Ιστορία του τουρκικού εκπαιδευτικού συστήματος και απόψεις των πανεπιστημιακών για τη διδασκαλία της ιστορίας: ιδεολογία και κριτική

Abstract

The aim of the present survey is to seek out and record the opinions of a group ofindividuals, who play a most crucial and decisive role, both in the shaping of developmentsin the field of education in Turkey, as well as in the educational training of futureeducators in the same country. This group consists of university professors who teach in Faculties of Education and History Departments, in the three most populated cities inTurkey (Istanbul, Ankara, Izmir) and whose scientific discipline is the teaching of Historyor Social Sciences. The sample of the survey consists of 50 persons, coming from 13 universities (state and private), belonging to all levels and age groups, who have studied either in Turkey orabroad. Through personal attestations and responses to open-ended critical questions, onecan obtain a relatively comprehensive insight about the Turkish educator (of the primary,secondary or higher educational level) and the Turkish pupil/student. The fears, concerns,reflections and ideologies expressed at some points, do bear a resemblance to the existingstate of educational affairs in Greece (university entrance exams, feeling of self-efficiencyof educators, assessment of school textbooks, purpose and targets of the subject of History,what kind of citizen the History school books create etc.). However, there are also issuesthat do not seem to be directly associated to the Greek society (religious education,headscarf, political ideology, issues that create internal conflicts etc.).More specifically, through this research it became evident that not all participantsare adequately informed on the subject of History, as it is taught in the primary andsecondary levels of education in Turkey. In particular, few of the educators are in aposition to explicitly know and be able to deliver thorough reports on the curricula, the relevant decisions of the Ministry of Education, the work of primary and secondary degreeeducators, as well as the function and performance of the Faculties of Education. On thecontrary, concerning the theoretical framework of their knowledge, almost every educatoris adequately informed about the new educational methods and theories on teaching the subjects of History or Social Sciences, and the opinions they expressed are based oninternational bibliography and the prevalent educational philosophy/ideology. The responses of Turkish university professors have revealed their apprehensionpertaining to the future of education in their country. They refer to the problems theyencounter in their academic life and research work, which appear similar to thoseconfronted by educators in primary and secondary schools. They emphasize thesignificance of the subject of History and the orientation they would like it to have. Furthermore, they narrate personal stories from their own student years, but also from theirperspective as parents. Finally, they sketch the picture of the Turkish student and pupil, asthey perceive it being formed through the existing educational system, and they articulatetheir fears both for the future of Turkish education, but also for the country in general. Allin all, the educators who participated in this research, each one in his/her unique way,provide an inclusive portrait of the typical Turkish student over time, which ultimately alsotranslates into an image of self-definition.

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να αναζητηθούν οι γνώμες μιας ομάδας, που θεωρείται πολύ σημαντική για τη διαμόρφωση τόσο των εξελίξεων στην εκπαίδευση της Τουρκίας, όσο και για την εκπαίδευση των μελλοντικών εκπαιδευτικών της χώρας αυτής. Η ομάδα αυτή συγκροτείται από τους πανεπιστημιακούς δασκάλους που διδάσκουν σε Παιδαγωγικές Σχολές και σε Ιστορικά Τμήματα, στις τρεις μεγαλύτερες πληθυσμιακά πόλεις της Τουρκίας (Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα, Σμύρνη) και έχουν ως επιστημονικό αντικείμενό τους τη διδακτική της Ιστορίας ή τη διδακτική των Κοινωνικών Επιστημών. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 50 άτομα, από 13 Πανεπιστήμια (δημόσια και ιδιωτικά), όλων των βαθμίδων και όλων των ηλικιακών ομάδων, οι οποίοι σπούδασαν είτε στην Τουρκία είτε στο εξωτερικό. Μέσα από προσωπικές μαρτυρίες και ανοιχτές ερωτήσεις κρίσεως αποκτά κανείς μια σχετικά ολοκληρωμένη εικόνα για τον Τούρκο εκπαιδευτικό (πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης) και τον Τούρκο μαθητή/φοιτητή. Οι φόβοι, οι ανησυχίες, οι προβληματισμοί και οι ιδεολογίες, που εκφράζονται σε αρκετά σημεία, μοιάζουν με την κατάσταση στην Ελλάδα (εισαγωγικές εξετάσεις, αίσθηση αυτό-αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών, αξιολόγηση σχολικών εγχειριδίων, σκοπός και στόχοι του μαθήματος της Ιστορίας, τι είδος πολίτη κατασκευάζουν τα σχολικά βιβλία Ιστορίας κ.λπ.). Θίγονται όμως και θέματα που δείχνουν να μην αφορούν άμεσα την ελληνική κοινωνία (θρησκευτική εκπαίδευση, μαντίλα, πολιτικές ιδεολογίες, θέματα που προκαλούν εσωτερικές διαμάχες κ.λπ.). Ειδικότερα, από την έρευνα προέκυψε ότι οι συμμετέχοντες δεν είναι επαρκώς ενήμεροι για το μάθημα της Ιστορίας, όπως αυτό διδάσκεται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Τουρκία. Πιο συγκεκριμένα, ελάχιστοι από αυτούς είναι σε θέση να γνωρίζουν με ακρίβεια και να κάνουν λεπτομερή αναφορά στα Αναλυτικά Προγράμματα, σε σχετικές αποφάσεις του Υπουργείου Παιδείας, στο έργο των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και στο έργο των Παιδαγωγικών Σχολών. Αντίθετα, όσον αφορά το θεωρητικό πλαίσιο των γνώσεών τους, σχεδόν όλοι είναι επαρκώς ενήμεροι για τις νέες εκπαιδευτικές μεθόδους και θεωρίες για τη διδακτική της Ιστορίας ή των Κοινωνικών Επιστημών και εκφράζουν απόψεις που στηρίζονται στη διεθνή βιβλιογραφία και στην κρατούσα ιδεολογία. Γίνεται φανερό ότι οι Τούρκοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι μέσα από τις απαντήσεις τους διατυπώνουν τους προβληματισμούς τους για την πορεία και το μέλλον της Εκπαίδευσης στη χώρα τους. Κάνουν λόγο για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τόσο οι ίδιοι στην ακαδημαϊκή τους ζωή και στην ερευνητική τους δραστηριότητα, όσο και οι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Τονίζουν τη σημασία του μαθήματος της Ιστορίας και τον προσανατολισμό που θα ήθελαν να έχει. Διηγούνται προσωπικές ιστορίες από τα μαθητικά τους χρόνια, αλλά και από την ιδιότητά τους ως γονείς. Τέλος, περιγράφουν την εικόνα του Τούρκου φοιτητή και μαθητή έτσι όπως τη βλέπουν να διαμορφώνεται μέσα από το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα, μιλούν για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι μαθητές σήμερα και διατυπώνουν τους φόβους τους για το μέλλον τόσο της τουρκικής Εκπαίδευσης όσο και της χώρας γενικότερα. Με άλλα λόγια περιγράφουν ο καθένας με τον τρόπο του, μια πολύπλευρη εικόνα του Τούρκου μαθητή διαχρονικά, που είναι τελικά και μια εικόνα αυτοπροσδιορισμού.