Ταξινόμηση της γαστρίτιδας στην παιδική ηλικία: κλινική - ενδοσκοπική - ιστολογική εικόνα

Abstract

OBJECTIVES: Gastritis in childhood has different epidemiological,clinical, endoscopic and histological characteristics in comparison to adults.Data in pediatric gastritis are scarce and the few published studies areeither based on small samples or focused on Helicobacter Pylori infection.Our aim was to study childhood gastritis and its characteristics- clinical,endoscopical and histological- in a large cohort of patients.METHODS A retrospective study of the children who underwent firstesophagogastroduodenal endoscopy (EGD) during 2002-2011 was performed.Children previously treated with PPI’s, H2-antagonists and steroids wereexcluded from the study.RESULTS We studied 1674 patients (851 boys, 50,83%) aged 7,48years± 4,45 (range: 1 month-18 years).H.Pylori negative gastritis was found in 88,06% versus 11,94% withΗ.Pylori positive gastritis.A positive correlation among type of gastritis and age was found.Children with H.Pylori infection were older when compared to non-H.Pylorichildren (p<0,001). Similarly IBD children were older in comparison to nonIBDindividuals (p<0,001).Logistic regression analysis estimated that IBD as well as celiacdisease were more frequent in females compared to males, while nostatistical significant difference in gender was found for H.Pylori infection.The most frequent symptom was epigastric pain.(32,5%).According to clinical diagnosis 33,09% was diagnosed with onlygastritis, 20,49% with duodenitis and 11,17% with oesophagitis. Celiacdisease and IBD was found in 12,13% and 9,56% respectively. The remaining5,73% had no pathological findings.In endoscopy, erythema was more frequently observed in antrum(34,71%) as well as in duodenum (30,84%). Oedema was seen mostly inoesophagus and duodenum (37,31% και 21,39% respectively). The most usuallocation of endoscopic findings in stomach was antral gastritis (51,33%)followed by pangastritis (31,2%).Histologically, medium and severe acidity and chronicity werepositively correlated with H.Pylori infection.Discrepancy between endoscopic and histological findings was foundin 37,8% of the patients. H.Pylori infection was positively correlated withpresence of endoscopic findings.CONCLUSIONS: The most important observations from this largeretrospective study were:a. Normal histological findings were observed in only 5,73% ofpatients irrespectively of location.b. H.Pylori-negative gastritis was found in 88,06% of the patientswhile only 11,94% had H.Pylori–positive gastritis. c. Patients with FEG had 15,4 times greater possibility to belong inthe IBD-group when compared to non-IBD.d. Statistically significant lower prevalence of H.Pylori infection wasobserved in IBD patients when compared to non IBD individuals (p<0,001).e. Lower prevalence of H.Pylori infection although without statisticalsignificance was found in children with celiac disease (p=0,12).f. Nodular gastritis was more frequently observed in children withH.Pylori infection in comparison to non-H.Pylori individuals(77% έναντι5,97%, p<0,001).

