Η αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης στη σύγχρονη (2000-2012) νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας: κριτήρια εννοιολογικής προσέγγισης και στάθμισης

Abstract

The Ph.D. thesis at hand analyzes the case-law of the Hellenic Council of State (2000-2012) on the principle of legitimate expectations of the citizens towards the state and aims at developing a coherent set of positive or negative criteria for establishing the reasonable expectations of the individual concerned by a state act or omission or silence. The elaboration of this topic takes place in cases of revocation of an administrative act, in cases of legislative-regulatory changes and in cases of modification of administrative practice. Then, there is a special focus on specific fields of law where there is a significant amount of cases involving the relevant principle i.e. state aids, environmental law etc.The forms of protection of the individual following the balancing of conflicting principles of equal value consist in the annulment of the revocation of an administrative act, in the adoption of transitional provisions during the legislative change or the sudden change in administrative practice, while the pursuit of indemnity is argued to be an ultimum refugium. Every chapter takes into account the impact of the case-law of the Court of Justice of the European Union and of the European Court of Human Rights on every particular field.

Η παρούσα μελέτη στοχεύει στην επαγωγική παρουσίαση της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας των ετών 2000-2012, ώστε να ανιχνευθούν συγκεκριμένα θετικά ή αρνητικά κριτήρια θεμελίωσης της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του ιδιώτη. Η έρευνα περιορίζεται στη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία, παρέχοντας έμμεσα τη δυνατότητα μελέτης σημαντικού αριθμού αποφάσεων τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, αποκρυσταλλώνει και τη νομολογία αυτών, κρίνει στον ανώτατο βαθμό, ενώ παράλληλα, επιτρέπει την ομαδοποίηση των σχετικών με την εξεταζόμενη αρχή δικαστικών αποφάσεων με πληρότητα και ακρίβεια. Η έναρξη της ερευνητικής προσέγγισης της νομολογίας από το 2000 οφείλεται στο μεγάλο αριθμό σχετικών αποφάσεων, καθώς και στην ιδιαίτερη νομολογιακή επεξεργασία της αρχής της προστατευόμενης εμπιστοσύνης ως συνταγματικής από το χρονικό σημείο αυτό και μετά, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τη Συνταγματική αναθεώρηση, την εφαρμογή του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας και τη σημαντική επίδραση του ευρωπαϊκού δικαίου σε ορισμένους τομείς. Οι μορφές προστασίας του ιδιώτη μετά τη στάθμιση και την τυχόν υπεροχή της εξεταζόμενης αρχής συνίστανται στη μη ανάκληση / ακύρωση διοικητικής πράξης, στην υιοθέτηση μεταβατικών διατάξεων κατά τη νομοθετική μεταβολή, ή στη μή αιφνίδια μεταβολή διοικητικής πρακτικής. Όταν, όμως, οι μορφές αυτές προστασίας δεν είναι εφικτές, συνεπεία της αναγνώρισης υπέρτερου της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου ισότιμου αντικρουόμενου εννόμου αγαθού, η επιδίωξη αποζημίωσης του ιδιώτη αποτελεί ultimum refugium. Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης, λαμβάνεται υπόψη η επίδραση που έχει ασκηθεί από τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.