Φυσική φιλοσοφία και φυσική θεολογία: η αποστολική και λατρευτική διάσταση της μελέτης της φύσης στην αγγλία του 17ου και 18ου αιώνα

Abstract

This dissertation aims to a different reading of Newtonian natural philosophy, its role in the 17th and 18th centuries, the terms of its constitution and, in particular, its assimilation by a great number of thinkers. Initially, weexamine the socio-political and religious context of England in the 17th and 18th century and the intellectual shifts this contexttriggered in the production of new knowledge. There is, also, an overview of the work and methods of Newton, and their theological starting points and endpoints. The main body of the dissertation deals with natural theologians and natural philosophers, who imprinted in their work not only the Newtonian natural philosophy but, also, the broader theological, ideological and political context of that time. The socio-political and theological context of England during the second half of the seventeenth and the first half of the eighteenth centuries defined not only the conceptual framework of Newtonian philosophy but, also, the different assimilations of Newton’s works. The complexity of historical context favored the development of multiple “Newtonianisms” in the intellectual landscape of England. These English “Newtonianisms”, accommodated, reshaped and expressed the sociopolitical and theological context along with Newton’s fundamental ideas.The multiplicity of “Newtonianisms” is the main argument of this thesis.

Η παρούσα διατριβή έχει ως στόχο μια διαφορετική ανάγνωση της νευτώνειας φυσικής φιλοσοφίας, του ρόλου της στον 17ο και τον 18ο αιώνα, των όρων συγκρότησής της και, κυρίως, της πρόσληψής της από έναν μεγάλο αριθμό διανοητών. Αρχικά, εξετάζεται το κοινωνικοπολιτικό και θρησκευτικό πλαίσιο της Αγγλίας του 17ου και 18ου αιώνα και τι είδους διανοητικές αλλαγές τροφοδότησε σε επίπεδο παραγωγής νέας γνώσης. Στη συνέχεια, γίνεται μια επισκόπηση του έργου και των μεθόδων του Νεύτωνα, καθώς και των θεολογικών αφετηριών και απολήξεων αυτού. Ο βασικός κορμός της διατριβής αφορά φυσικούς θεολόγους και φυσικούς φιλοσόφους, οι οποίοι αποτύπωσαν στο έργο τους όχι μόνο τη νευτώνεια φυσική φιλοσοφία αλλά και το ευρύτερο θεολογικό, ιδεολογικό και πολιτικό πλαίσιο της εποχής. Το κοινωνικοπολιτικό και θεολογικό πλαίσιο της Αγγλίας, κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 17ου αιώνα και του πρώτου μισού του 18ουαιώνα, δεν καθόρισε μόνο το εννοιολογικό πλαίσιο της νευτώνειας φυσικής φιλοσοφίας αλλά, επιπρόσθετα, τις διαφορετικές προσλήψεις των έργων του Νεύτωνα. Η πολυδιάστατη ιστορική πραγματικότητα ευνόησε την ανάπτυξη πολλαπλών Νευτωνισμών στο διανοητικό πλαίσιο της Αγγλίας. Αυτοί οι Αγγλικοί Νευτωνισμοί προσέλαβαν, ανέπλασαν και εξέφρασαν το κοινωνικοπολιτικό και θεολογικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με τις θεμελιώδεις ιδέες του Νεύτωνα. Η πολλαπλότητα των Νευτωνισμών αποτελεί και το βασικό επιχείρημα της παρούσας διατριβής.