Το ελληνικό θέατρο στη Νέα Υόρκη: από τα τέλη του 19ου αι. έως το 1940

Abstract

The doctoral dissertation aims to cover a topic that is terra incognita both in the field of historiography of Greek immigration and in the field of theatrology. The object of the planned research was to locate, classify and process information about the Greek theater in America and in particular about New York, which gathered the numerically larger Greek population. In the first phase, were recorded the performances given either by local troupes, amateur and professional, or touring troupes from Greece. The next stage of the research focused on the study on the one hand of the repertoire of amateur and professional troupes, on the other hand on the study of the dramatic production of the Greeks of USA, whether they are theater plays presented on stage or published for reading. The last stage of the research was aimed at gathering information about the activities of Greek immigrants regarding the theater, in addition to the stage activity. As already mentioned, the issue was completely unexplored. The Thesis is based exclusively on systematic primary research in the press, archives, theatrical programs. The limited bibliographic material turned the research first to Greek libraries and then to public and private archives in N.Y. and Chicago, where I did field research. The most important source of information was the Greek-American newspapers and the collection of programs of the Theater Museum of Athens. A wide range of available Greek-American press has been researched so that the documentation can be cross-referenced. All the stored material has been incorporated into the text of the Thesis but has also been entered in the appendix of the Annex, so that it can be easily readable.The extensive material was divided into the following chapters: the introduction of Greek immigration to the United States first introduces the context in which Greek theater was born: the first immigrants, the difficulties of survival, the new way of life, education, Church, the Press. The next chapter presents the troupes, mainly professional but also some amateurs with a long life, the touring troupes, the performances, the public, the theaters and the school theater etc. The last chapter examines the theater plays. Initially, the original drama written by Greek immigrants and then the Greek and foreign repertoire of the troupes, divided into categories by genre. The first volume is accompanied by an appendix of two volumes with the performances and the photographic material.

Η διδακτορική διατριβή έχει ως σκοπό την κάλυψη ενός θέματος που αποτελεί terra incognita τόσο για τον τομέα της ιστοριογραφίας της ελληνικής μετανάστευσης όσο και για τον τομέα της θεατρολογίας. Αντικείμενο της προγραμματισμένης έρευνας αποτέλεσε ο εντοπισμός, η ταξινόμηση και η επεξεργασία πληροφοριών για το ελληνικό θέατρο της Αμερικής και ειδικότερα για τη Νέα Υόρκη, η οποία συγκέντρωσε τον αριθμητικά μεγαλύτερο ελληνικό πληθυσμό. Σε πρώτη φάση καταγράφηκαν οι παραστάσεις που δόθηκαν είτε από τοπικούς θιάσους, ερασιτεχνικούς και επαγγελματικούς, είτε περιοδεύοντες θιάσους από την Ελλάδα. Το επόμενο στάδιο της έρευνας εστιάστηκε στη μελέτη αφενός του ρεπερτορίου των ερασιτεχνικών και των επαγγελματικών θιάσων, αφετέρου στη μελέτη της δραματουργικής παραγωγής των Ελλήνων της Αμερικής, είτε πρόκειται για έργα που παρουσιάστηκαν στην σκηνή, είτε έργα που εκδόθηκαν προς ανάγνωση. Το τελευταίο στάδιο της έρευνας είχε ως αντικείμενο τη συγκέντρωση πληροφοριών για τις δραστηριότητες των Ελλήνων μεταναστών σχετικά με το θέατρο, πέρα από την σκηνική δραστηριότητα. Όπως ήδη αναφέρθηκε το θέμα ήταν συνολικά αδιερεύνητο. Η εργασία στηρίζεται αποκλειστικά σε συστηματική πρωτογενή έρευνα στον Τύπο, Λευκώματα, θεατρικά προγράμματα. Το περιορισμένο βιβλιογραφικό υλικό έστρεψε την έρευνα αρχικά στις ελληνικές βιβλιοθήκες και στη συνέχεια σε δημόσια και ιδιωτικά αρχεία στην Ν.Υ και στο Σικάγο, όπου πραγματοποιήθηκε επιτόπια έρευνα. Η σπουδαιότερη πηγή πληροφόρησης ήταν οι ελληνοαμερικανικές εφημερίδες της εποχής και η συλλογή προγραμμάτων του Θεατρικού Μουσείου. Ερευνήθηκε ένα ευρύτατο φάσμα από το διαθέσιμο ελληνοαμερικανικό Τύπο, έτσι ώστε η τεκμηρίωση να είναι διασταυρωμένη. Όλο το αποθησαυρισμένο υλικό έχει ενσωματωθεί στο κείμενο της Διατριβής αλλά έχει καταχωριστεί και στο παραστασιολόγιο του Παραρτήματος, ώστε να είναι εύκολα αναγνώσιμο. Το εκτενές υλικό χωρίστηκε στα εξής κεφάλαια: αρχικά στην εισαγωγή παρουσιάζεται το φαινόμενο της ελληνικής μετανάστευσης στην Αμερική με σκοπό να προβληθεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο γεννήθηκε το ελληνικό θέατρο: οι πρώτοι μετανάστες, οι δυσκολίες επιβίωσης, ο νέος τρόπος ζωής, η εκπαίδευση, η Εκκλησία, ο Τύπος. Το επόμενο κεφάλαιο παρουσιάζει τους θιάσους, επαγγελματικούς κυρίως αλλά και κάποιους ερασιτεχνικούς με μεγάλη διάρκεια ζωής, τους περιοδεύοντες θιάσους, τις παραστάσεις, το στρατευμένο θέατρο, το κοινό, τα θέατρα και το σχολικό θέατρο που πραγματοποιήθηκαν από Έλληνες για το θεατρικό φαινόμενο. Στο τελευταία κεφάλαιο εξετάζεται το δραματολόγιο. Αρχικά μελετάται η πρωτότυπη δραματουργία των Ελλήνων και εν συνεχεία παρουσιάζεται το ελληνικό και ξένο ρεπερτόριο των θιάσων, χωριζόμενο σε κατηγορίες κατά είδος. Ο πρώτος τόμος συνοδεύεται από παράρτημα δύο τόμων με την παραστασιογραφία και το φωτογραφικό υλικό.