Υφάσματα και ενδύματα σε τελετουργίες της ύστερης εποχής του χαλκού στον Αιγαιακό χώρο: λειτουργία και συμβολισμοί

Abstract

The objective of this dissertation is to examine aspects of the symbolic use of cloth and/or clothing through the prism of social/communicational codes of the Aegean 2nd millennium B.C., thanks to evidence provided by related iconography and the Linear B tablets. More specifically, this research focuses on the elements of appearance which indicate a differentiated priestly or divine identity, and on rituals, in the frame of which conveyed clothing and/or cloth as well as pertinent accessories (like jewelry, status symbols), play a significant role, providing often a competent character in the depicted rituals. On the other hand, despite their obvious bureaucratic/accounting character and their succinctness, Linear B tablets offer additional support, since they are referred explicitly to such religious beliefs and practices in the 14th and 13th century B.C., providing the names of the types of cloth and/or clothing, which are sent or offered either to sanctuaries and divinities, or given to religious officials, on the occasion of special ceremonies.

Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η θεώρηση ζητημάτων που αφορούν τη συμβολική διάσταση της αμφίεσης στους κοινωνικούς/επικοινωνιακούς κώδικες της αιγαιακής 2ης χιλιετίας π.Χ., όπως αυτοί διαφαίνονται μέσα κυρίως από το σωζόμενο εικονιστικό υλικό και τις μαρτυρίες των πινακίδων της Γραμμικής Β γραφής. Το ερευνητικό ενδιαφέρον εστιάζεται ειδικότερα σε εκείνα, αφενός, τα στοιχεία της εμφάνισης που υποδηλώνουν μια διαφοροποιημένη ιερατική ή θεϊκή εικόνα και, αφετέρου, σε τελετουργίες, στο πλαίσιο των οποίων μεταφερόμενα ενδύματα και/ή υφάσματα, αλλά και συναφή εξαρτήματα (όπως κοσμήματα, διάσημα αξιώματος) διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο, προσδίδοντας συχνά, ως φαίνεται, και αποχρώντα χαρακτήρα στο εκάστοτε εικονιζόμενο δρώμενο. Τα κείμενα της Γραμμικής Β, από την άλλη, παρά τον έκδηλα οικονομικό/λογιστικό τους χαρακτήρα και την ελλειπτικότητά τους, έρχονται επί του προκειμένου υποστηρικτικά καθώς δίνουν ρητή υπόσταση σε τέτοιου είδους θρησκευτικές δοξασίες και πρακτικές του 14ου και 13ου αιώνα π.Χ., ονοματίζοντας τύπους ενδυμάτων και υφασμάτων που είτε αποδίδονται ή ανατίθενται σε ιερά και θεότητες στο πλαίσιο ειδικών γιορτών, είτε αποστέλλονται σε αξιωματούχους του ιερατείου.