Ζητήματα που αφορούν στην αποτέφρωση των νεκρών: έρευνα στον ελλαδικό χώρο

Abstract

Cremation is defined as the process of the charring of both the coffin and the dead human body in high temperatures with the subsequent creation of a small quantity of ashes. Cremation has been mentioned among the human habits since the ancient times. Scientists agree that the procedure of cremation firstly began in 3000 B.C, at the beginning of the Stone Age, in Europe and in the Middle East. The majority of the Orthodox Church is opposed to the procedure of cremation. However, significant figures, such as the late Professors of Theology A. Alivizatos, S. Agouridis and E. Theodorou, positively approached the right to cremation in Greece, even for the Greek Orthodoxs, if they willingly choose to do so. Cremation is permitted by the Mayor or the Head of the Local Council, 60 hours after the official declaration of death and only with the explicit permission of a Forensic Surgeon. The existence of a former statement of the deceased, projecting his or her wish to be cremated, is considered as an essential prerequisite for such a permit. What must not be ignored about cremation is the aspect of environmental pollution. There are findings of release of toxic chemical substances such as lead, mercury, dioxins, furans, carbon monoxide, oxide of nitrogen, carbon dioxide etc., even in cases of cremations performed in special incinerators. In a survey that was performed in two stages in five cities of Greece, 311 people of different age, educational background, religion and sex answered to various questions relevant to the subject of cremation. At the first stage, the respondents answered without receiving any information on the subject and, at the second stage, after adequate information was supplied. The statistical analysis showed that the supply of further information little had to do with the formation of the public opinion on the matter of cremation. It was found out that a great percentage of the population is adequately informed about cremation. In fact, 51.1 % of the respondents (159 people) would choose cremation as a personal option of burial. (The statistics package R 2.15.2 was used during the survey).

«Αποτέφρωση», ορίζεται η διαδικασία της απανθράκωσης του φέρετρου και του νεκρού ανθρώπινου σώματος σε υψηλές θερμοκρασίες, με τη δημιουργία μιας ελάχιστης ποσότητας τέφρας. Η αποτέφρωση των νεκρών αναφέρεται στις ανθρώπινες συνήθειες από αρχαιοτάτων χρόνων. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η διαδικασία αυτή ξεκίνησε το 3.000 π.Χ. στην αρχή της Λίθινης εποχής στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. H Ορθόδοξη Εκκλησία στην πλειοψηφία της είναι αντίθετη στην διαδικασία της αποτέφρωσης. Όμως σημαντικές προσωπικότητες όπως οι αείμνηστοι Καθηγητές Π. Μπρατσιώτης, Α. Αλιβιζάτος, Σ. Αγουρίδης και Ε. Θεοδώρου, προσέγγιζαν θετικά το δικαίωμα της αποτέφρωσης των νεκρών στην Ελλάδα και για τους Ορθόδοξους Έλληνες εφόσον αυτοί το επιλέξουν. Η αποτέφρωση ως διαδικασία επιτρέπεται με την άδεια του Δημάρχου ή του Κοινοτάρχη μετά την πάροδο 60 ωρών, από τον θάνατο του εκλιπόντος και με ρητή άδεια του Ιατροδικαστή. Απαραίτητη προϋπόθεση για την έκδοση τέτοιας άδειας είναι η ύπαρξη προηγούμενης ρητής δήλωσης του εκλιπόντος ότι επιθυμούσε να αποτεφρωθεί. Κάνοντας λόγο για την αποτέφρωση των νεκρών, δεν πρέπει να αγνοηθεί και η παράμετρος που αφορά στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Έχει διαπιστωθεί ότι με την αποτέφρωση, έστω και στους ειδικούς κλιβάνους όπου αυτή πραγματοποιείται σήμερα, απελευθερώνονται χημικές ουσίες, όπως μόλυβδος, υδράργυρος, διοξίνες και φουράνια, μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδιο του αζώτου, διοξείδιο του θείου, κλπ. Σε ερωτηματολόγιο που δόθηκε σε 5 πόλεις της Ελλάδος, 311 άτομα διαφορετικών ηλικιών, μορφωτικού επιπέδου, θρησκεύματος και φύλου απήντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με την αποτέφρωση των νεκρών, σε πρώτο στάδιο χωρίς καμιά ενημέρωση για το θέμα και σε δεύτερο στάδιο μετά από μια μικρή ενημέρωση. Η στατιστική ανάλυση έδειξε ότι σε μικρό ποσοστό άλλαξε η ανάγνωση του ενημερωτικού εντύπου την άποψη του δείγματος. Αξίζει δε να αναφερθεί ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι ενημερωμένο για την αποτέφρωση των νεκρών και μάλιστα για το 51,1% (159 άτομα) θα αποτελούσε προσωπική επιλογή. (Για την εξαγωγή συμπερασμάτων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο R 2.15.2).