Μοριακή ανίχνευση της έκφρασης του γονιδίου survivin στο αίμα ασθενών με πρωτοπαθές μελάνωμα δέρματος

Abstract

Melanoma is a type of cancer that develops from the pigment-containing cells known as melanocytes that has a high metastatic potential and can metastasize via blood vessels or lymphatic routes to every organ and site in the body. Malignant melanoma is one of the most aggressive malignancies in humans and is responsible for almost 60% of lethal skin tumors. With conventional therapies is the prognosis for patients with metastatic melanoma poor. Therefore, early diagnosis, accurate staging and appropriate therapy are essential for increasing life expectancy of melanoma patients. Prognosis of melanoma patients is based on histological data and the clinical image of the patients leading to misdiagnosis and downstaged subjects. The TNM staging system used for the melanoma classification cannot though always accurately determine the prognosis and appropriate treatment for melanoma patients, as for example it cannot always distinguish between 'good prognosis' and 'poor prognosis' tumours for patients with the same tumor-stage but diverse clinical behavior. On the demand of new tumor markers for the better screening of melanoma patients and the determination of appropriate therapeutic approaches, survivin could play a significant role. Through a wide gamut of interactions with various signal transduction pathways and interference in the apoptotic process, survivin exerts tumor-propagation actions. This molecule is not only responsible for increased cancer-cell survival and proliferation, but also enables in cancer cells a highly metastatic potential and therapy-evasion properties. The era of translational medicine dictates the development of drug-targeted cancer therapies without severe systemic adverse reactions. Survivin is considered as a rational target in the “fight” against cancer, due to its presence in virtually every tumor and its absence from most finally differentiated adult tissues. The administration of survivin-targeted agents, alone or in combination with conventional therapeutic measures, may contribute to the renovation of our therapeutic arsenarium against cancer.The aim of the present study was to determine the differences of the expression level of survivin protein in correlation with the tumor stage as well as the correlation between survivin expression levels and the overall- and progression-free survival. For the study of survivin protein expression the method of real-time PCR was applied in the peripheral blood of 64 patients with malignant melanoma and 40 normal blood donors. In this study were mainly involved patients with stage III and IV melanoma. According to the results of the study the rates of the survivin expression are higher in the peripheral blood of melanoma patients compared to the rates of survivin levels expressed in peripheral blood of healthy donors and this is in accordance with the literature. The survivin expression levels have shown extreme deviations in the group of patients, while the difference in the expression level of survivin in the blood between stage III and stage IV patients was not statistically significant. Comparing the overall survival as well as the diasease-free survival rates between stage III and IV patients, it has been shown that disease stage is an independent prognostic factor for overall and disease-free survival. The survivin expression levels do not exhibit statistically significant correlation with the overall survival of the patients. A statistically significant correlation was found though between survivin expression levels and relaps. More precisely patients with lower protein expression relapsed earlier than those with higher survivin expression. This last finding is not consistent with the existing literature, regarding a significant association between figh survivin expression levels and terminal stages, rapid disease progression and poor overall survival of patients with hematologic malignancies or solid tumors. This finding could possibly be related to the fact that tis statistical analysis took into consideration separately the diasease stage which is an independent prognostic factor.

