Ο εξωτερικός έλεγχος της δημοσιονομικής διαχείρισης στην Ελλάδα και η λειτουργία του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο πλαίσιο των διεθνών προτύπων

Abstract

This thesis focuses on governmental accounting and especially on the factors that affect compliance of public entities with budgetary law and regulations in Greece in order to come up with proposals to reform the system of external audit. The research was conducted with the statistical treatment of the data of the Annual Reports of the Hellenic Court of Auditors for the years 1998-2009 and questionnaires distributed in the two main categories involved in the audit process: the auditors and the audited entities in order to highlight the different aspects of the same issue. The research also refers to standards and frameworks developed worldwide by international organizations such as IMF, World Bank etc. especially for the assessment of Supreme Audit Institutions.

Αποτελεί κοινό τόπο η διαπίστωση ότι οι δημόσιες δαπάνες σε μια δημοκρατική κοινωνία, θα πρέπει να βασίζονται σε ένα αποτελεσματικό σύστημα δημοσιονομικής διαχείρισης και ελέγχου. Τα ανώτατα ελεγκτικά ιδρύματα (Supreme Audit Institutions-SAIs), επιφορτισμένα με τον εξωτερικό έλεγχο που ασκείται στους δημόσιους οργανισμούς κάθε χώρας, συμβάλλουν αποφασιστικά στην ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής διαχείρισης. Ειδικά στην Ελλάδα, η σημερινή οικονομική συγκυρία, καθιστά περισσότερο επιτακτική την ανάγκη για λογοδοσία των δημοσίων λειτουργών, διαφάνεια στην διάθεση του δημοσίου χρήματος και αναδιοργάνωση του συστήματος εξωτερικού ελέγχου σύμφωνα με τα πρότυπα και τις καλές πρακτικές που ακολουθούνται σε διεθνές επίπεδο.Παραδόξως όμως, σε ερευνητικό επίπεδο, δεν έχει δοθεί η ανάλογη βαρύτητα στο θέμα των ανώτατων ελεγκτικών ιδρυμάτων και γενικά η έρευνα στον τομέα της κυβερνητικής λογιστικής και του εξωτερικού δημοσιονομικού ελέγχου, παρουσιάζει μια πρόσφατη σχετικά ανάπτυξη. Η παρούσα διδακτορική διατριβή, εστιάζει στο θέμα αυτό και ειδικά στη συμμόρφωση των δημόσιων οργανισμών προς τη δημοσιονομική νομοθεσία στην Ελλάδα, αναζητώντας κάποιους από τους παράγοντες που επιδρούν σε αυτή, προκειμένου να καταλήξει σε προτάσεις για την αναμόρφωση του συστήματος του εξωτερικού ελέγχου. Η έρευνα διενεργήθηκε με την στατιστική επεξεργασία των στοιχείων των Ετησίων Εκθέσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου των ετών 1998-2009, αλλά και με ανάλυση πρωτογενών δεδομένων, τα οποία συγκεντρώθηκαν με τη μέθοδο διανομής ερωτηματολογίων μεταξύ των δύο κύριων κατηγοριών των εμπλεκομένων στην ελεγκτική διαδικασία: των ελεγκτών και των ελεγχομένων φορέων, προκειμένου να αναδειχτούν διαφορετικές πτυχές του ίδιου θέματος. Περαιτέρω, η έρευνα εστιάζει και στον ελεγκτικό θεσμό της χώρας το Ελεγκτικό Συνέδριο, Ανώτατο Δημοσιονομικό Δικαστήριο, εξετάζοντάς το όμως, όχι από την πλευρά της νομικής επιστήμης, στο χώρο της οποίας είχε κατά κύριο λόγο αποτελέσει αντικείμενο έρευνας μέχρι σήμερα, αλλά υπό την οπτική γωνία μιας διαφορετικής επιστημονικής προσέγγισης: της επιστήμης της διοίκησης των επιχειρήσεων και των οργανισμών, τα εργαλεία της οποίας χρησιμοποιούνται ευρέως τα τελευταία χρόνια για την ανάπτυξη και την «οικοδόμηση» ικανοτήτων των ανώτατων ελεγκτικών ιδρυμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.