Les figures historiques du XVIIe et du XVIIIe siècles dans le théâtre français contemporain: l’entretien de M. Descartes avec M. Pascal le jeune de Jean-Claude Brisville et Fréderic et Voltaire de Bernard da Costa

Abstract

PhD research is based on two French language plays of 20th century, Jean-Claude Brisville’s and Bernard da Costa’s.These two contemporary writers present the conversation between exquisite personalities, who had a great impact on 17th, Descartes-Pascal, and on 18th century, Frédéric-Voltaire. The research method of our study is Lucien Goldmann’s dialectic method, the genetic structuralism, which we use in order to analyze at first these charismatic personalities of 17th and 18th century and then to study the writers of 20th century. We tried to have a double Goldmann’s approach, not only concerning the historical personalities, these ones both of philosophers and of philosophy amateurs, but also concerning the writers of 20th century. We proceed to the study of life- that means the attitude and the mentality of both heroes, always according to Goldmann’s theory on which the whole approach is based. There is also a summary of each play so that we exam each conversation or better each debate between two historical figures, source of inspiration for both contemporary writers. These two plays reflect the philosophers’ points of view of classical era at first and then of the French Enlightenment, through the debate between two personalities of each play, concerning not only their way of life but also their way of thinking and attitude. Consequently, we face both common points and different ones which make us accomplish a profound research. Under these conditions, the genetic structuralism is completed thanks to biographic information that Goldmann himself supports so that the writer-historian enriches all the aspects that he analyses independently his object. In conclusion, the debate analysis between two significant spirits helps us to conceive their philosophical ideas, political and social ones which represent not only their era but also the 20th century. According to genetic structuralism, we arrive to discover the vision of world, especially the tragic one that these two writers adopt through their plays, through their heroes.

Η διδακτορική διατριβή στηρίζεται σε δύο θεατρικά του γαλλικού ρεπερτορίου του 20ου αιώνα, του Ζαν-Κλωντ Μπρισβίλ και του Μπερνάρ Ντα Κόστα. Οι δύο σύγχρονοι συγγραφείς ξαναζωντανεύουν την αντιπαράθεση σημαντικών προσωπικοτήτων που υπήρξαν « επαναστάτες » του πνεύματος για το 17ο αιώνα, Ντεκάρτ-Πασκάλ, και για το 18ο, Φρειδερίκος-Βολταίρος. Η μέθοδος έρευνας της μελέτης μας είναι η διαλεκτική μέθοδος του Λουσιέν Γκολντμάν, δηλαδή ο γενετικός δομισμός, τον οποίο χρησιμοποιούμε για να αναλύσουμε αρχικά αυτές τις χαρισματικές προσωπικότητες του 17ου και του 18ου αιώνα και στη συνέχεια για να μελετήσουμε τους συγγραφείς του 20ου αιώνα. Μελετούμε τη ζωή-τη στάση και τη νοοτροπία του κάθε ήρωα, πάντα σύμφωνα με τη γκολντμανική θεωρία πάνω στην οποία η προσέγγιση μας στηρίζεται. Υπάρχει επίσης μία περίληψη του κάθε θεατρικού έργου για να εξετάσουμε κάθε διάλογο ή πιο σωστά κάθε αντιπαράθεση μεταξύ των δύο ιστορικών φυσιογνωμιών, πηγή έμπνευσης για τους δύο σύγχρονους συγγραφείς. Αυτά τα δύο θεατρικά εκπέμπουν λοιπόν τις απόψεις των δύο φιλοσόφων της κλασικής εποχής κι έπειτα αυτή του Διαφωτισμού, μέσα από την αντιπαράθεση μεταξύ των δύο προσώπων του κάθε θεατρικού, όσον αφορά όχι μόνο το τρόπο ζωής αλλά και το τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς τους. Συνεπώς, αντιμετωπίζουμε κοινά σημεία αλλά και διαφορετικά που μας υποχρεώνουν να εμβαθύνουμε στα έργα. Υπό αυτές τις συνθήκες ο γενετικός δομισμός στηρίζεται επίσης πάνω στις βιογραφικές πληροφορίες, γεγονός που υπογραμμίζεται από τον ίδιο τον Γκόλντμαν, για να διαφωτίσει ο συγγραφέας-ιστορικός όλες τις πλευρές που αυτός αναλύει ασχέτως του αντικειμένου του. Η ανάλυση της αντιπαράθεσης των δύο σημαντικών πνευμάτων, μας βοηθά να εμβαθύνουμε σε φιλοσοφικές ιδέες, πολιτικές και κοινωνικές οι οποίες αντιπροσωπεύουν όχι μόνο την εποχή τους αλλά επίσης κι αυτή του 20ου αιώνα. Σύμφωνα με το γενετικό δομισμό, φτάνουμε να ανακαλύψουμε τη θεώρηση του κόσμου, πιο συγκεκριμένα τη τραγική θεώρηση την οποία και οι δύο συγγραφείς υιοθετούν στα έργα τους, μέσα από τους ήρωες τους.