Πολυτροπικότητα και οπτικός γραμματισμός στα εγχειρίδια της αγγλικής γλώσσας για το γυμνάσιο: οι απόψεις των εκπαιδευτικών για την αξιοποίησή τους στους μουσουλμάνους μαθητές στη Θράκη

Abstract

It is an indisputable fact that whoever enters a Greek classroom will encounter a multi-cultural student population. This is an established reality particularly in the area of Thrace, where a substantial number of muslim minority students attends secondary education schools. As a result, teachers are challenged in their teaching of language courses and even more when teaching English as a foreign language. Furthermore, foreign language teachers are expected to cope with and cater for the resulting pedagogical implications. In order for them to fulfil their expectations, they have to realize that there is a multitude of learning and teaching methods which could be adopted to accomplish their task.The present thesis seeks to research teachers’ views, which, though labelled a ‘messy construct’, are highly influential in determining how teachers tackle with their teaching and are strong predictors of their behaviour. Especially, when teachers’ viewsinvolve the school textbooks provided by the central government for the teaching of English as a foreign language, they constitute legitimate data for investigation. The originality and need for this particular research stems from the lack of any relevant research. There has not been conducted any kind of investigation in the use of multimodality and visual literacy as teaching approaches, adopted by the state school textbooks, for the teaching of English as a foreign language. What is more, there is no such research in relation to the minority students who reside in Thrace and are the only linguistic minority in Greece that attends bilingual education on primary level. The aim of this research is to investigate teachers’ views regarding the multimodal practices and the use of visual literacy as designated by the school textbooks and in relation to teaching English as a foreign language to bilingual muslim minority students. The premise of the research has been built upon the multimodal analysis of literacy as it was conceptualized in the work of Kress and van Leeuwen but is also grounded on Semiotics and Social Semiotics and the idea of a multimodal language and communication system. The pedagogical applications pertain to the propositions of the New Literacy Studies (NLS) and the idea of Multiliteracies which was originally adopted by The New London Group.

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι, αν κάποιος επισκεφτεί μία τάξη ελληνικού σχολείου, θα συναντήσει ένα πολυσυλλεκτικό-πολυπολιτισμικό σύνολο μαθητών. Όσον αφορά τη Θράκη αυτό αποτελεί μια πραγματικότητα ετών, καθώς υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός μουσουλμάνων μαθητών στις σχολικές τάξεις, γεγονός που καθιστά τη διδασκαλία, ειδικά της ξένης γλώσσας, πιο απαιτητική και πιο πολύπλοκη. Είναι, επίσης, γεγονός ότι αναμένεται από τον κάθε καθηγητή να κατανοήσει και να αντιμετωπίσει τις ανάγκες του κάθε μαθητή. Αλλά για να ανταπεξέλθει σε αυτήν την πρόκληση οφείλει να συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι μάθησης και άρα πολλοί τρόποι διδασκαλίας, η αξιοποίηση των οποίων είναι σημαντική στην εκπαιδευτική διαδικασία.Στην παρούσα διατριβή θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντικό να διερευνηθούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών, γιατί, παρόλο που έχουν χαρακτηρισθεί ως ένα ‘προβληματικό κατασκεύασμα’, υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που υποστηρίζουν τη σχέση μεταξύ των απόψεων των καθηγητών και των αποφάσεών τους κατά τη διδασκαλία. Πιο συγκεκριμένα, οι απόψεις των καθηγητών για τα διδακτικά εγχειρίδια που χρησιμοποιούν επηρεάζουν τον τρόπο χρήσης τους και αξιοποίησης της μεθοδολογίας που ενσωματώνουν, γεγονός που διαμορφώνει το συνολικό αποτέλεσμα της μάθησης. Οι καθηγητές ρυθμίζουν και διαμορφώνουν ουσιαστικά το αποτέλεσμα της εκπαίδευσης, καθώς και την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής όπως αυτή εκφράζεται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, στο διδακτικό εγχειρίδιο. Η πρωτοτυπία και η αναγκαιότητα της συγκεκριμένης έρευνας έγκειται στο γεγονός ότι δεν έχει διεξαχθεί καμία έρευνα απόψεων σε σχέση με τα εγχειρίδια της Αγγλικής γλώσσας στο Γυμνάσιο. Επιπλέον, δεν έχουν διερευνηθεί οι απόψεις των καθηγητών σχετικά με τη διδακτική αξιοποίηση της πολυτροπικότητας και του οπτικού γραμματισμού των εγχειριδίων και, ειδικότερα, υπό το πρίσμα της διδασκαλίας της Αγγλικής γλώσσας σε ειδικές ομάδες όπως είναι οι μαθητές της Μειονοτικής εκπαίδευσης. Στόχος της παρούσας έρευνας είναι να διερευνηθούν οι απόψεις των εκπαιδευτικών της Αγγλικής γλώσσας που υπηρετούν στα Γυμνάσια της Θράκης σε σχέση με τα διδακτικά εγχειρίδια που χρησιμοποιούν στην τάξη. Βασικό πλαίσιο αυτής της διερεύνησης είναι πόσο οι πρακτικές του οπτικού γραμματισμού και της πολυτροπικότητας που περιγράφονται στα ΔΕΠΠΣ-ΑΠΠΣ- ΕΠΣ-ΞΓ της Αγγλικής γλώσσας και ενσωματώνονται στα διαθέσιμα εγχειρίδιά της στο Γυμνάσιο, αξιοποιούνται από τους καθηγητές Αγγλικών για να βοηθήσουν τους μουσουλμάνους μαθητές, που παρακολούθησαν ένα δίγλωσσο εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, στην εκμάθησή της. Η θεωρητική βάση του εγχειρήματος δομείται γύρω από την πολυτροπική ανάλυση του γραμματισμού, όπως αυτή έχει αποτυπωθεί στο έργο των Kress και van Leeuwen, αλλά στην ουσία εκτείνεται σε βάθος ως τις θεωρίες σημειωτικής και κοινωνικής σημειωτικής οι οποίες συνέβαλαν στη διαμόρφωση και στην εξέλιξη της έννοιας της πολυτροπικής χρήσης των σημειωτικών μέσων σε κοινωνικά περιβάλλοντα επικοινωνίας ως αφετηρίες παραγωγής νοήματος. Ταυτόχρονα, σε παιδαγωγικό επίπεδο, η βάση αυτή πλαισιώνεται από την έννοια του γραμματισμού και τις Σπουδές στο Νέο Γραμματισμό (New Literacy Studies) και την έννοια των πολυγραμματισμών, η οποία αρχικά διατυπώθηκε από την Ομάδα του Νέου Λονδίνου.