Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κλιματική αλλαγή: η συμμόρφωση ως παράγοντας διαμόρφωσης αποτελεσματικών εθνικών πολιτικών

Abstract

This thesis seeks to elucidate whether and to what extent EU policy affect the climate policy efforts of its member-states. Do non-compliance with the EU legislation or/and domestic factors affect the policy performance of member-states in terms of reducing emissions?The theoretical framework is based on the assumptions of rational choice institutionalism as for the role of institutions as well as on the results of previous empirical analyses as for the domestic factors affecting national preferences and policy performance in this field. For the empirical testing of the main hypothesis, quantitative analysis using STATA program and two case studies (Austria and Greece) are conducted. Quantitative analysis concerns 14 EU member-States that undertook emission reduction commitments for the first Kyoto Protocol period (2008-2012). The effectiveness of national policies is measured based on policy outcomes, not policy outputs. The main explanatory factors are the non-compliance and the early decisions for using flexible mechanisms. Domestic economic and political factors are also included in the quantitative analysis as control variables.The empirical results do not confirm the prominent division of member-states in “leaders” and “laggards”. Compliance with the EU legislation on climate change seems to be necessary but not a sufficient condition for enhancing domestic policy performance. Domestic political and economic factors may eliminate and/or alter the effect of the EU policy at domestic level.

Η διατριβή αυτή επιδιώκει να αναδείξει αν και σε ποιο βαθμό η ευρωπαϊκή πολιτική αποτελεί παράγοντα διαμόρφωσης αποτελεσματικών εθνικών πολιτικών. Η μη συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία ή/και οι εγχώριοι παράγοντες επηρέασαν τις επιδόσεις των κρατών-μελών σε ό,τι αφορά τη μείωση των εκπομπών;Το θεωρητικό πλαίσιο βασίζεται στις θεωρητικές παραδοχές της ορθολογικής θεσμικής προσέγγισης για τον ρόλο των θεσμών, καθώς και στα εμπειρικά αποτελέσματα προγενέστερων εμπειρικών αναλύσεων, που αναδεικνύουν τους εγχώριους παράγοντες που επηρεάζουν τις εθνικές προτιμήσεις και τις επιδόσεις των κρατών στον τομέα αυτό. Για τον εμπειρικό έλεγχο της κύριας υπόθεσης η ποσοτική ανάλυση με τη χρήση του προγράμματος STATA και πραγματοποιούνται δύο περιπτωσιολογικές μελέτες (Αυστρία και Ελλάδα). Η ποσοτική ανάλυση αφορά 14 κράτη-μέλη της ΕΕ που ανέλαβαν δεσμεύσεις μείωσης των εκπομπών για την πρώτη περίοδο δέσμευσης του Πρωτοκόλλου του Κιότο (2008-2012). Η αποτελεσματικότητα των εθνικών πολιτικών αφορά τις εκροές-επιπτώσεις των εθνικών πολιτικών στο περιβάλλον. Κύριοι επεξηγηματικοί παράγοντες είναι η μη συμμόρφωση και η χρήση των ευέλικτων μηχανισμών. Οι εγχώριοι οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες εντάσσονται στην ποσοτική ανάλυση ως μεταβλητές ελέγχου.Από την εμπειρική ανάλυση προκύπτει ότι δεν μπορεί να διατηρηθεί η διάκριση μεταξύ πρωτοπόρων και βραδυπορούντων. Η συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την κλιματική αλλαγή αποτελεί αναγκαία, αλλά όχι ικανή συνθήκη για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εθνικών πολιτικών. Οι εγχώριοι πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες δύναται να εξαλείψουν ή/και να μεταβάλλουν την επίδραση της ευρωπαϊκής πολιτικής σε εγχώριο επίπεδο.