Διαφθορά και παραοικονομία: συσχετίσεις με μακροοικονομικά μεγέθη και με τη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική

Abstract

This dissertation consists of two parts and nine chapters and is based on four papers. The first part discusses the impact of corruption and other macroeconomic variables on economic growth. The first work deals with the comparative analysis of corruption indicators, where an exhaustive and systematic comparison of corruption indicators is performed. The aim is to identify the most appropriate indicator for its use in the economic growth models that will follow. Through the comparative procedures, but also through a relative empirical model, it is found that the CPI index of international transparency is the most appropriate. At the same time, other conclusions are drawn with the most important, the negative correlation of corruption and economic growth.The models of economic growth, the factors that affect it, and the research literature results to date are presented. Through a sample of 170 countries, econometric analyses are performed with the basic variables of the economic growth and corruption models, for the post crises period, 2012-2018. The equation of the model is extracted with appropriate mathematical methods. The "sand the wheels" hypothesis is established, where the reduction of corruption is associated with the improvement of economic growth. At the same time, investment, the quality of human resources, and trade freedom are positively correlated, while the size of the public sector and FDI are negatively correlated with economic growth. The differences between the sample of developing and developed countries are clarified, and a study of the monotonicity of the function is carried out. It is found that, in developing countries with high corruption, the structures are so weak that corruption has a positive effect on economic growth. A disintegration study of the equation is then conducted. It is found that corruption affects economic growth directly and indirectly through other variables, such as investment, human capital quality, political stability, innovation, and trade freedom. The direct and indirect effects are calculated in detail in this process, giving grounds for several policy conclusions.The variable of fiscal transparency is introduced in the models. Through empirical analyses, it is found that its improvement and the introduction of accountability conditions reduce the harmful effects of corruption on economic growth. Something similar is being done for innovation, where in the sixth chapter, exhaustive research is done on its impact on the correlation between corruption and economic growth. It is seen through various variables and econometric methodologies that when incentives and facilities are provided to companies to improve innovation, the adverse effects of corruption on economic growth are reduced. In essence, corruption is fought indirectly, without the need to engage with the complex social structures into which it has infiltrated.The second part of the dissertation deals with the other "black box" of economics, the informal economy. Specifically, it deals with the factors that affect tax revenues, especially the shadow economy, fiscal transparency, tax ethics, and central banks' intervention. In the seventh chapter and the third survey, it was found that improving fiscal transparency in a country increases tax revenues. This, from a policy point of view, means that if a country incorporates transparent procedures into its public accounts, tax revenues increase. Also, the improvement of tax ethics has a positive effect on tax revenues, as well as the establishment of democratic institutions.In the eighth chapter and the fourth survey, it was found that the informal economy negatively affects tax revenues due to distortion or tax evasion. This effect is more pronounced in developing countries, which means that fighting it improves tax revenues, allowing governments to pursue a subsidy and investment policy. Also, establishing terms of democracy leads to increased tax revenues in developing countries. At the same time, reference is made to the independence of central banks. While it appears at first that there is a loss of control of tax revenues by governments, when central banks enjoy independence, when combining terms are introduced into interactions, the result is found to be positive. This means that governments and central banks could combine their actions to fight the shadow economy more effectively and increase tax revenues ultimately.

