Το Υπουργείο των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και η εκπαιδευτική πολιτική κατά την περίοδο 1844-1862

Abstract

The study of historical research that concerned the investigator was a laborious, constant and systematic series of actions, which required invasive visual on methodological criteria and historical material. Taken into account a number of elements in the assessment of which it became apparent that it was necessary and the contribution of other disciplines and the effect of other disciplines. The purpose sought to serve this essay, which has as thematic axis function and orientation of education through the Ministry Policies "on Church and Public Education" in the period 1843-1862. We studied the circumstances, the legal framework, historical and social frame which was imposed by specific decisions’ and actions’ implementation, also the investigation proceeded in the role of the persons who were in the leadership and in the offices of the Ministry in managing situations. The methodological tools used were based on historical and sociological analysis of data, events and institutions, in circumstances which they act and evolve. Chosen a holistic and interdisciplinary approach to processing and interpretation of the individual components and the use of qualitative and quantitative data, as required by the comparative methodology. In historical analysis is necessary perspective of the development of events to achieve the reconstruction of historical reality on the basis of unity of the whole to the part. The purpose was the "reactivation of past experience" through the process of understanding the data. The Revolution of “3rd September 1843” changed the legal framework for the operation of the Ministry "on Ecclesiastical and Public Education". The orientation was the establishment and operation of public and private schools as well as improved logistics infrastructure, strengthening them in human resources, caring for the teaching staff and the student population, the general inspection and educational supervision, books issuing promotion and the establishment of libraries in each county, the systematic protection of cultural heritage. Regarding the church, was to oversee the proper functioning and protect institution of the Church and its property without a decisive role and intervene in the proceedings. The performance of these jurisdictions required relevant departments’ of Ministry the continuous cooperation and communication in local authorities. For this reason some of the policies of the Ministry often need a long time for their realization. However there were collective or individual reactions from various political and social forces in the implementation of educational policy.

Η μελέτη του αντικειμένου της ιστορικής έρευνας που μας απασχόλησε ήταν μια επίπονη, διαρκής και συστηματική σειρά ενεργειών, η οποία απαιτούσε διεισδυτική οπτική στα μεθοδολογικά κριτήρια και στο ιστορικό υλικό. Συνεκτιμήθηκε ένα πλήθος στοιχείων, κατά την αξιολόγηση των οποίων έγινε φανερό ότι ήταν απαραίτητη και η συνεισφορά άλλων επιστημών και η επενέργεια και άλλων γνωστικών πεδίων. Τον σκοπό αυτό επιχείρησε να εξυπηρετήσει το παρόν πόνημα, το οποίο έχει ως θεματικό του άξονα τη λειτουργία και τον προσανατολισμό της εκπαίδευσης μέσα από τις πολιτικές του Υπουργείου «επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως» κατά την περίοδο 1843-1862. Μελετήθηκαν οι συνθήκες, το νομικό πλαίσιο και το ιστορικοκοινωνικό συγκείμενο που επέβαλε την εφαρμογή συγκεκριμένων αποφάσεων και δράσεων αλλά και διερευνήθηκε ο ρόλος των προσώπων που βρέθηκαν στην ηγεσία και στις υπηρεσίες του Υπουργείου κατά τη διαχείριση των καταστάσεων. Τα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν, βασίστηκαν στην ιστορική και κοινωνιολογική ανάλυση των στοιχείων, των γεγονότων και των θεσμών, στη συγκυρία που αυτοί δρουν και εξελίσσονται. Επιλέχθηκε μια ολιστική και διεπιστημονική προσέγγιση του θέματος με επεξεργασία και ερμηνεία των επιμέρους συνιστωσών του και με τη χρήση ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων, όπως το απαιτεί η συγκριτική μεθοδολογία. Στην ιστορική ανάλυση είναι αναγκαία η οπτική της εξέλιξης των γεγονότων, για να επιτευχθεί η ανασυγκρότηση της ιστορικής πραγματικότητας στη βάση ενότητας του όλου με το μέρος. Ο σκοπός ήταν η «επανενεργοποίηση της εμπειρίας του παρελθόντος» μέσα από τη διαδικασία κατανόησης των στοιχείων του. Μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843 το νομικό πλαίσιο λειτουργίας του Υπουργείου «επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως» άλλαξε. Ο προσανατολισμός του ήταν η ίδρυση και λειτουργία δημοσίων σχολείων και εκπαιδευτηρίων καθώς και η βελτίωση των υλικοτεχνικών υποδομών, η ενίσχυσή τους σε έμψυχο δυναμικό, η φροντίδα για το διδακτικό προσωπικό και το μαθητικό πληθυσμό, η γενική επιθεώρηση και εκπαιδευτική εποπτεία, η προώθηση έκδοσης συγγραμμάτων και η σύσταση βιβλιοθηκών σε κάθε νομό, η συστηματικότερη προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Όσον αφορά στα εκκλησιαστικά, όφειλε να επιτηρεί την εύρυθμη λειτουργία και να προστατεύει την Εκκλησία και την περιουσία της, χωρίς να έχει αποφασιστικό ρόλο και να παρεμβαίνει στις διαδικασίες της. Η επιτέλεση αρκετών από τις δικαιοδοσίες αυτές, απαιτούσε οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΕΔΕ να βρίσκονται σε συνεχή συνεργασία και επικοινωνία με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Γι’ αυτό το λόγο ορισμένες από τις πολιτικές του Υπουργείου συχνά χρειάζονταν μεγάλο χρονικό διάστημα για την πραγμάτωσή τους. Ωστόσο, σημειώθηκαν και συλλογικές ή μεμονωμένες αντιδράσεις από διάφορες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις κατά την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής.