Νέοι ορίζοντες στις ελληνικές λαογραφικές σπουδές: το διαδίκτυο ως πεδίο παραγωγής, διάδοσης και εκπαιδευτικής αξιοποίησης του λαϊκού πολιτισμού

Abstract

Τhe proposed doctoral dissertation is entitled “New horizons on the Greek Folklore Studies; Internet as a field of production, dissemination and educational exploitation of Popular Culture”.The main objective was to collect, elaborate and reveal elements of Popular Culture which exist in a specific virtual community with the aim to confirm what is claimed mainly by the international bibliography, that is, Folklore is neither limited, nor threatened by internet; conversely, it is constantly enriched and updated, thus, creating a new field named digital Folklore. The dissertation presents the definitions of two notions; one which refers to “virtual community”, being formed by on-line folk-groups, and another one referring to “virtual identity”, a basic element of a virtual community. Their characteristics are analytically presented; their roles, the motives of participating in a virtual community, the written and unwritten rules, the language and the symbolism, as well as the actions which take place in the community. Simultaneously, all the above-mentioned are compared to the elements of the folklore communities respectively. Additionally, internet is approached as a medium through which data concerning popular culture (material and non material one) are transmitted. The dissertation also studies the possibility of using internet in popular culture teaching.For the first time in our country, as far as it is known, this dissertation implements the research method of ethnography in internet, a method which constitutes the continuation of traditional ethnography. It is actually a multimodal research method which makes use of participant observation and free discussion. Regarding the sample selection criteria, the virtual community of Caledon Oxbridge University was chosen because of its organization, ideology, morals and various actions this community undertakes. Coding and classification of the key issues of this study follow. The conclusions confirm what is mentioned in the theoretical framework. The virtual community exists in a specific virtual environment, it has created digital structures, it has a specific organization, rules, morals, attitude and its members undertake different roles and actions. It becomes evident that internet enriches folklore studies in the narrow sense and cultural studies in its wider sense. This specific knowledge, appropriately adapted in school reality contributes to the application of innovative teaching methods which motivate students and replace – in a way- the traditional methods of teaching.

Η προτεινόμενη διδακτορική διατριβή έχει ως θέμα της «Νέοι ορίζοντες στις ελληνικές Λαογραφικές Σπουδές: Το διαδίκτυο ως πεδίο παραγωγής, διάδοσης και εκπαιδευτικής αξιοποίησης του Λαϊκού Πολιτισμού».Σκοπό αποτέλεσε η συλλογή, η επεξεργασία και η ανάδειξη στοιχείων λαϊκού πολιτισμού που υπάρχουν σε συγκεκριμένη εικονική κοινότητα ως επιβεβαίωση της διεθνούς κυρίως βιβλιογραφίας, η οποία απέδειξε ότι η Λαογραφία ούτε συρρικνώνεται από την Τεχνολογία ούτε απειλείται από το διαδίκτυο, αλλά αντίθετα εμπλουτίζεται και ανανεώνεται συνεχώς δημιουργώντας ένα νέο κλάδο που ονομάζεται ψηφιακή Λαογραφία (digital folklore ή e- folklore). Στο πλαίσιο της διατριβής δίνονται οι oρισμοί των εννοιών της «εικονικής κοινότητας», που διαμορφώνεται από ψηφιακές λαϊκές ομάδες (on- line folk-groups) και της «εικονικής ταυτότητας», δομικό στοιχείο της εικονικής κοινότητας. Προσδιορίζονται αναλυτικά τα χαρακτηριστικά τους, όπως οι ρόλοι, τα κίνητρα συμμετοχής σε μια εικονική κοινότητα, οι γραπτοί και άγραφοι νόμοι της τελευταίας, η γλώσσα και οι συμβολισμοί της, αλλά και οι δράσεις που λαμβάνουν χώρα στην κοινότητα. Ταυτόχρονα όλα αυτά συγκρίνονται με τα αντίστοιχα στοιχεία των παραδοσιακών κοινοτήτων. Επιπρόσθετα το διαδίκτυο προσεγγίζεται ως δίαυλος μετάδοσης στοιχείων του λαϊκού πολιτισμού, υλικού και άυλου, ενώ διερευνάται η δυνατότητα αξιοποίησής του στη διδασκαλία του λαϊκού πολιτισμού. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή εφαρμόζεται για πρώτη φορά από όσο γνωρίζουμε στη χώρα μας, η ερευνητική μέθοδος της εθνογραφίας στο διαδίκτυο, η οποία ως γνωστόν αποτελεί εξέλιξη της παραδοσιακής εθνογραφίας. Πρόκειται για πολυτροπική ερευνητική μέθοδος, που αξιοποιεί κυρίως τη συμμετοχική παρατήρηση και την ελεύθερη συζήτηση. Όσον αφορά στα κριτήρια επιλογής του δείγματος, προτιμήθηκε η εικονική κοινότητα Caledon Oxbridge University λόγω της οργάνωσης, της ιδεολογίας, των ηθών της, καθώς που είχε και των ποικίλων δράσεων που αναπτύσσονται σ΄ αυτή. Ακολούθησε η κωδικοποίηση και η κατηγοριοποίηση των βασικών θεμάτων που εμπεριέχονται στα δεδομένα της έρευνας. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν, επιβεβαιώνουν τα όσα αναφέρονται στο θεωρητικό πλαίσιο. Η εικονική κοινότητα υπάρχει σε συγκεκριμένο εικονικό περιβάλλον έχει δημιουργήσει σ΄ αυτό ψηφιακά οικοδομήματα και διαθέτει συγκεκριμένη οργάνωση, κανόνες, ήθη, συμπεριφορά και τα μέλη της αναλαμβάνουν ρόλους και δραστηριοποιούνται πολλαπλά. Γίνεται προφανές πως η μελέτη του διαδικτύου εμπλουτίζει τις λαογραφικές σπουδές ειδικότερα και ευρύτερα τις πολιτισμικές σπουδές. Η συγκεκριμένη γνώση, μάλιστα, κατάλληλα προσαρμοσμένη στη σχολική πραγματικότητα συνεισφέρει στην υλοποίηση του αιτήματος για την υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων διδασκαλίας, που προξενούν το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών και αναιρούν -κατά κάποιον τρόπο- τις παραδοσιακές μορφές διδασκαλίας.