Η προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων του αναδόχου δημοσίας συμβάσεως σύμφωνα με την ΕΣΔΑ και το κοινοτικό δίκαιο

Abstract

The contractor’s possibility to pursuit the various economical claims and defend his property rights ingeneral during the execution of a public contract is a multidimensional issue, which, in the contemporary legal reality, does not constitute an object examined only from the aspect of the national law and national case law, but is also influenced by both the European community law and the caselaw of the Court of Justice of the European Union (CJEU), as well as the European Convention for theProtection of Human Rights and Fundamental Freedoms (ECHR), as interpreted by the case law of theEuropean Court of Human Rights. The present thesis is an attempt to prove that the legal status of the contractor in a public contract and the conformation of his judicial protection level, assumes a new content, in the context of the supranational effects on the public contract law by the Europeancommunity law and the ECHR law. From one side, the European law, for several years now, regulates through special and detailed provisions the procedure for the award of a public contract, imposing the compliance with particular rules, which aim at guaranteeing he operation of the competition, the compliance with the principles of transparency and equal treatment within the European Union, in the context the unified market, and through its creative interpretation by the CJEU and the obligatory effect produced for the state-members, enters into the regulation of rights and obligations during the execution of the contract as well, when the danger of infringement of the above mentioned principles is imminent, a fact that affects indirectly the contractor’s possibility to defend his property rights. From the other side, the ECHR law and its application, through the case law of the European Court of Human Rights, in the peculiar sector of the public contracts, although it seems, at first coincidental, produces an additional possibility for the contractor to pursuit his economical claims from a public contract. The examination of the issue exposed in the present dissertation, which is based on the analysis of the case law produced by the above mentioned supranational courts (CJEU and European Court ofHuman Rights) provides answers to questions of great importance, regarding the legal status of the contractor and his practical and substantial capability to pursuit judicial protection, at first, at a supranational level and secondly at a national level, through the compliance obligations, implied by the application the European community law and the ECHR law for the authorities of the national legal system. In any case and despite the new parameters of supranational character that seem to apply tothe scope of the contract’s execution, the degree and the level of compliance of the domestic courts and the administration with the rules of the European community law and the ECHR law is finally determinative for the conformation of the level of the public contractor’s property rights’ protection.

Η δυνατότητα ικανοποίησης των πάσης φύσεως αξιώσεων οικονομικού χαρακτήρα του αναδόχου δημοσίας συμβάσεως και η προστασία των περιουσιακών του δικαιωμάτων εν γένει κατά το στάδιο εκτέλεσης μίας δημόσιας σύμβασης αποτελεί ένα πολυδιάστατο ζήτημα το οποίο, στη σύγχρονη νομική πραγματικότητα, δεν αποτελεί αντικείμενο εξέτασης μόνο του εθνικού δικαίου και της εθνικής νομολογίας, αλλά δέχεται έντονες επιδράσεις τόσο από το κοινοτικό δίκαιο και τη νομολογία του ΔΕΕ,αλλά και το δίκαιο της ΕΣΔΑ, όπως διαμορφώνεται από τη νομολογία του ΕΔΔΑ. Η παρούσα μελέτη αποτελεί μια προσπάθεια να καταδειχθεί ότι η νομική θέση του αναδόχου δημοσίας συμβάσεως και ο τρόπος διαμόρφωσης του επιπέδου δικαστικής προστασίας του, προσλαμβάνει ένα νέο περιεχόμενο,στο πλαίσιο των υπερεθνικών επιδράσεων που δέχεται το δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων από το κοινοτικό δίκαιο και το δίκαιο της ΕΣΔΑ. Από την μία πλευρά το κοινοτικό δίκαιο, εδώ και αρκετά χρόνια, ρυθμίζει με ειδικές και αναλυτικές διατάξεις τη διαδικασία ανάθεσης μίας δημόσιας σύμβασης, επιβάλλοντας την τήρηση συγκεκριμένων κανόνων που αποσκοπούν στη διασφάλιση της λειτουργίας του ανταγωνισμού, της διαφάνειας και της αρχής της ίσης μεταχείρισης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, και, μέσω της δημιουργικής ερμηνείας του από το ΔΕΕ και της δέσμευσης που παράγεται για τα κράτη-μέλη, υπεισέρχεται στη ρύθμιση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων και κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης, όταν διακυβεύεται η τήρηση των ανωτέρω κανόνων, γεγονός που επηρεάζει έμμεσα και τη δυνατότητα προστασίας των περιουσιακών δικαιωμάτων του αναδόχου. Από την άλλη πλευρά, το δίκαιο της ΕΣΔΑ και η εφαρμογή του, μέσω της νομολογίας του ΕΔΔΑ στον ιδιόμορφο τομέα των δημοσίων συμβάσεων, αν και φαίνεται εκ πρώτης όψεως συμπτωματική, δημιουργεί μία πρόσθετη δυνατότητα ικανοποίησης των οικονομικών αξιώσεων του αναδόχου δημόσιας σύμβασης. Η εξέταση του ζητήματος της παρούσας μελέτης με βάση τα νομολογιακά δεδομένα των ανωτέρω υπερεθνικών δικαστηρίων (ΔΕΕ και ΕΔΔΑ) παρέχει απαντήσεις σε μείζονος σημασίας ζητήματα, ως προς τη νομική θέση του αναδόχου και τη δυνατότητα πραγματικής και ουσιαστικής δικαστικής προστασίας του, κατά πρώτον σε υπερεθνικό επίπεδο και κατά δεύτερον σε εθνικό επίπεδο, μέσω των υποχρεώσεων συμμόρφωσης που συνεπάγεται η εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου και του δικαίου της ΕΣΔΑ για τα όργανα της εθνικής έννομης τάξης. Πάντως, ανεξάρτητα από τις νέες παραμέτρους υπερεθνικής προέλευσης που φαίνεται να υπεισέρχονται στο στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης, ο βαθμός και ο τρόπος συμμόρφωσης των εθνικών δικαστηρίων και της διοίκησης προς τις επιταγές του κοινοτικού δικαίου και του δικαίου της ΕΣΔΑ είναι εν τέλει καθοριστικός για τη διαμόρφωση του επιπέδου προστασίας των περιουσιακών δικαιωμάτων του αναδόχου δημοσίας συμβάσεως.