Καταχρηστική φοροαποφυγή στην άμεση φορολογία: ειδική αναφορά στους εταιρικούς μετασχηματισμούς

Abstract

The research topic of the present PhD thesis concerns the abusive tax avoidance in the field of direct taxation, while a special reference to cross-border reorganisations of companies is made, mainly in the light of the Merger Directive 2009/133/EC regarding the implementation of a common system of taxation applicable to the abovementioned reorganisations in the European Union. Given that the topic of the research is quite difficult and complicated, the latter (research) was restricted in the field of direct taxation, and did not cover the examination of this subject in the context of indirect taxation. However, certain decisions of the Court of Justice of the European Union regarding the harmonized indirect taxation are examined. The present PhD thesis, whose principal aim is to define the concept of tax abuse, is composed of six chapters, including among others, a comparative analysis of the anti-avoidance rules of other member states of the EU, the compatibility of anti-abuse tax provisions with the European Union law and the Tax Treaty law, and the study of the tax avoidance measures that were adopted by the national and EU legislator to combat these harmful tax practices.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως αντικείμενο έρευνας την καταχρηστική φοροαποφυγή στον τομέα της άμεσης φορολογίας, ενώ το συγκεκριμένο ζήτημα εξετάζεται και αναφορικά με τους διασυνοριακούς εταιρικούς μετασχηματισμούς, υπό το πρίσμα κυρίως της Οδηγίας 2009/133/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το κοινό φορολογικό καθεστώς το εφαρμοστέο στους εν λόγω διασυνοριακούς μετασχηματισμούς. Δεδομένου ότι το συγκεκριμένο αντικείμενο έρευνας είναι ιδιαίτερα δυσχερές, η παρούσα μελέτη περιορίζεται, για την πληρότητα της ανάλυσης, μόνο στον τομέα της άμεσης φορολογίας και δεν επεκτείνεται στην εξέταση του συγκεκριμένου ζητήματος στα πλαίσια εφαρμογής της έμμεσης φορολογίας. Εντούτοις, παρατίθενται συγκεκριμένες αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου εξετάζεται η έννοια της φοροαποφυγής και η αρχή απαγόρευσης των καταχρήσεων στα πλαίσια της εναρμονισμένης έμμεσης φορολογίας. Στην παρούσα διατριβή επιχειρείται η εννοιολογική προσέγγιση της καταχρηστικής φοροαποφυγής, ενώ αυτή διαρθρώνεται συνολικά σε έξι κεφάλαια, το εισαγωγικό και άλλα πέντε κεφάλαια, τα οποία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, μία συγκριτική επισκόπηση των μέτρων αντικατάχρησης άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την έρευνα συμβατότητας των διατάξεων κατά της φοροαποφυγής με το ενωσιακό και το διεθνές συμβατικό φορολογικό δίκαιο, καθώς και την εξέταση των μέτρων που υιοθετήθηκαν σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο για την καταπολέμηση των καταχρηστικών πρακτικών.