Η συμμόρφωση της διοίκησης στις ακυρωτικές αποφάσεις του συμβουλίου της επικρατείας και των διοικητικών δικαστηρίων

Abstract

The objective of the present study was to examine the issue of compliance of the Administration with the annulment judgments of the Council of State and administrative courts. In order to achieve this objective, I posed the following questions: a. Can we talk about the ‘phenomenon’ of non-compliance of the Administration with the annulment judgments of administrative courts? B. Provided that the answer to the fore-mentioned question is in the affirmative, then what is the extent of this phenomenon, its causes and the guarantees for compliance with an annulment judgment? Why is compliance of the Administration with an annulment judgment so difficult, even impossible in some instances? c. Is this a Greek phenomenon due to the particularities and the organisational difficulties of the Greek Administration or are the issues arising during the compliance stage universal and do occur in other legal systems? And finally d. is the system of guarantees for the execution of annulment judgments adequate, can it be improved or does it have to be fundamentally replaced?The conclusion of the present study is that the Greek administrative and judicial system provides for sufficient guarantees for the execution of annulment judgments which should however be reformed – as recommended by the present study - with the view to making the provision of judicial protection more effective; nonetheless, the guarantees do appertain to the nature and function of the application for annulment. Therefore, the ways of compliance with an annulment judgment can constitute only indirect coercion of the Administration, since direct coercion of the Administration appertains to the nature of substantive disputes. If the effectiveness of the concept of annulment judgments is in doubt, the solutions should be searched not in the direction of a fundamental replacement of the guarantees for the execution of an annulment judgment, but in the direction of transformation of those annulment administrative disputes which may be transformed into substantive administritative disputes. Disputes of full jurisdiction, which are disputes for the protection of subjective rights, provide the competent judge with formative power with the view to ensuring the satisfaction of the right promptly with the judicial intervention without requiring time-consuming referrals to the Administration, which would not preclude the possibility of the issuing of new illegal acts.

Στόχος της παρούσας εργασίας ήταν η διερεύνηση του ζητήματος της συμμόρφωσης της Διοίκησης στις ακυρωτικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και των διοικητικών δικαστηρίων. Προκειμένου να φτάσω στο τελικό αποτέλεσμα έθεσα τα ακόλουθα ερωτήματα, των οποίων οι απαντήσεις εμπεριέχονται στα αντίστοιχα κεφάλαια της εργασίας μου: α. Μπορεί να γίνεται λόγος για «φαινόμενο» μη συμμόρφωσης της Διοίκησης στις ακυρωτικές αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων; β. Εφόσον, απαντήσουμε θετικά στο πρώτο ερώτημα, τότε ποια είναι η έκταση του φαινόμενου, οι αιτίες του και τα αντίδοτα ή αλλιώς οι εγγυήσεις εφαρμογής της ακυρωτικής απόφασης. Γιατί η συμμόρφωση της Διοίκησης σε μία ακυρωτική απόφαση είναι τόσο δύσκολη, που σε ορισμένες περιπτώσεις, καθίσταται έως και αδύνατη; γ. πρόκειται για ελληνικό φαινόμενο οφειλόμενο στις ιδιαιτερότητες και στις οργανωτικές δυσκολίες της ελληνικής Διοίκησης ή τα ζητήματα που ανακύπτουν κατά το στάδιο της συμμόρφωσης είναι καθολικά και απαντώνται και σε άλλες έννομες τάξεις; και τέλος δ. το σύστημα εγγυήσεων της εφαρμογής των ακυρωτικών αποφάσεων είναι επαρκές, επιδέχεται βελτιώσεων ή πρέπει εκ βάθρων να αντικατασταθεί; Tο συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει η παρούσα εργασία είναι ότι στο ελληνικό διοικητικό και δικαιοδοτικό σύστημα προβλέπονται επαρκείς εγγυήσεις για την εφαρμογή των ακυρωτικών αποφάσεων, οι οποίες επιδέχονται μεν τροποποιήσεων – τις οποίες και εισηγείται – ώστε να καταστεί αποτελεσματικότερη η παροχή δικαστικής προστασίας, ωστόσο, οι εγγυήσεις αυτές προσιδιάζουν τελικά στη φύση και τη λειτουργία της αιτήσεως ακυρώσεως. Συνεπώς, οι τρόποι συμμόρφωσης σε μια ακυρωτική απόφαση μόνον έμμεσο εξαναγκασμό της Διοίκησης μπορούν να συνιστούν, εφόσον ο άμεσος εξαναγκασμός της Διοίκησης προσιδιάζει στη φύση της προσφυγής ουσίας. Εάν αμφισβητείται πλέον η αποτελεσματικότητα του θεσμού της αιτήσεως ακυρώσεως, οι λύσεις δεν θα πρέπει να αναζητηθούν στην κατεύθυνση της εκ βάθρων αντικατάστασης των εγγυήσεων εφαρμογής του αποτελέσματος της ακυρωτικής απόφασης, αλλά στην κατεύθυνση της μετατροπής όσων εκ των ακυρωτικών διαφορών επιδέχονται μετατροπής σε διαφορές ουσίας. Οι διαφορές πλήρους δικαιοδοσίας, ως διαφορές προστασίας υποκειμενικών δικαίων, παρέχουν στον αρμόδιο δικαστή διαμορφωτική εξουσία ώστε το δικαίωμα να ικανοποιηθεί με την δικαστική παρέμβαση αμέσως, χωρίς να απαιτούνται οι χρονοβόρες αναπομπές στη Διοίκηση που δεν αποκλείουν την πιθανότητα έκδοσης νέων παρανόμων πράξεων.