Η δικτύωση των πρώιμων χριστιανικών κοινοτήτων: από τις απαρχές ως το τέλος του δεύτερου αιώνα

Abstract

The object of the thesis is the study of early Christian networks, that is the systematic contacts and the subsequent formation of networks of interaction inside the Christian movement. The study focuses on the Christian communities of the first two centuries CE, with the Paschal controversy that broke out around 198 CE as its time frame and the emergence of a wide network of Christian communities that came to be known as the “Catholic Church.” It aims at adumbrating the early Christian networks that were formed throughout that period, recording their contacts of any type and nature, as well as better understanding both the relationships of power and submission that developed among the networked communities and the impact of these networks on the history of early Christianity. Studying the way early Christian networks came into existence can improve our understanding on several developments within the Christian movement, especially the reasons behind the prevalence of certain versions of Christianity, as well as the gradual evolvement of Christianity from a marginal, persecuted religious community, to an extremely well-organized and potent movement that dominated the later Roman Empire. The study is divided into two major parts. The first one pertains to the early Christian networks from the dawn of Christianity to the outbreak of the Great Jewish Revolt in 66 CE that resulted in the demise of the Christian community in Jerusalem, which was, until then, the undisputed heart of the Christian movement. The second part examines the regional networks of early Christian communities from 70 CE to 198 CE.

Αντικείμενο της διατριβής είναι η δικτύωση των πρώιμων χριστιανικών κοινοτήτων, δηλαδή οι συστηματικές επαφές και η διαμόρφωση δικτύων αλληλεπίδρασης στο εσωτερικό του χριστιανικού κινήματος. Η μελέτη επικεντρώνεται στις χριστιανικές κοινότητες των δύο πρώτων μεταχριστιανικών αιώνων, με χρονικό όριο τη διένεξη για την ημερομηνία τέλεσης του Πάσχα περί το 198 μ.Χ. και την ανάδυση ενός ευρύτατου δικτύου χριστιανικών κοινοτήτων που έγινε γνωστό ως η "Καθολική Εκκλησία". Στόχοι της έρευνας είναι η καταγραφή των χριστιανικών κοινοτήτων της υπό εξέταση περιόδου και των παντός είδους επαφών τους, ο προσδιορισμός των εκάστοτε δικτύων που διαμορφώνονταν ως αποτέλεσμα αυτών των επαφών και η εξέλιξή τους στο πέρασμα του χρόνου, καθώς και η πληρέστερη κατανόηση τόσο των σχέσεων εξουσίας και υποταγής που αναπτύσσονταν μεταξύ των δικτυωμένων κοινοτήτων, όσο και της επίδρασης που είχαν αυτά τα δίκτυα στην ιστορία του πρώιμου χριστιανισμού. Η μελέτη του τρόπου με τον οποίο διαμορφώθηκαν τα εκάστοτε χριστιανικά δίκτυα θα βελτιώσει την κατανόησή μας γύρω από διάφορες εξελίξεις στο εσωτερικό του χριστιανικού κινήματος, ιδίως τους λόγους για τους οποίους επικράτησαν συγκεκριμένες εκδοχές του χριστιανισμού, καθώς και τη σταδιακή μετεξέλιξη των χριστιανών από μια περιθωριακή, διωκόμενη θρησκευτική κοινότητα στο εξαιρετικά οργανωμένο και ισχυρό κίνημα που κυριάρχησε στην ύστερη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Η μελέτη χωρίζεται σε δύο μεγάλες ενότητες. Η πρώτη αφορά στη δικτύωση των χριστιανικών κοινοτήτων από τις απαρχές του χριστιανικού κινήματος ως το ξέσπασμα της μεγάλης ιουδαϊκής εξέγερσης του 66 μ.Χ., η οποία οδήγησε στον αφανισμό της χριστιανικής κοινότητας της Ιερουσαλήμ, που αποτελούσε, ως τότε, το αδιαμφισβήτητο κέντρο του χριστιανικού κινήματος. Η δεύτερη ενότητα εξετάζει τη δικτύωση των χριστιανικών κοινοτήτων ανά περιοχή από το 70 ως το 198 μ.Χ.