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η γαστρίτιδα της παιδικής ηλικίας παρουσιάζει διαφορέςαπό εκείνη των ενηλίκων τόσο ως προς τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά,όσο και ως προς την κλινική, ενδοσκοπική αλλά και ιστολογική εικόνα. Ηυπάρχουσα βιβλιογραφία στα παιδιά κυρίως αφορά στην λοίμωξη απόΕλικοβακτηρίδιο του πυλωρού, περιορίζεται δε σε μικρό αριθμό ασθενών καιείναι λιγοστή.ΣΚΟΠΟΣ: H μελέτη της γαστρίτιδας στην παιδική ηλικία ως προς τηνεπιδημιολογικά, κλινικά, ενδοσκοπικά και ιστολογικά χαρακτηριστικά σεμεγάλο αριθμό παιδιατρικών ασθενών. Επιπλέον η διερεύνηση τηςενδεχόμενης συσχέτισης αυτών των χαρακτηριστικών με συγκεκριμένα αίτιαγαστρίτιδας καθώς και η σύγκριση των αποτελεσμάτων με την ελληνική καιδιεθνή βιβλιογραφία.ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελετήθηκε αναδρομικά το σύνολο των παιδιώνηλικίας 1 μηνός έως και 18 ετών που υπεβλήθησαν σε γαστροσκόπηση κατάτο χρονικό διάστημα 2002-2011 στην Παιδογαστρεντερολογική Μονάδα τηςΑ΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο ΝοσοκομείοΠαίδων «Η Αγία Σοφία».Στην μελέτη συμπεριλήφθηκαν ασθενείς οι οποίοι υπεβλήθησαν γιαπρώτη φορά σε ενδοσκόπηση ανωτέρου πεπτικού και δεν είχαν λάβειπροηγουμένως φαρμακευτική αγωγή με Η2 ανταγωνιστές, αναστολείςαντλίας πρωτονίων ή στεροειδή.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Μελετήθηκαν 1674 ασθενείς (851 αγόρια, 50,83%)διάμεσης ηλικίας 7,48 ετών± 4,45 έτη (εύρος: 1 μηνός-18 ετών).Το 88,06% του συνόλου των ασθενών είχαν Η.Pylori αρνητικήγαστρίτιδα και μόνο 11,94% Η.Pylori θετική γαστρίτιδα.Tο συνηθέστερα περιγραφόμενο σύμπτωμα ήταν το επιγαστρικόάλγος (32,5%).Όσον αφορά στην κλινική διάγνωση, γαστρίτιδα μόνο διαγνώστηκεσε 33,09%, δωδεκαδακτυλίτιδα μόνο σε 20,49%, οισοφαγίτιδα σε 11,17%,ενώ κοιλιοκάκη και ΙBD διαγνώστηκε σε 12,13% και 9,56% αντίστοιχα. Δενβρέθηκαν παθολογικά ευρήματα στο 5,73% των ασθενών.Από τα ενδοσκοπικά ευρήματα, ερυθρότητα παρατηρήθηκεσυχνότερα στο πυλωρικό άντρο (34,71%) και στον δωδεκαδάκτυλο (30,84%).Οίδημα παρατηρήθηκε συχνότερα στον οισοφάγο και στο δωδεκαδάκτυλο(37,31% και 21,39% αντίστοιχα). Συνηθέστερη εντόπιση των ενδοσκοπικώναλλοιώσεων στον στόμαχο ήταν η γαστρίτιδα άντρου (51,33%) καιακολούθως η πανγαστρίτιδα (31,2%). Ως προς τα ιστολογικά ευρήματα,μετρίου και σοβαρού βαθμού ενεργότητα και χρονιότητα στο πυλωρικόάντρο σχετίζονταν με Η.Pylori λοίμωξη Διαπιστώθηκε αναντιστοιχία μεταξύ ενδοσκοπικών και ιστολογικώνευρημάτων στο 37,8% των ασθενών, η δε παρουσία ενδοσκοπικώνευρήματων συσχετίστηκε με H.Pylori λοίμωξη.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Aπό τις σημαντικότερες παρατηρήσεις της μελέτηςαποτελούν:1 Από το σύνολο των ενδοσκοπηθέντων παιδιών χωρίς παθολογικάιστολογικά ευρήματα ανεξαρτήτως εντόπισης (οισοφάγο, στόμαχο,δωδεκαδάκτυλο) βρέθηκε μόνο το 5,73%.2. Διαπιστώθηκε υψηλή συχνότητα γαστρίτιδας ιστολογικά στο σύνολοτων ενδοσκοπηθέντων ασθενών (64,94%)3. Στην πλειονότητα των ασθενών διαπιστώθηκε μικρού έως μετρίουβαθμού γαστρίτιδα ως προς την ενεργότητα(91,79%) και την χρονιότητα(91,97%), ενώ σοβαρού βαθμού σε πολύ μικρό ποσοστό ασθενών (1,49%και 6,56% αντίστοιχα).4. Η H.Pylori(-) γαστρίτιδα ανευρέθη στο 88,06% των ασθενών και ηΗ.Pylori (+) γαστρίτιδα στο 11,94% από το σύνολο των ασθενών.ασθενείς.5. Οι ασθενείς με επιγαστρικό άλγος είχαν 5,0 φορές μεγαλύτερηπιθανότητα να παρουσιάζουν H.Pylori (+) γαστρίτιδα συγκριτικά μεασθενείς χωρίς επιγαστρικό άλγος.6. Οι ασθενείς με οζίδια στο πυλωρικό άντρο είχαν 32,3 φορέςμεγαλύτερη πιθανότητα να ανήκουν στην ομάδα των ασθενών με H.Pylori(+) γαστρίτιδα συγκριτικά με ασθενείς χωρίς οζίδια στο πυλωρικό άντρο.7. Οι ασθενείς με παθολογικά ενδοσκοπικά ευρήματα είχαν 5,7 φορέςμεγαλύτερη πιθανότητα να ανήκουν στην ομάδα με H.Pylori (+)γαστρίτιδα χωρίς ενδοσκοπικά ευρήματα.8. Οι ασθενείς με οισοφαγίτιδα ή και δωδεκαδακτυλίτιδα είχαν σημαντικάμικρότερη πιθανότητα να ανήκουν στην ομάδα των παιδιών με H.Pylori(+) λοίμωξη.9. Διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική μειωμένη συχνότητα λοίμωξης μεΗ.Pylori σε ασθενείς με IΦΝΕ (p<0,001).10. Διαπιστώθηκε μειωμένη συχνότητα λοίμωξης με Η.Pylori σε ασθενείςμε κοιλιοκάκη αλλά η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική (p=0,12).11. Η συχνότερη εντόπιση αλλοιώσεων στα παιδιά ήταν στο πυλωρικόάντρο.12. Σπανιότατο εύρημα ήταν η γαστρική ατροφία (μόνο 3 παιδιά).