Μελέτη της συχνότητας του σακχαρώδη διαβήτη στο θεσσαλικό πληθυσμό και εκτίμηση του οξειδωτικού φορτίου σε άτομα με διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης

Abstract

The prevalence of diabetes mellitus (DM) is increasing worldwide reaching epidemic proportions. The aim of the present study was to estimate the prevalence of DM in Thessaly, a large region of Central Greece, and to extrapolate our results to the population of the entire country. A random sample of 805 adults (421 females and 384 men) living in Thessaly, aged 18-80 years, was surveyed. After completing a questionnaire about health status and a thorough physical examination, a blood sample was obtained from each participant for biochemical analysis. Participants with fasting glucose levels between 100-125 mg/dl underwent an oral glucose tolerance test (OGTT). A second survey was also conducted, via telephone call-interviews, in a randomly selected sample age- and sex-stratified to the country’s adult population in order to extrapolate the DM data from Thessaly to the whole country. Today we know that DΜ and its complications are related to oxidative stress. The latter plays an important role in the development of diabetic complications, on the one hand, through increased free radicals of oxygen, and on the other hand, through their reduced degradation by the antioxidant defense mechanisms of the cell. Oxidative load has been a serious concern for the scientific community because it appears to correlate with many modern diseases such as metabolic syndrome, type 2 diabetes, obesity, cancer, Alzheimer's disease, Parkinson's disease, bipolar disorder, schizophrenia, myocardial damage and various forms of cardiovascular diseases. An oxidative stress assessment was performed to people with impaired fasting glucose in order to find out if levels of determinants of oxidant burden differ among normal people, people with pre-diabetes and those with diabetes. We found out that the prevalence of DM based on patient history and fasting plasma glucose levels was 6.96%, comparable to that observed in the telephone-based nationwide survey (7.38%, p=0.669). However, after performing the OGTT, an additional 3.72% of the population was found with undiagnosed DM, increasing DM prevalence to 10.68% (age adjusted 11.77%). The prevalence of pre-diabetes was 8.70%, with impaired fasting glucose 5.84% and impaired glucose tolerance 2.86%. The prevalence of DM was significantly higher in men (14.58%) than in women (7.13%, p<0.001), increased with age in both sexes and was more prevalent in hypertensive (p<0.001), in obese subjects (p=0.001) and in those living in rural areas (p=0.003). In the multiple logistic regression analysis, significant predictors of pre-diabetes and DM together were age, homeostasis model of assessment of insulin resistance (HOMA-IR), alcohol consumption and educational status, whereas those of DM alone were age, HOMA-IR and triglycerides. Extrapolating our data to the whole country, the age-adjusted prevalence of DM was estimated to be 11.97% (men 13.98%, women 9.25%), clearly indicating a major public health problem. The results of the measurements of the parameters of oxidative stress showed that the disorder of glucose metabolism is the cause of the change in the oxidative stress markers. Post-hoc analysis showed that NO levels in the IFG group were significantly higher than those of normal subjects (p = 0.005), whereas TAC and MDA / TBARS levels were significantly higher in the group of normal subjects than those of the IFG group (p<0.001 and p=0.005 respectively). Respectively, TAC levels were significantly higher in the group of normal subjects than in the diabetic group (p=0.005).When we compared people with pre-diabetes (IFG and IGT) with the group of normal subjects, it was shown that NO levels in the prediabetic group were significantly higher than those of normal subjects (p = 0.009), whereas those of TAC and MDA / TBARS were significantly higher in the group of normal subjects than those in the prediabetic group (p<0.001 and p= 0.015 respectively),Regarding the other measurements, namely the catalase activity, GSH and GSSG, there were no statistically significant differences between the different groups.Therefore finding biomarkers of oxidative stress, preventing the DM and coping with its consequences are very important because they can help reduce health care costs. Both primary prevention (early detection of high-risk individuals for DM) and secondary prevention (proper regulation and monitoring to avoid long-term complications) are essential interventions.

Ο επιπολασμός του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) αυξάνει σε παγκόσμιο επίπεδο, φτάνοντας σε επίπεδα επιδημίας. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι ο υπολογισμός του επιπολασμού του ΣΔ στη Θεσσαλία, μιας μεγάλης περιοχής της Κεντρικής Ελλάδας και η αναγωγή των αποτελεσμάτων αυτών στο σύνολο του ελληνικού πληθυσμού. Μελετήθηκε ένα τυχαίο δείγμα 805 ενηλίκων (421 γυναικών και 384 ανδρών), ηλικίας 18-80 ετών, που ζουν στην περιοχή της Θεσσαλίας. Αφού συμπληρώθηκε ένα ερωτηματολόγιο που αφορά στην κατάσταση της υγείας τους, έγινε πλήρης φυσική εξέταση και λήφθηκε ένα δείγμα αίματος προκειμένου να γίνουν βιοχημικές εξετάσεις. Άτομα με γλυκόζη νηστείας 100-125mg/dl υποβλήθηκαν σε δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη (OGTT). Μια δεύτερη τηλεφωνική μελέτη έγινε σε ένα τυχαίο δείγμα διαστρωματοποιημένο ανάλογα με το φύλο και την ηλικία με βάση τα στοιχεία της απογραφής της χώρας, ώστε να καταστεί δυνατή η αναγωγή των αποτελεσμάτων της Θεσσαλίας, στο σύνολο της χώρας. Σήμερα γνωρίζουμε πως ο ΣΔ και οι επιπλοκές του σχετίζονται με το οξειδωτικό φορτίο, το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των διαβητικών επιπλοκών μέσω των αυξημένων ελεύθερων ριζών οξυγόνου αλλά και μέσω της μειωμένης αποδόμησης αυτών λόγω των μειωμένων αντιοξειδωτικών μηχανισμών του κυττάρου. Το οξειδωτικό φορτίο προβληματίζει την επιστημονική κοινότητα επειδή φαίνεται να σχετίζεται με πολλές σύγχρονες νόσους όπως το μεταβολικό σύνδρομο, ο ΣΔ2, η παχυσαρκία, ο καρκίνος, η νόσος Alzheimer, η νόσο Parkinson, η διπολική διαταραχή, η σχιζοφρένεια, η μυοκαρδιακή βλάβη και άλλες μορφές καρδιαγγειακών νόσων. Στη μελέτη μας, εκτιμήσαμε το οξειδωτικό φορτίο σε άτομα με διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας, ώστε να φανεί αν τα επίπεδα του οξειδωτικού φορτίου διαφέρουν ανάμεσα στα φυσιολογικά άτομα, στα άτομα με προδιαβήτη και σε εκείνα με διαβήτη. Από τα αποτελέσματά μας, ο επιπολασμός του ΣΔ βασιζόμενος στο ιστορικό και στη γλυκόζη νηστείας ήταν 6.96%, συγκρίσιμος με εκείνον της τηλεφωνικής μελέτης (7.38%, p=0.669). Ωστόσο, μετά τη διενέργεια της δοκιμασίας ανοχής στη γλυκόζη, ένα επιπλέον 3.72% του πληθυσμού διαγνώστηκε με ΣΔ, αυξάνοντας το συνολικό επιπολασμό του στο 10,68% (μετά την προσαρμογή ως προς την ηλικία, 11.77%). Ο επιπολασμός του προδιαβήτη ήταν 8,70%: διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας 5,84% και διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη 2,86%. Ο επιπολασμός του ΣΔ ήταν υψηλότερος στους άνδρες (14.58%) από ότι στις γυναίκες (7.13%, p<0.001), αύξανε με την ηλικία και στα δύο φύλα και ήταν πιο υψηλός στα άτομα με αρτηριακή υπέρταση (p<0.001), στα παχύσαρκα άτομα (p=0.001) και σε αυτούς που ζούσαν σε επαρχιακές περιοχές (p=0.003). Στη πολλαπλή λογαριθμική παλίνδρομη ανάλυση, σημαντικοί προγνωστικοί παράγοντες για τον προδιαβήτη και το ΣΔ ήταν η ηλικία, το ΗΟΜΑ-ΙR, η κατανάλωση αλκοόλ και το μορφωτικό επίπεδο, ενώ οι προγνωστικοί παράγοντες για το ΣΔ μόνο ήταν η ηλικία, το ΗΟΜΑ-ΙR και τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων. Ανάγοντας τα αποτελέσματα μας σε όλη τη χώρα, ο προσαρμοσμένος ως προς την ηλικία επιπολασμός του ΣΔ, υπολογίστηκε σε 11.97% (άνδρες 13.98%, γυναίκες 9.25%), αναδεικνύοντας ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας. Τα αποτελέσματα από τη μελέτη του οξειδωτικού φορτίου έδειξαν ότι η διαταραχή στο μεταβολισμό της γλυκόζης επιφέρει αλλαγές των επιπέδων των δεικτών του οξειδωτικού φορτίου. H post-hoc ανάλυση έδειξε ότι τα επίπεδα του NO στα άτομα με ΔΓΝ ήταν σημαντικά υψηλότερα από εκείνα των φυσιολογικών ατόμων (p = 0.005), ενώ εκείνα του TAC αλλά του MDA / TBARS ήταν σημαντικά υψηλότερα στην ομάδα των φυσιολογικών ατόμων από ότι στην ομάδα της ΔΓΝ (p <0.001 και p = 0.005 αντίστοιχα),Αντίστοιχα, τα επίπεδα του TAC των φυσιολογικών ατόμων ήταν σημαντικά υψηλότερα από εκείνα της ομάδα των διαβητικών (p = 0.005).Όταν πραγματοποιήθηκε η σύγκριση των ατόμων με προδιαβήτη (ΔΓΝ και ΔΑΓ) με την ομάδα των φυσιολογικών ατόμων, παρατηρήθηκε ότι τα επίπεδα του NO στην πρώτη ομάδα ήταν σημαντικά υψηλότερα από εκείνα της δεύτερης (p = 0.009), ενώ τα επίπεδα του TAC αλλά και εκείνα του MDA / TBARS ήταν σημαντικά υψηλότερα στην ομάδα των φυσιολογικών ατόμων από εκείνα της ομάδας του προδιαβήτη (p <0.001 and p = 0.015 respectively). Στις υπόλοιπες μετρήσεις, δραστικότητα καταλάσης, GSH and GSSG, δεν παρατηρήθηκαν στατιστικώς σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις διάφορες ομάδες. Η ανεύρεση βιοδεικτών του οξειδωτικού στρες, η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση του ΣΔ αλλά και η όσο το δυνατό συντομότερη αντιμετώπιση των επιπλοκών του, μπορούν να ελαττώσουν το κόστος της υγείας. Τόσο η πρωτογενής πρόληψη (έγκαιρη ανεύρεση των ατόμων με υψηλό κίνδυνο για ανάπτυξη ΣΔ), όσο και η δευτερογενής πρόληψη (σωστή ρύθμιση της αγωγής για την αποφυγή μακροπρόθεσμων επιπλοκών), είναι απαραίτητο να γίνουν.