρίζουν. Το γεωργικόμοντέλο που εφαρμόζουν είναι η εντατική γεωργία, με σημαντικές εισροές χημικών στοιχείων4στο περιβάλλον. Οι καλλιεργητές δεν αναγνωρίζουν ότι η δραστηριότητά τους έχει αρνητικήεπίδραση στο περιβάλλον και δεν χρησιμοποιούν τις Νέες Τεχνολογίες που διαθέτουν ταμηχανήματά τους ώστε να ελέγξουν τις εισροές ενέργειας που απαιτούνται για την καλλιέργεια.Είναι δεκτικοί, ωστόσο, στην εκπαίδευσή τους σε θέματα που αφορούν τα είδη και τουςτρόπους καλλιέργειας, καθώς και τη χρήση των μηχανημάτων Νέων Τεχνολογιών. Η διδακτικήπαρέμβαση που εφαρμόστηκε θεωρείται επιτυχής, καθώς φανέρωσε ότι οι γεωργοί μπορούννα αυξήσουν τις γνώσεις τους ως προς τις Νέες Τεχνολογίες που διαθέτουν τα γεωργικά τουςμηχανήματα, τα καλλιεργητικά μοντέλα και τις αειφορικές γεωργικές πρακτικές, ώστε να είναισε θέση να διαμορφώσουν μια πιο φιλοπεριβαλλοντική συνείδηση και να αυξήσουν τηνκοινωνικο-οικονομική τους κατάσταση