Μοντέλα διδασκαλίας των απολιθωμάτων αμμωνιτών εντός και εκτός Δ.Ε.Π.Π.Σ.

Abstract

The term “geosciences” refers to the scientific branch dealing with the formation, structure and changes on planet Earth. Geoscience education research is a challenging field, as geosciences is the less studied area amongst the natural sciences’ education research. The current study aims to contibute into the field of Greek primary geoscience education. The ammonite fossils are chosen as the main subject and learning tool. These marine fossils are considered to be the most represenative and widely found Greek fossils. Ammonite fossils are also a direct proof of the existence of the prehistoric Tethys Sea in the Greek region. Towards designing a prototype teaching approach about ammonite fossils, the relative scientific content, school content and childrens’ alternative ideas are taken into consideration. Greek students’ alternative ideas in ammonite fossils were investigated through a large sample of 1.099 participating students. Following the above alternative ideas’ research, two different teaching models were developed. The first is an infusion model, which «injects» the subject of the ammonite fossils in existing subjects of the primary school curriculum and the second is a multidisciplinary model. After a small scale pilot study, the two above models were applied in two student groups of 550 students, respectively. The two models’ evaluation proved that they were able to replace the students’ alternative ideas about the ammonite fossils with the correct scientific ones. Despite that, it was also recorded that only the 1/3 of the participating students showed retrodictive reasoning skills, through which they could retrodict Greece’s prehistoric marine paleoenvironment, using ammonite fossils as an evidence. The current essay aims to become a triggering start for developing school and teachers’ training context about more geoscience topics. This is considered critical, as geoscience literacy of primary students is essential in an active tectonic area with a wide geosite diversity, as Greece.

Ο επιστημονικός κλάδος των γεωεπιστημών ερευνά τον σχηματισμό, τη δομή και την εξέλιξη της Γης. Για τους ερευνητές της διδακτικής των θετικών επιστημών, αποτελεί πρόκληση η ενασχόληση με τις γεωεπιστήμες, οι οποίες είναι ένας από τους λιγότερο μελετημένους κλάδους της διδακτικής. Η παρούσα διατριβή αποτελεί μία προσπάθεια ανάπτυξης της γεωεπιστημονικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Ως διδακτικό εργαλείο των προτεινόμενων διδακτικών παρεμβάσεων, επιλέγονται τα απολιθώματα αμμωνιτών, καθώς είναι τα αντιπροσωπευτικότερα ελληνικά απολιθώματα, που αποδεικνύουν την παρουσία της προϊστορικής θάλασσας της Τηθύος στον ελληνικό χώρο. Αναφορικά με τη διδασκαλία των απολιθωμάτων αμμωνιτών, η παρούσα διατριβή λαμβάνει υπόψη την επιστημονική γνώση, τη σχολική γνώση και τα εναλλακτικά πλαίσια των παιδιών. Οι εναλλακτικές ιδέες των ελλήνων μαθητών, για τα απολιθώματα αμμωνιτών, διερευνήθηκαν σε ένα δείγμα 1.099 μαθητών. Λαμβάνοντας υπόψη, την προϋπάρχουσα γνώση, που καταγράφηκε, δημιουργήθηκαν δύο μοντέλα διδασκαλίας. Το μοντέλο διδασκαλίας εντός ΔΕΠΠΣ, το οποίο είναι ένα μοντέλο εμβολιασμού, των ήδη υπαρχόντων μαθημάτων, με το συγκεκριμένο θέμα και το μοντέλο διδασκαλίας εκτός ΔΕΠΠΣ, το οποίο είναι ένα διαθεματικό μοντέλο διεπιστημονικών προσεγγίσεων του θέματος των απολιθωμάτων αμμωνιτών. Σε συνέχεια της πιλοτικής έρευνας, τα δύο μοντέλα εφαρμόστηκαν αντίστοιχα σε δύο ομάδες 550 μαθητών. Κατά το στάδιο αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των δύο μοντέλων, καταγράφηκε ότι αυτά κατάφεραν να αντικαταστήσουν τις εναλλακτικές ιδέες των μαθητών, αναφορικά με το τι είναι οι αμμωνίτες. Απεδείχθη όμως παράλληλα, ότι μόνο το 1/3 των μαθητών ανέπτυξε την ικανότητα πρόβλεψης του παλαιοπεριβάλλοντος της Ελλάδας, μέσα από τις αποδείξεις που προσφέρουν τα απολιθώματα αμμωνιτών. Η παρούσα εργασία φιλοδοξεί να αποτελέσει έναυσμα για παραγωγή σχολικής ύλης και για επιμόρφωση εκπαιδευτικών σε ακόμη περισσότερα γεωεπιστημονικά θέματα, καθώς ο γεωεπιστημονικός εγγραμματισμός σε μία τεκτονικά ενεργή χώρα, με ποικιλία γεωμορφών, όπως η Ελλάδα, δεν θα πρέπει να υπολείπεται, έναντι άλλων γνωστικών αντικειμένων.