Η ανταπόκριση της αγοράς στα μέτρα πολιτικής προτύπων υγιεινής διατροφής

Abstract

Healthy eating patterns have attracted the interest of the researchers and the media as it is perceived as the most effective health promotion strategy to safeguard human's health. Several studies conclude that the incidence of chronic diseases (obesity, overweight, cardiovascular disease, diabetes, stress, stroke and cancer) largely is related to lifestyle, dietary factors and lack of physical exercise. In addition, studies indicated that healthy eating is strongly associated with socioeconomic characteristics like age, gender and concern about health. The aim of this study is to examine consumers' attitudes towards healthy eating and the difficulty to adopt a permanent healthy eating style using the Rasch modeling approach. Since consumers are influenced by a wide range of socio-economic characteristics (gender, age, income, education and occupation) while they are selecting their meals, identifying the main determinants of consumers’ attitudes towards healthy eating and food choices can contribute to establish healthy eating lifestyle. Indeed, the use of theoretical and psychological approaches has enlightened the main key drivers for the consumers to follow healthy eating. In this study the Rasch model is applied to assess the obstacles consumers are facing to adopt and follow healthy eating patterns and to relate them with a range of attitudinal and socio-economic factors faced by individuals. The study is based on data collected from 793 consumers in Thessaloniki, Northern Greece; and was carried out on the basis of a self-administered questionnaire. Results indicate that consumers, who aim to follow healthy eating, the most important is to consume fresh vegetables, fruits, natural foods and fishes. Alsο, participants evaluate their heath good, do not smoke and physical activity is limited. Thus, results highlight significant differences among the consumers in changing their food consumption patterns with healthy ones. Finally, less informed consumers with low level income tend to exhibit higher levels of difficulty to change eating patterns. Younger aged, unemployment and low level of education are determinant factors on the difficulty of healthy eating.

Τα πρότυπα υγιεινής διατροφής έχουν προσελκύσει τόσο το ενδιαφέρον των ερευνητών όσο και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, καθώς αντιλαμβάνονται ως η πιο αποτελεσματική στρατηγική για την προαγωγή της υγείας του ανθρώπου. Αρκετές έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η συχνότητα εμφάνισης χρόνιων ασθενειών (παχυσαρκία, υπερβολικό βάρος, καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτης, άγχος, εγκεφαλικό επεισόδιο και καρκίνος) σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με τον τρόπο ζωής, τους διατροφικούς παραγόντες και την έλλειψη σωματικής άσκησης. Επιπλέον, πολλές έρευνες έδειξαν ότι η υγιεινή διατροφή συνδέεται στενά με τα κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά όπως την ηλικία, το φύλο και την ανησυχία για την υγεία. Ο σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να μελετήσει τη στάση των καταναλωτών απέναντι στην υγιεινή διατροφή και να εξετάσει τη δυσκολία να υιοθετήσουν ένα μόνιμο υγιεινό τρόπο διατροφής, χρησιμοποιώντας τη θεωρητική προσέγγιση του υποδείγματος Rasch. Δεδομένου ότι οι καταναλωτές επηρεάζονται από ένα ευρύ φάσμα κοινωνικο-οικονομικών χαρακτηριστικών (φύλο, ηλικία, εισόδημα, εκπαίδευση και απασχόληση) όταν επιλέγουν τα γεύματά τους, εντοπίζονται οι κύριοι καθοριστικοί παράγοντες της στάσης των καταναλωτών απέναντι στην υγιεινή διατροφή και απέναντι στις επιλογές των τροφίμων που μπορούν να συμβάλουν στην υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Πράγματι, η χρήση των θεωρητικών και ψυχολογικών προσεγγίσεων έχουν διαφωτίσει τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν τους καταναλωτές να ακολουθούν υγιεινή διατροφή. Σε αυτή τη διατριβή, εφαρμόστηκε το υπόδειγμα Rasch για την αξιολόγηση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές να υιοθετήσουν και να ακολουθήσουν έναν υγιεινό τρόπο διατροφής και των συσχετίσεων με μια σειρά από παράγοντες συμπεριφοράς και κοινωνικο-οικονομικών χαρακτηριστικών. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης (Βόρεια Ελλάδα) σε τυχαίο δείγμα 793 καταναλωτών με τη μορφή ερωτηματολογίου. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι καταναλωτές, οι οποίοι θέλουν να ακολουθήσουν υγιεινή διατροφή θεωρούν πιο σημαντικό να καταναλώνουν φρέσκα λαχανικά, φρούτα, φυσικά τρόφιμα και ψάρια. Επίσης, οι συμμετέχοντες αξιολογούν την υγεία τους σε καλή κατάσταση, δεν καπνίζουν αλλά η σωματική δραστηριότητά τους είναι περιορισμένη. Επιπλέον, σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων των καταναλωτών αναδεικνύονται στην αλλαγή της διατροφής τους κατά την υιοθέτηση υγιεινών πρότυπων διατροφής. Οι λιγότερο ενημερωμένοι καταναλωτές με χαμηλό επίπεδο εισοδήματος και μόρφωσης, τείνουν να εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα δυσκολίας για να αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες. Τέλος, οι νεότεροι σε ηλικία καταναλωτές, η ανεργία και το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης είναι καθοριστικοί παράγοντες για τη δυσκολία της υγιεινής διατροφής.