Μελέτη στοιχείων προσωπικότητας και διαστάσεων ενεστώσης ψυχοπαθολογίας σε παχύσαρκους

Abstract

Recent research indicates a significant association between obesity and psychopathology status, the nature of which remains unclear. We evaluated the mediating role of biochemical disturbances, physical activity, dietary and smoking habits in this association among a treatment-seeking obese sample.One hundred forty-two consecutive overweight or obese subjects (age 35.88±10.42) and 119 normal-weight controls (age 34.05±8.96), matched by age-gender, were enrolled in this study. We measured psychopathology features using the Symptom Checklist 90-Revised (SCL 90-R), dietary habits using the MedDietScore (MDS) and physical activity using the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ). Participants were interviewed about their cigarette smoking habits. In addition, fasting plasma glucose and lipid parameters (plasma cholesterol and triglycerides) were measured. A series of linear and non-linear regression models were used for the statistical analysis of the study.Obesity was positively and significantly (p<0.05) associated with all the SCL-90R subscales, with the exception of anxiety and phobic anxiety, with plasma glucose and lipid levels, unhealthy diet, sedentary behavior and smoking, and was negatively associated with MDSTOTAL. The obesity-psychopathology association may be partially mediated by plasma lipid levels, unhealthy dietary habits, sedentary life and smoking. Pathways that may explain these mediations include cardiovascular risk factors (such as increase of inflammation markers, endothelial dysfunction), biochemical parameters (such as deficits in neurotrophic factors, e.g. BDNF) and brain dammage (such as atrophie in prefrontal cortex), related either to smoking, or physical inactivity, or unhealthy diet or dyslipidemia. Given that the study participants are relatively young, recent studies have shown that young subjects (and not only older people) may be affected by the afforementionned risk factors and biochemical disturbances; it seems that Body Mass Index (BMI), plasma lipid levels and obesity are more serious anticipating factors than age when it comes to these particular pathways.

Η πρόσφατη βιβλιογραφία υποδεικνύει ότι υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ παχυσαρκίας και ψυχοπαθολογίας, η φύση της οποίας, όμως, παραμένει αδιευκρίνιστη. Μελετήσαμε το διαμεσολαβητικό ρόλο των βιοχημικών διαταραχών, της σωματικής δραστηριότητας, των διατροφικών συνηθειών και του καπνίσματος στη σχέση αυτή, σε ένα δείγμα παχύσαρκων ατόμων που αναζητούν θεραπεία.Στην μελέτη αυτή έλαβαν μέρος 142 ενήλικοι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και 119 ενήλικοι με φυσιολογικό BMI, με αντιστοιχία των δύο ομάδων ως προς την ηλικία και το φύλο (μέση ηλικία 35.88±10.42 vs 34.05±8.96) . Τα στοιχεία ψυχοπαθολογίας αξιολογήθηκαν μέσω της Κλίμακας Ελέγχου Συμπτωμάτων (Symptom Checklist 90-Revised - SCL 90-R), οι διατροφικές συνήθειες μέσω του Μεσογειακού Διατροφικού Σκορ (MedDietScore – MDS) και η σωματική άσκηση μέσω του Διεθνούς Ερωτηματολογίου Σωματικής Δραστηριότητας (International Physical Activity Questionnaire – IPAQ). Οι συμμετέχοντες στην μελέτη ερωτήθηκαν επίσης ως προς τις συνήθειες καπνίσματος. Επιπλέον, μετρήθηκαν τα επίπεδα πλάσματος γλυκόζης νηστείας, χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων. Εφαρμόστηκε μία σειρά από γραμμικά και μη γραμμικά μοντέλα για τη στατιστική ανάλυση της μελέτης.Η παχυσαρκία σχετίστηκε θετικά και σημαντικά (p<0.05) με όλες τις υποκλίμακες της SCL-90R, με εξαίρεση εκείνες του άγχους και του φοβικού άγχους, καθώς και με τα επίπεδα πλάσματος γλυκόζης και λιπιδίων, την καθιστική δραστηριότητα και το κάπνισμα, ενώ σχετίστηκε αρνητικά με το συνολικό σκορ του MDS. Η συσχέτιση μεταξύ παχυσαρκίας και ψυχοπαθολογίας φαίνεται ότι διαμεσολαβείται μερικώς από τα επίπεδα λιπιδίων πλάσματος, την ανθυγιεινή διατροφή, την καθιστική ζωή και το κάπνισμα. Οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί που πιθανώς ερμηνεύουν τις διαμεσολαβήσεις αυτές αφορούν καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου (όπως αύξηση των δεικτών φλεγμονής, ενδοθηλιακή δυσλειτουργία), βιοχημικές παραμέτρους (όπως μείωση των νευροτροφικών παραγόντων, π.χ. BDNF) και δομικές αλλοιώσεις του εγκεφάλου (όπως ατροφία του προμετωπιαίου φλοιού) που συνδέονται με το κάπνισμα, την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, την κακή διατροφή και τη δυσλιπιδαιμία. Δεδομένου ότι στη μελέτη μας συμμετείχαν σχετικά νεαρά σε ηλικία άτομα, είναι σκόπιμο να αναφέρουμε ότι πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως οι καρδιαγγειακοί/ βιοχημικοί/ δομικοί παράγοντες αυτοί είναι δυνατό να εκδηλωθούν και σε άτομα νεαρής ηλικίας. Φαίνεται ότι σημαντικότερο ρόλο στους συγκεκριμένους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς δεν παίζει τόσο η ηλικία, αλλά o Δείκτης Μάζας Σώματος (Body Mass Index – ΒΜΙ), τα επίπεδα λιπίδίων πλάσματος και η παχυσαρκία.