Ταυτότητα και ετερότητα στη λογοτεχνία: ανάγνωση της εθνικής ταυτότητας σε πεζογράφους που βίωσαν τη Μικρασιατική καταστροφή και στους μεταψυχροπολεμικούς ομοτέχνους τους

Abstract

This dissertation investigates the national identity, as this is captured in literature. More specifically, in the first part of the study and in four chapters, we attempt the presentation of nationalism theories, nationalism aspects in Greece, the identity and diversity, before and after 1989, and finally, the relationship between history and literature. In the second part of the dissertation, we aspire to present the nationality of a group of five novelists, who experienced the Asia Minor Catastrophe, as compared to a second group of fellow- writers, who lived during the Cold War period and published their work, being studied in this dissertation, after 1989.The method used is the context analysis of the writings of the selected authors. The particular empirical material is analysed on the grounds of the ethnosymbolist Anthony Smith`s theory of nationalism, who supports the cultural dimension of nation. The documenting material showed that the first group of authors narrates the nation and their relevant work comes up to all the standards of the national identity formation criteria, as these were posed on the study hypothesis, based on the ethnosymbolic perspective of A. Smith. In the work of the second group of writers, which was published after 1989, the constituent elements of national identity are still present, but reframed, relativised; diversity is structurally present in the nation`s formation/establishment. Summing up, both groups of novelists- with the exception of Stratis Myrivilis in part of his work- write appraising man without borders as first value.

Η παρούσα διατριβή ερευνά την εθνική ταυτότητα, όπως αυτή αποτυπώνεται στη λογοτεχνία.Ειδικότερα, στο πρώτο μέρος της μελέτης και σε τέσσερα κεφάλαια επιχειρείται η παρουσίαση των θεωριών περί εθνικισμού,όψεις του εθνικισμού στην Ελλάδα,η ταυτότητα και η ετερότητα πριν και μετά το 1989 και τέλος η σχέση ιστορίας και λογοτεχνίας.Στο δεύτερο μέρος της διατριβής επιδιώκεται η συγκριτική παρουσίαση της εθνικότητας μιας ομάδας πέντε πεζογράφων, οι οποίοι βίωσαν τη Μικρασιατική Καταστροφή και μιας δεύτερης ομάδας ομοτέχνων τους, οι οποίοι έζησαν την ψυχροπολεμική περίοδο και εξέδωσαν τα μελετώμενα στην παρούσα διατριβή έργα τους μετά το 1989. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι η ανάλυση περιεχομένου των πεζογραφημάτων των συγγραφέων που επιλέχθηκαν.Το συγκεκριμένο εμπειρικό υλικό αναλύεται με βάση τη θεωρία περί εθνικισμού του εθνοσυμβολιστή Αnthony Smith, ο οποίος υποστηρίζει την πολιτισμική διάσταση του έθνους.Το τεκμηριωτικό υλικό έδειξε ότι η πρώτη ομάδα συγγραφέων αφηγείται το έθνος και τα σχετικά έργα τους πληρούν όλα τα κριτήρια συγκρότησης της εθνικής ταυτότητας, όπως αυτά τέθηκαν στην υπόθεση εργασίας με βάση την εθνοσυμβολιστική οπτική του Α.Smith. Στα έργα της δεύτερης ομάδας πεζογράφων τα οποία εκδόθηκαν μετά το 1989 τα συστατικά στοιχεία της εθνικής ταυτότητας είναι παρόντα, αλλά αναπλαισιωμένα,σχετικοποιημένα΄ το έθνος συγκροτείται με την ετερότητα παρούσα δομικά. Συμπερασματικά, και οι δύο ομάδες πεζογράφων-εκτός του Σ.Μυριβήλη σε ένα μέρος του έργου του- γράφουν έχοντας ως πρώτη αξία τον άνθρωπο χωρίς σύνορα.