Οικογενής μεσογειακός πυρετός: ανίχνευση μεταλλάξεων στο γονίδιο MEFV στον ελληνικό πληθυσμό και συσχέτιση γενοτύπου - φαινοτύπου

Abstract

Familial Mediterranean Fever (FMF) is a hereditary inflammatory disease with autosomal recessive transmission. Typically it presents as acute episodes of periodic fever accompanied by abdominal pain, chest pain, or joint pain. Appearance of renal amyloidosis indicates severe prognosis. About 70 mutations have been identified so far, some of them being very frequent. Molecular analysis of the Cypriot population reveals that about 1:8 is a carrier of one of four mutations, E148Q being the most frequent (1:12). Among 186 Cypriot MEFV chromosomes analysed in the present study, the frequencies found are: V726A 28,5 %; M694V 22%; F479L 20,4 %; E148Q 5,4 %; M694I 2,2%; R761H 3,2%; M680I 1,6%; unknown 16,7%. Mutation F479L is rather rare in other populations. Preliminary evidence suggests that this frequent in the Cypriot population mutation, is associated with later age of onset of symptoms, the most debilitating of which is chest pain (P=0,05), fever (P=0,021) and headaches (P=0,035). After further investigation it was found that the patients – carriers of the MEFV mutation F479L shared a common haplotype, the same that Armenian patients - carriers of this mutation share. This findings lead to the conclusion that the common haplotypes shared by Greek Cypriots who carry mutation F479L is the result of a founder effect, the founder perhaps being of Armenian origin, as in previous historical periods there were massive waves of Armenians finding refuge in Cyprus. In a number of Hellenic samples from Greece tested, the F479L mutation was not present, whereas in a cohort of patients with childhood onset of FMF, F479L was found in only one patient in heterozygosity. In this same cohort the severe mutations M694I, M694V and Μ680Ι were highly represented, in accordance with the childhood onset of disease. Among the Greek childhood patients M694V was the most frequent (32,1 %) followed by M680I (15,5 %) and V726A (7,1%). It is our experience, as well as the experience of others, that in a relatively high percentage of FMF patients only one or no mutations are detected in the MEFV gene, while there is no evidence for the existence of a second MEFV gene. Finally we developed a new approach for diagnosing carriers of mutations in the MEFV gene using real-time PCR technology (LichtCycler - ROCHE). We designed separate hybridization probes for analysis of mutations F479L, V726A and a single pair of probes for detecting simultaneously in a multiplex melting fashion five mutations in close proximity, K695R, M694V, M694I, M694del, I692del. This method has the avantage of fewer manipulations, it is faster and less prone to carry-over contamination.

Ο Οικογενής Μεσογειακός Πυρετός - ΟΜΠ (FMF, Familial Mediterranean Fever) είναι μια κληρονομική φλεγμονώδης νόσος η οποία κληρονομείται παραδοσιακά με τον αυτοσωματικό υπολειπόμενο χαρακτήρα. Τυπικά χαρακτηρίζεται από οξεία επεισόδια παλινδρομικού πυρετού, συνοδευόμενου από κοιλιακό άλγος, πόνους στο στήθος, αρθρίτιδα και αρθραλγία. Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί περίπου 70 μεταλλάξεις, μερικές από τις οποίες συναντώνται σε μεγάλες συχνότητες. Μοριακή διερεύνηση στον κυπριακό πληθυσμό έδειξε ότι 1:8 είναι φορέας μίας από τέσσερις μεταλλάξεις, με την E148Q να είναι η συχνότερη (1:12). Ανάμεσα σε 186 MEFV χρωμοσώματα που αναλύθηκαν, βρέθηκαν οι εξής συχνότητες των μεταλλάξεων: V726A 28,5 %, M694V 22%, F479L 20,4 %, E148Q 5,4 %, M694I 2,2%, R761H 3,2%, M680I 1,6%, άγνωστες 16,7%. Η μετάλλαξη F479L είναι σπάνια σε άλλους πληθυσμούς. Η συχνή αυτή μετάλλαξη στον κυπριακό πληθυσμό σχετίζεται με συμπτώματα που παρουσιάζονται σε σχετικά μεγαλύτερες ηλικίες και που κυριότερα είναι θωρακικά άλγη (P=0,05), πυρετός (P=0,021) και κοιλιακά άλγη (P=0,035). Με την παρούσα εργασία δείχθηκε ότι οι ασθενείς – φορείς της μετάλλαξης F479L μοιράζονται κοινό απλότυπο, τον ίδιο μάλιστα με εκείνο αρμένιων ασθενών – φορέων της μετάλλαξης αυτής. Τα ευρήματα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι κοινοί απλότυποι μεταξύ Κυπρίων και Αρμενίων είναι αποτέλεσμα του φαινομένου του ιδρυτή, με ιδρυτή πιθανότατα Αρμένιο ασθενή, αφού υπάρχουν ιστορικά δεδομένα σύμφωνα με τα οποία οι Αρμένιοι έχουν μεταναστεύσει στην Κύπρο μαζικά σε περισσότερες από μια περιπτώσεις. Σε αριθμό παιδιατρικών δειγμάτων-ασθενών από την Ελλάδα η μετάλλαξη F479L βρέθηκε μόνο σε ένα ασθενή σε ετεροζυγωτία. Στα ίδια δείγματα, βρέθηκαν σε μεγάλα ποσοστά οι σοβαρές μεταλλάξεις M694I, M694V και Μ680Ι, κάτι που συμφωνεί με την πρώιμη ηλικία έναρξης των συμπτωμάτων. Ανάμεσα στους ασθενείς αυτούς η μετάλλαξη M694V ήταν η πιο συχνή (32,1%), ακολουθούμενη από τη Μ680Ι (15,5%) και τη V726A (7,1%). Όπως και σε άλλα εργαστήρια, έτσι και στην παρούσα εργασία, σε μεγάλο ποσοστό ασθενών ΟΜΠ δε βρέθηκαν δύο μεταλλάξεις MEFV. Τέλος, αναπτύξαμε μια νέα μεθοδολογία για τη διάγνωση φορέων μεταλλάξεων στο γονίδιο MEFV, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης σε πραγματικό χρόνο (LichtCycler - ROCHE). Σχεδιάσαμε ξεχωριστούς υβριδιζόμενους ανιχνευτές για τον προσδιορισμό των μεταλλάξεων F479L και V726A και ένα μοναδικό ζεύγος ανιχνευτών για τον ταυτόχρονο προσδιορισμό πέντε μεταλλάξεων (K695R, M694V, M694I, M694del, I692del). Η μέθοδος είναι γρήγορη και αποφεύγει μικροχειρισμούς μετά την PCR και είναι αξιόπιστη.