Οικονομία και εγκληματικότητα: η σχέση μεταξύ των οικονομικών συνθηκών και των εγκλημάτων κατά της περιουσίας στην Ελλάδα την περίοδο 1999-2009

Abstract

Abstract This study examines the relationship between economic conditions and crimes against property in Greece, since 1999 to 2009. This period of eleven years, reflecting the recent economic developments in the country, and includes years before and after the input of the common European currency, the period before the economic crisis, and its inception. The economic conditions of the country were impressed through three wide economic indicators: GDP per capita, Growth rate, Unemployment rate and a narrower one: the indicator of Consuming Confidence. Examining empirically the influence of economic conditions on crimes against property, using descriptive, bivariate and multivariate linear regression analysis, applying also lag of economic measures, we indicate that the strongest economic factor, which influence crimes against property, is the GDP growth rate and this occurs simultaneous of the perpetration of these crimes. This nexus is negative: increasing the growth rate lead to a reduction of crimes against property and vice versa, produced significant motivation effects. On the other hand, it was not verified the assumption of motivation to commit crimes against property because of unemployment. Instead, verified the hypothesis of reduction opportunities (e.g. suitable targets) and the increase of «surveillance» houses, situations which can happen due to rising of unemployed. Similarly, GDP per capita showed significant opportunity effects on property crimes, so it is function as an illegal measure of income’s opportunities.In a second research level, we took into consideration the data of conviction statistics (as dependent variable) in order to minimize, as long as it is possible, the disadvantages of these two ways of official recording criminological data (police and court recorded). This analysis concluded objecting outcomes. Actually, this result was expected, thus, this examined period has represented ascendant tendency of recorded offences by the police, but descending tendency of convicted persons. Consequently, the analysis showed that: an increase of GDP growth rate, in the same year with the court decisions, has an indirect effect on convicted persons and it can lead to increase convicted for property crimes and vice versa. However, the increase of unemployment appears that it increases the convicted for property crimes, verifying older allegation for positive relation of unemployment with the mechanisms of penal system. While, lagged GDP per capita presented negative nexus only with the total number of convicted for crimes against property rights. Nevertheless, the perception of economic conditions, via the indicator of Consumer Confidence, prevailed lagged only in the case of convicted persons for robbery, presenting direct negative effect of economic conditions. Additionally, our results have showed a low effect of demographic (proportion of young persons and immigrants in the population) and deterrent factors (number of police officers and convicted prisoners) in property crimes. Moreover, we realized that using different economic and criminological indicators, as well as, the structural elements of crimes, can play a crucial role in the explanation of relationship between economy and crime. Interpretations for these findings and the issues that occur with this analysis are fully discussed.