Το μελάνωμα είναι κακοήθεια των μελανοκυττάρων και διαθέτει υψηλή ικανότητα μετάστασης μέσω του λεμφικού συστήματος και αιματογενώς σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος με πολύ κακή πρόγνωση της μεταστατικής νόσου με τις συμβατικές θεραπευτικές μεθόδους. Η έγκαιρη διάγνωση, η ακριβής σταδιοποίηση και η σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση αποτελούν τις προϋποθέσεις που μπορούν να εξασφαλίσουν την καλή πρόγνωση της νόσου. Όσον αφορά τη σταδιοποίηση και πρόγνωση του μελανώματος αυτή γίνεται με βάση ιστοπαθολογικά δεδομένα και την κλινική εικόνα του ασθενούς. Το ευρέως χρησιμοποιούμενο σύστημα σταδιοποίησης ΤΝΜ για το μελάνωμα, συχνά ωστόσο δεν επαρκεί ώστε να διακρίνει μεταξύ όγκων ίδιου σταδίου ή με παρόμοια μορφολογικά και ιστολογικά χαρακτηριστικά, οι οποίοι όμως μπορεί να εμφανίζουν αρκετά διαφορετική κλινική συμπεριφορά, ως προς τη συνολική επιβίωση των ασθενών, την εμφάνιση υποτροπής και την ανταπόκριση στη θεραπεία Στο επίπεδο της αναζήτησης νέων δεικτών για το screening των ασθενών και το θεραπευτικό σχεδιασμό ενάντια στον καρκίνο, και στο μελάνωμα συγκεκριμένα, η survivin αποτελεί σε κάθε περίπτωση έναν πολλά υποσχόμενο δείκτη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η survivin είναι μια πρωτεΐνη, η οποία εκφράζεται σχεδόν εξ΄ολοκλήρου σε καρκινικούς και εμβρυικούς ιστούς, ενώ η αυξημένη έκφρασή της φαίνεται να είναι παράγοντας που ενισχύει την καρκινογένεση ακόμα και στα αρχικά της στάδια αλλά και την μεταστατική ικανότητα των κυττάρων του μελανώματος. H παρούσα μελέτη έχει ως σκοπό τη διερεύνηση των μεταβολών έκφρασης του γονιδίου της survivin σε σχέση με το στάδιο της νόσου ασθενών με μελάνωμα αλλά και τη διερεύνηση του συσχετισμού των επιπέδων έκφρασης του γονιδίου SURVIVIN με τη συνολική επιβίωση και το διάστημα ελεύθερο νόσου των ασθενών. Για τη μελέτη της έκφρασης της πρωτεΐνης survivin εφαρμόστηκε η μέθοδος της real time PCR στο περιφερικό αίμα 64 ασθενών με κακόηθες μελάνωμα και 40 υγιών μαρτύρων. Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν ασθενείς με στάδια της νόσου κυρίως ΙΙΙ και ΙV. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης μας, οι τιμές της survivin είναι αυξημένες στο περιφερικό αίμα ασθενών με κακόηθες μελάνωμα συγκριτικά με τις τιμές που εμφανίζουν οι υγιείς μάρτυρες. Το συγκεκριμένο εύρημα συμφωνεί και με τα υπάρχοντα βιβλιογραφικά δεδομένα. Οι τιμές της survivin εμφανίζουν ακραίες διακυμάνσεις στην ομάδα των ασθενών, ενώ δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά όταν συγκρίναμε το επίπεδο έκφρασης της survivin στο αίμα μεταξύ των ασθενών με προχωρημένα στάδια της νόσου (στάδια ΙΙΙ και ΙV). Το στάδιο της νόσου, συγκρίνοντας το διάστημα συνολικής επιβίωσης και το διάστημα ελεύθερο υποτροπής μεταξύ των ασθενών σταδίου ΙΙΙ και ΙV, φαίνεται να αποτελεί ανεξάρτητο προγνωστικό παράγοντα, καθώς παρατηρήθηκε πως επηρεάζει σε βαθμό στατιστικά σημαντικό, τόσο την επιβίωση, όσο και το διάστημα ελεύθερο υποτροπής. Τα επίπεδα έκφρασης της survivin δεν φαίνεται να επηρεάζουν την συνολική επιβίωση των ασθενών σε επίπεδο στατιστικά σημαντικό, ωστόσο φαίνεται να σχετίζονται στατιστικά σημαντικά με το χρόνο εμφάνισης υποτροπής της νόσου, και συγκεκριμένα οι ασθενείς με μικρότερη έκφραση εμφανίζουν γρηγορότερα υποτροπή. Τα δεδομένα αυτά έρχονται σε αντίθεση με την υπόλοιπη βιβλιογραφία, που αναδεικνύει μια σημαντική συσχέτιση μεταξύ της αυξημένης έκφρασης της survivin με προχωρημένα στάδια νόσου, την ταχύτερη εμφάνιση προόδου νόσου και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και την ελαττωμένη επιβίωση των ασθενών με αιματολογικές κακοήθειες και συμπαγείς όγκους. Το γεγονός αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στο ότι η συγκεκριμένη στατιστική ανάλυση, έλαβε υπόψιν μόνο τα επίπεδα έκφρασης της survivin, ανεξάρτητα από το στάδιο της νόσου, που ωστόσο αποδεδειγμένα (επιβεβαιώνεται και στη μελέτη μας) αποτελεί παράγοντα ανεξάρτητο που επηρεάζει, τόσο το διάστημα συνολικής επιβίωσης, όσο και το διαστημα ελεύθερο υποτροπής.