Μαθαίνοντας πολιτική στα αμφιθέατρα: φοιτητές και συλλογικότητες σε ένα ελληνικό πανεπιστήμιο

Abstract

The thesis studies student political associations. It records ethnographically the procedures which lead to their formation and highlights the concepts, practices and relationships of the people who participate in them. Analytically, the thesis draws from recent anthropological approaches of the political and of sociality. In particular, the thesis focuses on the study of two different versions of students’ associations. A first which is culturally constituted with reference to the indigenous categories of shima (σχήμα) / omada (ομάδα) and a second, which is formed through the concept of parataxi (παράταξη). Both of them are approached in their constitutive dimension, and are studied as fields of dynamic production of different perceptions of the political and as different and largely opposing versions of political practice and of sociality. The concept of autonomy (αυτονομία) is placed at the heart of the thesis. Personal and collective meanings of autonomy are used as a main prism through which the thesis tries to highlight the different ways that political subjects give meaning to the multiple connections between between different levels of political participation.

Η διατριβή μελετά φοιτητικές πολιτικές συλλογικότητες. Καταγράφει εθνογραφικά τις διαδικασίες που συντελούν στην συγκρότησή τους και αναδεικνύει τις αντιλήψεις, τις πρακτικές και τις σχέσεις των ανθρώπων που εντάσσονται σε αυτές. Ειδικότερα εστιάζει στη μελέτη δύο διαφορετικών εκδοχών φοιτητικού συναθροίζεσθαι. Μίας πρώτης που οργανώνεται με αναφορά τις κατηγορίες σχήμα/ομάδα, και μίας δεύτερης που προσδιορίζεται μέσα από την έννοια παράταξη. Και οι δύο προσεγγίζονται στη συγκροτησιακή τους διάσταση, ως δυναμικά πεδία παραγωγής διαφορετικών αντιλήψεων για το πολιτικό και ως διαφορετικές και σε μεγάλο βαθμό αντιτιθέμενες εκδοχές πολιτικής πρακτικής. Ταυτόχρονα εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους αυτές εκβάλλουν στο πεδίο της κοινωνικότητας, οργανώνουν και νοηματοδοτούν τις σχέσεις των υποκειμένων. Η έννοια της αυτονομίας, ως λόγος που παράγει και προβληματοποιεί τοποθετήσεις στο πεδίο του πολιτικού και ως πλαίσιο διαχείρισης συνδέσεων ανάμεσα σε διαφορετικές βαθμίδες πολιτικής συμμετοχής βρίσκεται εξαρχής στο επίκεντρο της διατριβής. Σχήματα/ομάδες και παράταξη διαχειρίζονται με τρόπο διαφορετικό τη θέση τους στο εσωτερικό ευρύτερων πλεγμάτων εξουσίας και ως εκ τούτου προωθούν διαφορετικές εκδοχές της αυτονομίας. Στους μεν η αυτονομία ισοδυναμεί με κάλεσμα για αδιαμεσολάβητη πολιτική δράση και πραγματώνεται στα πλαίσια πρακτικών με αντιθεσμικό και αντικρατικό περιεχόμενο. Στους δε η αυτονομία προκύπτει μέσα από την αναγνώριση της σύνδεσης με ευρύτερα πολιτικά πεδία και τη δημιουργία των συνθηκών για μία δυναμική διαχείριση εξουσιών που παράγονται πρωτίστως με αναφορά τον τόπο. Εναλλακτικά προγράμματα ακολουθούνται και στο πεδίο της κοινωνικότητας. Εκεί, σχήμα και ομάδα παρουσιάζονται ως ρευστά πεδία σχέσεων με εξισωτικό περιεχόμενο και αντιιεραρχικο χαρακτήρα, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει την απουσία όρων που παράγουν περισσότερο κάθετες μορφές κοινωνικότητας. Η παράταξη αποτελεί κατεξοχήν πλαίσιο ανάδειξης του πολιτικού περιεχόμενου της συνάφειας. Η τελευταία ως μορφή συλλογικότητας παράγεται στα πλαίσια πρακτικών κάθετης κοινωνικότητας και ως τρόπος οργάνωσης των κοινωνικών σχέσεων διέπεται από λογικές έντονης ιεράρχησης.