Η χρήση της αρχαιολογίας ως μέσου ενδυνάμωσης περιφερειακών περιοχών: η περίπτωση της ορεινής Κρήτης

Abstract

The subject of the PhD thesis is the use of archaeology as a means to empower remote rural regions. Its objectives are focusing in tracing the relationships between local communities and their past, by using oral history and methods of archaeological ethnography in order to explore the phenomena that shape the community’s identity. The key research questions concern: (a) the relationship between communities and archaeology, and the way in which it can be shaped to contribute to their mutual development, (b) the way Public Archaeology is being practiced in modern Greece, (c) whether there is a non- hegemonic way to approach the local community, (d) whether archaeology can follow current cultural trends. The case study focuses on the small and remote community of Anatoli village, in East Crete, where an extended archaeological program of the University of Athens takes place, since 2012. The central aim of the thesis is the recognition of the multiple benefits of the local community's involvement in the archaeological research and the establishment of a collaborative model of Public Archaeology, based on the community’s needs.

Η παρούσα διδακτορική εργασία αφορά στη χρήση της επιστήμης της αρχαιολογίας ως μέσου ενδυνάμωσης περιφερειακών περιοχών, με μελέτη περίπτωσης την ορεινή Κρήτη και συγκεκριμένα το χωριό Ανατολή, Ιεράπετρας. Τα βασικά ερευνητικά ερωτήματα αφορούν: (α) στη σχέση κοινωνίας-αρχαιολογίας και πώς μπορεί αυτή να διαμορφωθεί ώστε να συμβάλει στην ανάπτυξη και των δύο πόλων, (β) στον τρόπο άσκησης της Δημόσιας Αρχαιολογίας στην Ελλάδα από τα ενδιαφερόμενα μέρη, (γ) στο εάν μπορεί να υπάρξει μία προσέγγιση της τοπικής κοινωνίας από τους αρχαιολόγους απαλλαγμένη από τάσεις επιστημονικού ηγεμονισμού, και ποια θα μπορούσε να είναι αυτή, (δ) στο εάν η αρχαιολογία δύναται να συντονιστεί με σύγχρονες ενέργειες στον χώρο του πολιτισμού. Ως κύριο μεθοδολογικό εργαλείο αξιοποιήθηκε η αρχαιολογική εθνογραφία, με έμφαση στη συλλογή προφορικών μαρτυριών μέσω συνεντεύξεων, στη συμμετοχική παρατήρηση και στην οργάνωση εκδηλώσεων. Στόχος της έρευνας είναι η συνειδητοποίηση των πολλαπλών και αμφίδρομων οφελών της εμπλοκής της τοπικής κοινωνίας στο αρχαιολογικό έργο, η ενεργοποίηση της αυτενέργειας από πλευράς της και η εγκαθίδρυση ενός μοντέλου δημόσιας αρχαιολογικής δράσης που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας.