Οι επιπτώσεις της τεχνολογίας RFID στην ιδιωτικότητα και η αντιμετώπισή τους σε νομικό και τεχνολογικό επίπεδο

Abstract

Nowadays, the latest technology of electronic identification is the RFID technology. Its use has become highly attractive and it is being used to many applications because its advantages significantly facilitate a wide range of activities in many areas. But apart from advantages, its use also introduces a number of security and privacy issues for citizens of great concern. It has been observed that there have been legislative initiatives at international level related to the privacy protection from the implementation of the RFID technology, but not in Greece. The aim of the thesis is to propose the creation of a Greek regulatory framework regulating the use of the RFID technology based on the protection of the data that are collected and used in systems using this technology but will not prevent exploiting its advantages and its further development. The thesis is divided into four parts. At the first part emphasis is given to the RFID technology presenting its components, the most important risks to privacy resulting from its use, the main types of attacks against the technology and the existing privacy measures. At the second part the technology’s legal regulation is presented examining the application of the EU law with regard to the processing of personal data, the steps towards creating a framework for the safe implementation of the RFID systems and the proposed framework (PIA). At the third part the RFID applications are presented and comparative study of the legislative initiatives at the European Union and the United States of America is carried out related to 1) the implantation of RFID chips on the human body, 2) the use of RFID technology in electronic passports and 3) the use of RFID technology in retail. Finally, at the fourth part, proposals are made for the creation of a Greek regulatory framework regulating the use of the RFID technology.

Η πλέον σύγχρονη τεχνολογία αυτόματης αναγνώρισης και ηλεκτρονικής ταυτοποίησης είναι η τεχνολογία RFID. Η χρήση της έχει γίνει ιδιαίτερα ελκυστική και χρησιμοποιείται σε πληθώρα εφαρμογών, διότι με τις ιδιότητές της διευκολύνει σημαντικά μια σειρά από δραστηριότητες σε πολλούς τομείς. Πέρα όμως από πλεονεκτήματα, η χρήση της παρουσιάζει και αρκετά προβλήματα ασφαλείας και ιδιωτικότητας πολιτών τα οποία προκαλούν έντονο προβληματισμό. Έχει παρατηρηθεί πως σε διεθνές επίπεδο έχουν αναληφθεί σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες για την προστασία της ιδιωτικότητας από την εφαρμογή της τεχνολογίας RFID, όχι όμως και στον ελληνικό χώρο. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να προταθεί η δημιουργία ενός ελληνικού νομοθετικού πλαισίου ρυθμιστικού της χρήσης της τεχνολογίας RFID, με βασικές αρχές οι οποίες θα αποβλέπουν στο σεβασμό και στην προστασία των δεδομένων που συγκεντρώνονται και χρησιμοποιούνται στα συστήματα που χρησιμοποιούν την εν λόγω τεχνολογία, αλλά δεν θα παρεμποδίζουν την εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων της και την περαιτέρω εξέλιξή της. Η διατριβή χωρίζεται σε τέσσερα μέρη. Στο πρώτο μέρος της διατριβής δίνεται βαρύτητα στην τεχνολογία RFID, παρουσιάζονται αναλυτικά τα συστατικά της μέρη, οι σημαντικότεροι κίνδυνοι στην ιδιωτικότητα που προκύπτουν από τη χρήση της τεχνολογίας, οι βασικοί τύποι επιθέσεων κατά της τεχνολογίας και τα υπάρχοντα μέτρα προστασίας της ιδιωτικότητας. Στο δεύτερο μέρος μελετάται η νομική ρύθμιση της τεχνολογίας εξετάζοντας την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ στην επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων, τα βήματα προς τη δημιουργία ενός πλαισίου για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων όσον αφορά εφαρμογές συστημάτων RFID στον ευρωπαϊκό χώρο και το προτεινόμενο αυτό πλαίσιο (PIA). Στο τρίτο μέρος ερευνώνται οι εφαρμογές της τεχνολογίας RFID πραγματοποιώντας συγκριτική επισκόπηση νομοθετικών πρωτοβουλιών σε ΕΕ και ΗΠΑ σχετικά με τρεις χαρακτηριστικούς τομείς εφαρμογής της τεχνολογίας RFID που αφορούν α) την εμφύτευση RFID ετικέτας στο ανθρώπινο σώμα, β) τη χρήση της τεχνολογίας RFID στα ηλεκτρονικά διαβατήρια και γ) τη χρήση της τεχνολογίας RFID στον τομέα του λιανικού εμπορίου. Ολοκληρώνοντας στο τέταρτο μέρος παρουσιάζονται συγκεντρωτικά οι προτάσεις για ειδική ρύθμιση της χρήσης της τεχνολογίας RFID στην ελληνική έννομη τάξη.