Η παρούσα διατριβή αποτελείται από δύο μέρη και εννέα κεφάλαια και στηρίζεται σε τέσσερεις εργασίες. Στο πρώτο μέρος διαπραγματεύεται την επίδραση της διαφθοράς και άλλων μακροοικονομικών μεταβλητών στην οικονομική μεγέθυνση. Η πρώτη εργασία ασχολείται με την συγκριτική ανάλυση των δεικτών διαφθοράς, όπου διενεργείται μία συστηματική σύγκριση αυτών. Ο σκοπός είναι να εντοπιστεί, ο καταλληλότερος δείκτης, για την χρήση του στα μοντέλα της οικονομικής μεγέθυνσης που θα ακολουθήσουν. Μέσα από τις συγκριτικές διαδικασίες, αλλά και ένα εμπειρικό υπόδειγμα, διαπιστώνεται ότι ο δείκτης CPI της διεθνούς διαφάνειας είναι ο καταλληλότερος. Επίσης, εξάγονται και άλλα συμπεράσματα με το σημαντικότερο, την αρνητική συσχέτιση της διαφθοράς και της οικονομικής μεγέθυνσης.Παρουσιάζονται τα μοντέλα της οικονομικής μεγέθυνσης, οι παράγοντες που την επηρεάζουν και τα αποτελέσματα της μέχρι σήμερα ερευνητικής βιβλιογραφίας. Με μαθηματικές μεθόδους εξάγεται η εξίσωση του μοντέλου και μέσα από δείγμα 170 χωρών, διενεργούνται οικονομετρικές αναλύσεις με τις βασικές μεταβλητές των μοντέλων της μεγέθυνσης και της διαφθοράς, για την post crises περίοδο, 2012-2018. Διαπιστώνεται με σαφήνεια, η υπόθεση «sand the wheels» όπου η μείωση της διαφθοράς συσχετίζεται με την βελτίωση της οικονομικής μεγέθυνσης. Ταυτόχρονα, οι επενδύσεις, η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού και η ελευθερία του εμπορίου συσχετίζονται θετικά, ενώ το μέγεθος του δημοσίου τομέα και οι ΑΞΕ αρνητικά, με την οικονομική μεγέθυνση. Διευκρινίζονται οι διαφορές μεταξύ του δείγματος των αναπτυσσομένων και ανεπτυγμένων χωρών και διενεργείται μελέτη μονοτονίας της συνάρτησης, όπου διαπιστώνεται ότι, στις αναπτυσσόμενες χώρες με υψηλή διαφθορά, οι δομές είναι τόσο ασθενείς, ώστε αυτή, να επηρεάζει και θετικά την οικονομική μεγέθυνση. Στη συνέχεια διενεργείται μελέτη αποσύνθεσης της εξίσωσης και διαπιστώνεται ότι η διαφθορά δεν επηρεάζει την οικονομική μεγέθυνση μόνο άμεσα, αλλά και έμμεσα, μέσα από άλλες μεταβλητές, όπως τις επενδύσεις, την ποιότητα του ανθρωπίνου κεφαλαίου, την πολιτική σταθερότητα, την καινοτομία και την ελευθερία του εμπορίου. Σε αυτή τη διαδικασία υπολογίζονται λεπτομερώς οι άμεσες και οι έμμεσες επιδράσεις, δίνοντας ερείσματα για αρκετά συμπεράσματα πολιτικής.Εισάγεται στα μοντέλα η μεταβλητή της δημοσιονομικής διαφάνειας και μέσα από εμπειρικά υποδείγματα διαπιστώνεται ότι η βελτίωσή της, με θέσπιση των όρων της λογοδοσίας, ελαττώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις της διαφθοράς στην μεγέθυνση. Κάτι αντίστοιχο διενεργείται και για την καινοτομία, όπου στο έκτο κεφάλαιο, γίνεται εξαντλητική έρευνα για τις επιπτώσεις της, στη συσχέτιση της διαφθοράς με την οικονομική μεγέθυνση. Διαπιστώνεται με πληθώρα μεταβλητών και οικονομετρικών μεθοδολογιών, ότι όταν παρέχονται κίνητρα στις επιχειρήσεις για την βελτίωση της καινοτομίας, μειώνονται οι αρνητικές επιπτώσεις της διαφθοράς, στην οικονομική μεγέθυνση. Επομένως καταπολεμάται έμμεσα η διαφθορά, χωρίς να χρειαστεί εμπλοκή με τις σύνθετες κοινωνικές δομές στις οποίες αυτή, έχει παρεισφρήσει. Το δεύτερο μέρος της διατριβής διαπραγματεύεται με το έτερο «μαύρο κουτί» της οικονομίας, την παραοικονομία. Συγκεκριμένα ασχολείται, με τους παράγοντες που επηρεάζουν τα φορολογικά έσοδα και κυρίως την παραοικονομία, την δημοσιονομική διαφάνεια, την φορολογική ηθική και την παρέμβαση των κεντρικών τραπεζών. Στο έβδομο κεφάλαιο και στην τρίτη έρευνα διαπιστώθηκε ότι, η βελτίωση της δημοσιονομικής διαφάνειας σε μία χώρα, αυξάνει τα έσοδα από φόρους. Αυτό, από άποψη πολιτικής σημαίνει ότι, εάν μία χώρα ενσωματώσει στα δημόσια οικονομικά της, διαφανείς διαδικασίες, τα έσοδα από φόρους αυξάνονται. Επίσης, η βελτίωση της φορολογικής ηθικής επιδρά θετικά στα φορολογικά έσοδα, όπως επίσης και η εγκαθίδρυση δημοκρατικών θεσμών. Στο όγδοο κεφάλαιο και στην τέταρτη έρευνα, διαπιστώθηκε ότι η παραοικονομία επηρεάζει αρνητικά τα φορολογικά έσοδα, λόγω στρεβλώσεων ή φοροδιαφυγής. Η επίδραση αυτή είναι πιο έντονη στις αναπτυσσόμενες χώρες, γεγονός που σημαίνει ότι η καταπολέμησή της βελτιώνει τα φορολογικά έσοδα, δίνοντας στις κυβερνήσεις ευχέρεια για εφαρμογή επιδοματικής και επενδυτικής πολιτικής. Επίσης η εγκαθίδρυση όρων δημοκρατίας, οδηγεί σε αυξημένα φορολογικά έσοδα σε αναπτυσσόμενες χώρες. Ταυτόχρονα, γίνεται αναφορά στην ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών. Ενώ φαίνεται ότι, υπάρχει απώλεια ελέγχου των φορολογικών εσόδων από τις κυβερνήσεις, όταν οι κεντρικές τράπεζες απολαμβάνουν ανεξαρτησία, όταν εισάγονται οι συνδυαστικοί όροι στις αλληλεπιδράσεις, διαπιστώνεται ότι το αποτέλεσμα είναι θετικό. Γεγονός που σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να συνδυάσουν τις ενέργειές τους, για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της παραοικονομίας και την τελική αύξηση των φορολογικών εσόδων.