Mελέτη μεταγευματικής λιπαιμίας σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2: σύγκριση θεραπείας με λιραγλουτίδη έναντι εξενατίδης

Abstract

Glucagon like peptide-1 (GLP-1) is a gut incretin hormone secreted in response to nutrient ingestion. It has several physiological effects mediated by the widely expressed GLP-1 receptor. Following binding to and activation of the GLP-1 receptor in pancreatic β cells, insulin secretion is elicited in a glucose dependent manner. The effects of GLP-1 are impaired in patients with type 2 diabetes mellitus (T2DM).Therapeutic approaches based on the actions of the incretin hormone GLP-1 have been widely established in the management of T2DM.Nevertheless, less research has been aimed at elucidating the role of GLP-1 on lipid metabolism and in particular postprandial dyslipidaemia. Exenatide and liraglutide are two GLP-1 receptor agonists which are currently available as subcutaneously administered treatment for T2DM but their chronic effects on postprandial lipaemia have not been well investigated.The aim of this study was to compare the effect of treatment with either liraglutide or exenatide for two weeks on postprandial lipaemia in obese subjects with T2DM. Although exenatide and liraglutide share the same basic mechanisms of action, differences in pharmacokinetic and pharmacodynamic characteristics, such as differences in gastric emptying, translate into differential effects on parameters of fasting and postprandial glycaemia and presumably of postprandial lipaemia.This study was a single-center, two-armed, randomized, controlled 2-week prospective intervention trial in 20 obese subjects with T2DM. Patients were randomized to receive either liraglutide or exenatide treatment and underwent a standardized meal tolerance test early in the morning after a 10-h fast at baseline (visit 1– beginning of treatment) and after a two week treatment period (visit 2). At each of the two visits the following parameters were recorded for each patient: serum cholesterol, high density lipoproteins (HDL), low density lipoproteins (LDL), triglycerides, insulin and glucose. Each parameter was measured at 0 (fasting), 120 and 240 minutes after the ingestion of the lipid meal. The present study is the first to compare the effects of exenatide and liraglutide on postprandial lipaemia in obese patients with T2DM. Exenatide and liraglutide both appear to be equally effective in lowering postprandial lipaemia after the first administration and after a two week treatment. The mechanisms which lead to this phenomenon, which seem to be independent of gastric emptying, are yet to be studied.

Το GLP-1 ανήκει στην ομάδα των ορμονών που ονομάζονται ινκρετίνες. Παράγεται στο λεπτό και παχύ έντερο και ευοδώνει την ινσουλινο-εκκριτική απάντηση των παγκρεατικών κυττάρων στη γλυκόζη, ενώ επιπλέον χαρακτηρίζεται από ποικιλία άλλων μεταβολικών δράσεων. Επίσης, το GLP-1 συμβάλλει σημαντικά στην επαγόμενη από τη γλυκόζη ινσουλινοεκκριτική απάντηση κατά την πέψη των τροφών σε υγιή ενήλικα άτομα ενώ η δράση του είναι διαταραγμένη σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.Τα προηγούμενα έτη σημαντική ερευνητική προσπάθεια έχει επικεντρωθεί στην ανάπτυξη θεραπειών βασιζόμενων στη δράση του GLP-1 για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι πολύ λιγότερη ερευνητική δραστηριότητα είχε σαν στόχο τη διερεύνηση του ρόλου του GLP-1 στο μεταβολισμό των λιπιδίων και ιδιαιτέρως στη μεταγευματική λιπαιμία, παρόλο που προκλινικά μοντέλα έχουν αποδώσει κάποια αρχικά στοιχεία προς αυτή την κατεύθυνση.O σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η σύγκριση των δύο περισσότερο χρησιμοποιούμενων GLP-1 αναλόγων όσον αφορά τη διατήρηση της επιδράσεώς τους στη μεταγευματική γλυκαιμία, λαμβάνοντας υπ’όψιν τα νέα δεδομένα που υπάρχουν και αφορούν το φαινόμενο της ταχυφυλαξίας της γαστρικής κένωσης.Η παρούσα εργασία αποτελεί μία μονοκεντρική τυχαιοποιημένη προοπτική μελέτη παρέμβασης, που πραγματοποιήθηκε σε δύο παράλληλα σκέλη. Σε αυτήν συμμετείχαν 20 παχύσαρκοι ασθενείς με διαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Οι ασθενείς αυτοί τυχαιοποιήθηκαν ώστε να λάβουν οι μισοί από αυτούς εξενατίδη δις ημερησίως και οι υπόλοιποι λιραγλουτίδη. Οι ασθενείς μετά από φόρτιση με συγκεκριμένο γεύμα εμπλουτισμένο σε λίπος κατά την έναρξη της θεραπείας (πρώτη επίσκεψη) και έπειτα από δύο εβδομάδες θεραπείας (δεύτερη επίσκεψη), υπεβλήθησαν σε μέτρηση των εργαστηριακών παραμέτρων της γλυκόζης, ινσουλίνης, τριγλυκεριδίων, ολικής-LDL-HDL χοληστερόλης κατά τη νηστεία, όσο και σε προκαθορισμένα διαστήματα μετά το γεύμα (120-240 λεπτά).Η συγκεκριμένη μελέτη είναι η πρώτη που συγκρίνει τις επιδράσεις της λιραγλουτίδης και της εξενατίδης στη μεταγευματική λιπαιμία σε παχύσαρκους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Στην παρούσα μελέτη δεν αναδείχθηκε διαφορά μεταξύ των δύο θεραπειών (εξενατίδης δις ημερησίως και λιραγλουτίδης), όσον αφορά τη μεταγευματική λιπαιμία, τόσο κατά την πρώτη χορήγηση όσο και έπειτα από συνεχή θεραπεία δύο εβδομάδων. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι υπάρχουν μηχανισμοί που συμμετέχουν στη ρύθμιση του μεταγευματικού λιπιδικού μεταβολισμού, έπειτα από θεραπεία με εξενατίδη και λιραγλουτίδη, οι οποίοι είναι ανεξάρτητοι από την επιβράδυνση της γαστρικής κένωσης.