Περίληψη Η παρούσα διατριβή έχει ως βασικό σκοπό την διερεύνηση της σχέσης των οικονομικών συνθηκών και των εγκλημάτων κατά της περιουσίας στην Ελλάδα μεταξύ των ετών 1999-2009. Για την αποφυγή μιας μονοσήμαντης προσέγγισης του θέματος η έρευνα διαχωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζει την σχέση των οικονομικών συνθηκών, με τα διαπραχθέντα αδικήματα κατά της περιουσίας (αστυνομική στατιστική) και των υποκατηγοριών τους (κατά, της ιδιοκτησίας και των περιουσιακών δικαιωμάτων) και στο δεύτερο μέρος την σχέση των οικονομικών συνθηκών με τους καταδικασθέντες για τα εγκλήματα αυτά (δικαστική στατιστική). Οι οικονομικές συνθήκες της χώρας αποτυπώνονται μέσω τριών ευρύτερων οικονομικών δεικτών: ΑΕΠ κατά κεφαλή, Ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ, Ανεργία και από έναν πιο στενό οικονομική δείκτη, της Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης. Ειδικότερα, ερευνούμε τη σχέση μεταξύ των εγκλημάτων κατά της περιουσίας και των υποκατηγοριών τους με τις ανωτέρω ανεξάρτητες μεταβλητές, χρησιμοποιώντας περιγραφική και επαγωγική στατιστική με υποδείγματα διμεταβλητής και πολυμεταβλητής γραμμικής ανάλυσης παλινδρόμησης, εφαρμόζοντας τόσο σύγχρονα στατιστικά υποδείγματα όσο και υποδείγματα με χρονική καθυστέρηση ενός έτους των οικονομικών μεταβλητών. Στο πρώτο μέρος της έρευνας (αστυνομική στατιστική) προέκυψε ότι ο ισχυρότερος από τους παράγοντες που εξετάστηκαν, για την επίδρασή τους στο σύνολο των διαπραχθέντων εγκλημάτων κατά της περιουσίας, είναι ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ, το ίδιο έτος με τα εγκλήματα αυτά και η σχέση τους είναι αντιστρόφως ανάλογη: αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των εγκλημάτων κατά της περιουσίας και αντιστρόφως, η μείωση του να τα αυξήσει. Δεν επαληθεύτηκε η υπόθεση του κινήτρου για την διάπραξη εγκλημάτων κατά της περιουσίας, λόγω της ανεργίας. Αντίθετα, επαληθεύτηκε η υπόθεση της μείωσης των ευκαιριών (π.χ. ελκυστικών στόχων και αγαθών) και της αύξησης της «επιτήρησης» των σπιτιών, που μπορεί να επιφέρει η αύξηση των ανέργων. Το κατά κεφαλή ΑΕΠ έδειξε σημαντικές επιδράσεις της ευκαιρίας στα εγκλήματα κατά της περιουσίας, λειτουργώντας έτσι ως δείκτης παράνομων και όχι νόμιμων εισοδηματικών δυνατοτήτων. Ενώ η επίδραση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης που προέκυψε αρχικά στις διμεταβλητές συσχετίσεις δεν επικράτησε σε κανένα πολυμεταβλητό υπόδειγμα, καθώς εξουδετερώθηκε από την επίδραση των υπολοίπων μεταβλητών.Στο δεύτερο μέρος της έρευνας η ανάλυση έδειξε ότι ο ισχυρότερος από τους παράγοντες που εξετάστηκαν, για την πλειονότητα των καταδικασθέντων για εγκλήματα κατά της περιουσίας, είναι μεν ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ, αλλά παρουσίασε έμμεση ανάλογη σχέση: αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης το ίδιο έτος με τις καταδίκες, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των καταδικασθέντων για εγκλήματα κατά της περιουσίας και αντιστρόφως η μείωσή του να τους μειώσει. Επίσης, προέκυψε ότι και η ανεργία παρουσιάζει έμμεση ανάλογη σχέση με τους καταδικασθέντες επαληθεύοντας, έτσι, παλαιότερους ισχυρισμούς για την θετική σχέση της με τους μηχανισμούς της ποινικής καταστολής. Ωστόσο, στην περίπτωση των ληστειών προέκυψε άμεση και αντιστρόφως ανάλογη καθυστερημένη επίδραση του δείκτη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Ενώ, το κατά κεφαλή ΑΕΠ διατήρησε στα πολυμεταβλητά μοντέλα ανάλυσης αντιστρόφως ανάλογη και κυρίως άμεση σχέση, μόνο με το σύνολο των καταδικασθέντων για εγκλήματα κατά των περιουσιακών δικαιωμάτων. Επιπροσθέτως, προέκυψε αντίθετα από την κοινή επικρατούσα άποψη, υποτονική επίδραση των δημογραφικών παραγόντων (νέων και μεταναστών) και των αποτρεπτικών (αστυνομικών και εγκλείστων καταδίκων) στα εγκλήματα κατά της περιουσίας και στους καταδικασθέντες για αυτά.Τέλος, η ανάλυσή μας έδειξε ότι η χρήση διαφορετικών οικονομικών και εγκληματολογικών δεικτών, καθώς και τα δομικά στοιχεία των εγκλημάτων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξήγηση της σχέσης μεταξύ οικονομίας και εγκλήματος. Οι ερμηνείες για τα ανωτέρω ευρήματα και τα ζητήματα τα οποία προέκυψαν από την εν λόγω ανάλυση συζητήθηκαν πλήρως.