Διαχείριση stress και υπογονιμότητα: η επίδραση της θεραπευτικής αντιμετώπισης του stess στην έκβαση του αποτελέσματος της εξωσωματικής γονιμοποίησης

Abstract

The objective of the study was the comparative analysis of psychometric data retrieved from women undergoing in vitro fertilization (IVF) before and after an intervention of 8 stress-management sessions. Moreover, the percentage of IVF success was assessed against the fluctuation of the participants’ stress levels. In this study, 74 women participated in the intervention group and 70 women in the control group. Initially, data on demographics and medical history of all participants were recorded. Following, 8 weekly stress-management sessions were conducted including only the intervention group. On the 1st and 8th week sessions, both groups completed psychometric questionnaires for the collection of initial and final data, based on the Depression, Anxiety, Stress Scale 21 (DASS-21), the Perceived Stress Scale 14 (PSS-14) and the Fertility Problem Inventory (FPI). After the completion of the intervention, the outcome of the IVF process in terms of pregnancy rates was also recorded. Statistical analysis was performed using SPSS software (version 22.0). The statistical significance of the differences between the initial and final data on each group and between groups, as well as the differences of each group over time were identified. The p value for statistical significance was defined for p<0.05. The analysis indicated that total stress in the intervention group declined significantly (p<0.001) with respect to all the parameters in the PSS-14, DASS-21 and FPI scales, with the exception of the need for parenthood parameter which did not change significantly (p=0.002), while the control group presented significant increase (p<0.001). The difference of stress levels between the two groups for each scale and in total was also defined to be significant. Concerning the demographic data, lifestyle and medical history of the participants and their spouses, no significant differences were detected (p>0.05). The percentage of IVF success was[137]found to be related to the levels of perceived stress on the PSS-14 scale (p=0.029) but not to any of the parameters on the DASS-21(p=0.197) and FPI (p=0.611) scales. Definitive variables for IVF success were the participants’ age (p=0.046), the increase of which was inversely proportional to IVF success, and the spouses’ medical history of cryptorchidism (undescended testicles) (p=0.05). The high significance of these variables actually obscured the effect of the intervention for stress relief on IVF success. This is a pilot study indicating encouraging results concerning the positive effect of interventions for stress management for women undergoing fertility treatment but the correlation of such interventions with treatment success requires further investigation.

Η τυχαιοποιημένη, κλινική δοκιμή διεξήχθη στην Ιδιωτική Κλινική «Γένεσις Αθηνών», Ιατρική Μέριμνα Γυναικολογία και Χειρουργική Ανώνυμη Εταιρεία. Στόχος της μελέτης ήταν η συγκριτική ανάλυση δεδομένων σχετικών με το στρες γυναικών κατά τη διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης, προ και μετά παρέμβασης 8 συνεδριών για τη διαχείριση του στρες καθώς και ο συσχετισμός της διακύμανσης του στρες με την επιτυχία έκβασης της θεραπείας αναπαραγωγής. Στη μελέτη συμμετείχαν 74 γυναίκες ως ομάδα παρέμβασης και 70 γυναίκες ως ομάδα ελέγχου. Αρχικά, καταγράφηκαν κοινωνικο-δημογραφικά δεδομένα και το ιστορικό υγείας όλων των συμμετεχουσών και των συντρόφων τους. Ακολούθησε σειρά 8 εβδομαδιαίων συνεδριών διαχείρισης στρες στις οποίες συμμετείχε μόνο η ομάδα παρέμβασης. Κατά την 1η και 8η συνεδρία και οι δύο ομάδες συμπλήρωσαν ψυχομετρικά ερωτηματολόγια για τη συλλογή αρχικών και τελικών δεδομένων βάσει κλιμάκων μέτρησης κατάθλιψης, άγχους, στρες (Depression, Anxiety and Stress Scale-21 - DASS-21), αντιλαμβανόμενου στρες (Perceived Stress Scale 14 - PSS-14) και μέτρησης του στρες υπογονιμότητας (Fertility Problem Inventory - FPI). Μετά τη λήξη της παρέμβασης, καταγράφηκε η έκβαση της εξωσωματικής γονιμοποίησης όλων των συμμετεχουσών. Διεξάχθηκε στατιστική ανάλυση αναλογιών αρχικών και τελικών δεδομένων, ποσοτικών μεταβλητών και των σχέσεών τους και ανάλυση διασποράς επαναλαμβανόμενων μετρήσεων, ενώ η στατιστική σημαντικότητα ορίστηκε για p<0,05. Τα αποτελέσματα που καταγράφηκαν ήταν ότι η ομάδα παρέμβασης παρουσίασε σημαντική μείωση στρες (p<0,001) σύμφωνα με τις μετρήσεις όλων των παραμέτρων βάσει κλιμάκων PSS-14, DASS-21 και FPI με εξαίρεση την παράμετρο ανάγκης για γονεϊκότητα στην κλίμακα FPI για την οποία δεν καταγράφηκε σημαντική μεταβολή (p=0,002). H ομάδα ελέγχου παρουσίασε σημαντική αύξηση σε όλες τις[135]παραμέτρους και των τριών κλιμάκων (p<0,001). Η διαφορά επιπέδων στρες μεταξύ των δύο ομάδων, ανά κλίμακα και συνολικά, αξιολογήθηκε επίσης ως σημαντική ενώ δεν εντοπίστηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές αναφορικά με τα κοινωνικο- δημογραφικά και τα στοιχεία ιστορικού υγείας των συμμετεχουσών των ομάδων παρέμβασης και ελέγχου (p>0,05) για όλες τις παραμέτρους. Αναφορικά με την επιτυχία έκβασης της εξωσωματικής γονιμοποίησης, βρέθηκε ότι συσχετίζεται με το αντιλαμβανόμενο στρες βάσει κλίμακας PSS-14 (p=0,029) άλλα όχι με τα ψυχομετρικά δεδομένα των κλιμάκων DASS-21(p=0,197) και FPI (p=0,611). Καθοριστικό ρόλο στην έκβαση έπαιξαν οι ανεξάρτητες μεταβλητές που αφορούσαν στην ηλικία των συμμετεχουσών (p=0,046), η αύξηση της οποίας ήταν αντιστρόφως ανάλογη του ποσοστού επιτυχούς έκβασης και στο ιστορικό κρυψορχίας των συντρόφων τους (p=0,05), γεγονός που επηρέασε την αξιολόγηση της επίδρασης της παρέμβασης. Η μελέτη αποτελεί πιλοτική έρευνα με ενθαρρυντικά αποτελέσματα για την ωφέλεια παρεμβάσεων ψυχικής υποστήριξης γυναικών υπό θεραπεία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ενώ ο συσχετισμός διαχείρισης στρες ως προς την επιτυχία έκβασης της θεραπείας απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση.