Το ναυτεργατικό δυναμικό της ελληνόκτητης ναυτιλίας από τα μέσα του 20ου αιώνα έως σήμερα

Abstract

The subject of my thesis deals with the Greek seafarers that worked on cargo ships of Greek ownership in the second half of the 20th century. We principally refer to the first decades following the end of World War II until the end of the ‘70s, when the Greek seafarers were in great demand. We study the Greek labour force at the moment when Greek ship-owners had achieved a position of global leadership in the international shipping industry. The main objective of the thesis is a comprehensive perspective on maritime labour history. We are interested in working conditions and work experience. The research was primary based on the archives of the Greek Mariners Pension Fund (NAT) and on seafarers’ interviews. The thesis consists of three parts. The first part examines the labour force dynamics of Greek seafarers and their place of birth and constitutes an anthropo-geographical study which helped us describe the relationship between maritime communities and sea carriers. In the second part, the study focuses on seafarers’ work and life on board. Personal interviews by seafarers define the structure of this part. In the last part, we examine maritime education, specific aspects of the history of the Greek Mariners Pension Fund (NAT), and of the Greek seamen’s movement.

Το ερευνητικό αντικείμενο της διατριβής αφορά τους Έλληνες ναυτικούς που εργάστηκαν σε πλοία ελληνικής ιδιοκτησίας κατά το δεύτερο μισό του 20 ου αιώνα, με έμφαση τις πρώτες δεκαετίες μετά τον πόλεμο, μέχρι και τα τέλη του 1970, όσο ακόμα η ζήτηση για Έλληνες ναυτικούς ήταν μεγάλη. Εξετάζει τη ναυτική εργασία σε μία περίοδο αλματώδους ανάπτυξης της ελληνικής ναυτιλίας, κατά την οποία η πλοιοκτησία ελληνικών συμφερόντων αναπτύσσει τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο σε παγκόσμια κλίμακα. Στόχος μας ήταν μία σφαιρική προσέγγιση της εργασίας, με κέντρο ερμηνείας τον χώρο εργασίας και την εργατική εμπειρία. Βασικές πηγές αποτέλεσαν το αρχείο του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου και οι προφορικές μαρτυρίες. Η διατριβή χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται η αριθμητική δυναμική του ναυτεργατικού δυναμικού και ο τόπος προέλευσης των ναυτικών. Η ανθρωπογεωγραφική μελέτη μας βοήθησε στον προσδιορισμό των σχέσεων των ναυτικών με τη στεριά. Στο δεύτερο μέρος, προσπαθήσαμε με τη βοήθεια των προφορικών μαρτυριών να ανιχνεύσουμε τις εργασιακές συνθήκες στο ελληνικό πλοίο αλλά και τον ναυτικό βίο. Στο τρίτο μέρος, εξετάσαμε τη διάρθρωση της ναυτικής εκπαίδευσης, ορισμένες πτυχές από τον τρόπο διαμόρφωσης της κοινωνικής ασφάλισης των ναυτικών, και τέλος, με την έρευνα της ναυτεργατικής σωματειακής οργάνωσης, μπορέσαμε να έχουμε μια εικόνα για τα περιθώρια της εργατικής διεκδίκησης και τους τρόπους έκφρασης της διαμαρτυρίας.