Οφθαλμικές κινήσεις παρακολούθησης σύνθετων κινητικών προτύπων: εφαρμογή στους κριτές ρυθμικής γυμναστικής

Abstract

Rhythmic gymnastics (RG) is an aesthetic event balancing between art and sport that also has a performance rating system (Code of Points) given by the International Gymnastics Federation. In the current study, we explored the judges’ performance and their gaze behaviour in a five-gymnast ensemble routine. An expert–novice paradigm (10 international-level, 10 national-level, and 10 novice-level judges) was implemented under a fully simulated procedure of judgment in a five-gymnast ensemble routine of RG using two videos of routines performed by the Greek national team of RG. Simultaneous recordings of two-dimensional eye movements were taken during the judgment procedure to assess the percentage of time spent by each judge viewing the videos and fixation performance of each judge when an error in gymnast performance had occurred. Results: All judge level groups had very modest performance of error recognition on gymnasts’ routines, and the best international judges reported 38% of true errors. Novice judges spent significantly more time viewing the videos compared with national and international judges and spent significantly more time fixating detected errors than the other two groups. National judges were the only group that made efficient use of fixation to detect errors. International followed, to a greater degree, a changing strategy at the fixation of their gaze depending of the category of judgment that they had to perform. The fact that international-level judges outperformed both other groups, while not relying on visual fixation to detect errors, suggests that these experienced judges probably make use of other cognitive strategies, increasing their overall error detection efficiency, which was, however, still far below optimum.

Η ρυθμική γυμναστική (ΡΓ) είναι ένα καλλιτεχνικό γεγονός, το οποίο εξισορροπεί ανάμεσα στην τέχνη και τον αθλητισμό και το οποίο διαθέτει ένα σύστημα βαθμολόγησης των επιδόσεων των αθλητών (κώδικας βαθμολογίας που συντάσσεται από τη Διεθνή Ομοσπονδία Γυμναστικής). Στην παρούσα μελέτη, ερευνήσαμε την απόδοση των κριτών και τη συμπεριφορά του βλέμματός τους κατά τη διάρκεια βαθμολόγησης προγραμμάτων ομαδικού αγωνίσματος της ΡΓ(5 αθλήτριες). Εφαρμόστηκε το παράδειγμα έμπειρου-αρχαρίου (10 διεθνείς, 10 εθνικοί, 10 δόκιμοι κριτές) στο πλαίσιο μιας πλήρως εξομοιωμένης, με τους πραγματικούς αγώνες, διαδικασίας κρίσης. Στους κριτές προβλήθηκαν 2 βίντεο προγραμμάτων της Ελληνικής εθνικής ομάδας της ΡΓ. Έγιναν καταγραφές, σε δύο διαστάσεις, των κινήσεων των ματιών τους προκειμένου να εκτιμηθεί το ποσοστό του χρόνου που δαπανάται από τον κάθε κριτή για την παρακολούθηση των βίντεο, καθώς και οι παράμετροι, των σταθεροποιήσεων του βλέμματος των κριτών, όταν ένα σφάλμα στην απόδοση των αθλητριών, λάμβανε χώρα. Όλες οι κατηγορίες των κριτών είχαν πολύ μέτρια απόδοση στην αναγνώριση σφαλμάτων και στην ακρίβεια της βαθμολόγησης των αθλητριών. Ακόμη και οι διεθνείς κριτές (που ήταν οι πιο αποτελεσματικοί) ανέφεραν μόνο το 38% των σφαλμάτων που υπέπεσαν οι αθλήτριες. Οι δόκιμοι κριτές αφιέρωσαν πολύ περισσότερο χρόνο τόσο στην παρακολούθηση των βίντεο όσο και στις σταθεροποιήσεις του βλέμματός τους, στα σφάλματα που εντόπιζαν. Οι εθνικοί έκαναν πιο αποδοτική χρήση των σταθεροποιήσεων του βλέμματός τους για τον εντοπισμό σφαλμάτων στο προβαλλόμενο πρόγραμμα. Οι διεθνείς ακολούθησαν σε μεγαλύτερο βαθμό μια μεταβαλλόμενη στρατηγική όσον αφορά στις σταθεροποιήσεις του βλέμματος τους ανάλογα την κατηγορία κρίσης που αξιολογούσαν. Το γεγονός ότι οι διεθνείς ήταν πιο αποτελεσματικοί στην κρίση τους, χωρίς να στηρίζονται στον ίδιο βαθμό στις σταθεροποιήσεις του βλέμματός τους, για τον εντοπισμό των σφαλμάτων των αθλητριών, δείχνει ότι οι έμπειροι κριτές πιθανώς να κάνουν χρήση άλλων γνωστικών στρατηγικών, οι οποίες αυξάνουν τη συνολική απόδοσή τους στην ανίχνευση σφαλμάτων, η οποία, ωστόσο, ήταν πολύ χαμηλότερη από τη βέλτιστη.