Η εκκλησιαστική και πολιτική κατάσταση στην Παλαιστίνη από την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο έως την καταστροφή των Ιεροσολύμων από τους Πέρσες (614 μ.Χ.)

Abstract

This doctoral thesis attempts, as far as possible, to present the evolutions, ecclesiastical and historical, which form the period following the 4th Ecumenical Council of Chalcedon. It ends with the Persian invasion and conquest of the Palestine by the Persians in the early 7th century. This period is an extremely important time for Palestine, and for the entire Middle East, in which Jerusalem attempts to be the place of reference of Christians.After the 4th Ecumenical Synod, the symbolic role of the city and the region becomes even more important as they become the primary field of competition and confrontation between the Chalcedonian and the Antichalodonian Christians.The special position of Jerusalem in the conscience of Christians has made them the center of the reference for the unity of both the Christian Church and the Byzantine Empire. The interpretation of the events that evolved in the Holy Land will help to better study the period and the theological and historical events.The study includes both the action of ecclesiastical and political personalities, especially emperors, in the aforementioned period, in their attempt to combine the ecclesiastical with their personal politics. The period under negotiation includes mainly the reigns of the emperors Markian, Zenon, Anastasius, Justinus, Justinian, who tried to impose their personal ecclesiastical politics in Palestine, perceiving their special symbolism in the consciousness of Christians and their ability to influence them. The ever increasing significance of the position of Jerusalem as the place of reference and memory of everyday Christians, gave the city and the wider region a special political value, something that did not exist during the first Christian centuries, and this was evident from the fact that in 451 the Church of Jerusalem became ecclesiastical self-government (Patriarchate).Particular emphasis is given to the role played by Patriarch juvenal and the Empress Evdoxia in the restoration of Orthodox faith, as well as by the special contribution of the Great Euthymius to the consolidation of Orthodoxy.It analyzes the policy followed by Emperor Justinian in Palestine, especially after the Samaritan revolution, and the role of Saint Savvas in the restoration of ecclesiastical and political peace. Special mention is made of Emperor Justinian's personal interest in rebuilding temples and generally embellishing the wider Jerusalem region, as well as the role played by Saint Savvas in this emperor's decision.Finally, we refer to the Persian invasion of Palestine and the occupation of Jerusalem, which marks the end of the period of the local Church's peak during the Byzantine era.

Η παρούσα διατριβή επιχειρεί, όσο το δυνατό, να παρουσιάσει τις εξελίξεις, εκκλησιαστικές και ιστορικές, οι οποίες διαμορφώνονται τη χρονική περίοδο που ακολουθεί την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας και ολοκληρώνεται με την περσική επιδρομή και κατάκτηση της Παλαιστίνης από τους Πέρσες, στις αρχές του 7ου αιώνα. Η παραπάνω χρονική περίοδος αποτελεί μια εξαιρετικής σημασίας εποχή για την Παλαιστίνη, και για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, κατά την οποία τα Ιεροσόλυμα επιχειρούν να αποτελέσουν τον τόπο αναφοράς των χριστιανών. Μετά την Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο ο συμβολικός ρόλος της πόλης και της περιοχής αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία, καθώς γίνονται το κατεξοχήν πεδίο ανταγωνισμού και αντιπαράθεσης μεταξύ των χαλκηδονίων και αντιχαλκηδονίων χριστιανών. Η ιδιαίτερη θέση των Ιεροσολύμων στη συνείδηση των χριστιανών συνετέλεσε ώστε αυτά να αποτελούν το κέντρο της αναφοράς για την ενότητα, τόσο της χριστιανικής Εκκλησίας όσο βέβαια και της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η ερμηνεία των γεγονότων που εξελίχθηκαν στους Αγίους Τόπους θα βοηθήσει έτσι στην καλύτερη μελέτη της εποχής και των γεγονότων που συνδέουν τα θεολογικά δρώμενα με το ιστορικό και πολιτικό περιβάλλον. Η μελέτη περιλαμβάνει τόσο τη δράση των εκκλησιαστικών όσο και των πολιτικών προσώπων, κυρίως αυτοκρατόρων, στο προαναφερθέν χρονικό διάστημα, στην προσπάθειά τους να συνδυάσουν την εκκλησιαστική με την προσωπική τους πολιτική. Η υπό διαπραγμάτευση εποχή περιλαμβάνει κυρίως τις περιόδους βασιλείας των αυτοκρατόρων Μαρκιανού, Ζήνωνος, Αναστασίου, Ιουστίνου, Ιουστινιανού οι οποίοι επιχείρησαν να επιβάλλουν πρώτιστα την προσωπική τους εκκλησιαστική πολιτική στο χώρο την Παλαιστίνης αντιλαμβανόμενοι τον ιδιαίτερο συμβολισμό της στη συνείδηση των χριστιανών και στην δυνατότητα επίδρασής τους. Η ολοένα αυξανόμενη σημασία της θέσης των Ιεροσολύμων ως τόπου αναφοράς και μνήμης των απανταχού χριστιανών έδινε στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή ιδιαίτερη πολιτική αξία, κάτι που δεν υπήρχε κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες και αυτό φάνηκε από το γεγονός ότι μόλις το 451 η Εκκλησία των Ιεροσολύμων κατέστη εκκλησιαστική αυτοδιοίκηση.Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στο ρόλο που διαδραμάτισαν ο πατριάρχης Ιουβενάλιος και η αυτοκράτειρα Ευδοξία στην αποκατάσταση της ορθόδοξης πίστης, καθώς και στην ιδιαίτερη συμβολή του Μεγάλου Ευθυμίου στην εδραίωση της Ορθοδοξίας. Στη συνέχεια, αναλύεται η πολιτική που ακολούθησε ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός στην Παλαιστίνη, ιδιαίτερα μετά την επανάσταση των Σαμαρειτών, ενώ εξετάζεται ο ρόλος του αγίου Σάββα στην αποκατάσταση της εκκλησιαστικής και πολιτικής ειρήνης. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στο προσωπικό ενδιαφέρον του αυτοκράτορα Ιουστινιανού για την ανοικοδόμηση ναών και γενικότερα για τον εξωραϊσμό της ευρύτερης περιοχής των Ιεροσολύμων, καθώς και για το ρόλο τον οποίο διαδραμάτισε ο άγιος Σάββας στην απόφαση αυτή του αυτοκράτορα..Τέλος, αναφερόμαστε στην περσική εισβολή στην Παλαιστίνη και στην κατάληψη της πόλης των Ιεροσολύμων από τους Πέρσες, που σηματοδοτεί και το τέλος της περιόδου ακμής της Τοπικής Εκκλησίας κατά τη βυζαντινή εποχή.