Ανατομική μελέτη των σχέσεων των οστών και των αρθρικών επιφανειών του άκρου ποδός σε ασθενείς με βλαισό μέγα δάκτυλο

Abstract

The aim of this study was the evaluation of the relationships between the bone structures and the articular surfaces of the middle and distal foot in hallux valgus and also the presentation of this deformation as a complex entity in witch are involved multiple structures of the foot. The better pre-operating planning and the classification of the deformation was also part of the aims of the present study. This study refers to 76 foot x-rays in 46 patients with hallux valgus and in 11 x-rays in healthy adults as a control group. We evaluate measure 25 parameters and 2175 data. An increase relative length of the first metatarsal was observe in patients with hallux valgus and this finding affects the ratio between the length of the proximal phalange/length of the first metatarsal. These two parameters probably are part of the shift of the hallux in valgus position. The round shape of the head of the first metatarsal doesn’t seem be a predisposition for the developing of hallux valgus and also doesn’t seem to be relative with the deviation of the sesamoid bones. Presentation of instability in the first metatarsophalangeal joint seems to be relative with worsening of the deformation, which regards mostly adduction-varus direction of the first metatarsal compared to the second metatarsal and, in lesser the valgus direction of the hallux, this instability is relative also to pathological deviation of the sesamoids. Part of hallux valgus is the shape of the medial cuneiform and its impact to the stability of the first metatarsal-cuneiform joint. The different shape of the medial cuneiform in a large amount of patients with hallux valgus has been proved bye the measurements of its two diagonals, and also from them ratio, which is significantly different in between the two groups of patients. The shape of the medial cuneiform gives to its articular surface a deviation which in turn shifts the first metatarsal in varus position. This instability was not observed in the control group in which contrary the shape of the medial cuneiform shifts the first metatarsal in valgus position. The shape of the medial cuneiform seems to be an independent factor of the morphology of the hallux valgus deformity. In hallux valgus deformation only the first metatarsal is a part of it and it shifts to varus position. The second, third and fifth metatarsals remains stable. Manchester classification scale seems to have high correlation with the intermetatarsal and hallux valgus angles. It’s a simple and useful classification scale. It cannot provide information about the presentation of stability or instability in the first metatarsophalangeal joint. In some patients an articulation between the bases of the first and second metatarsal bones is present. In greater amount of patients, a smaller than 1mm distance between the bases of first and second metatarsal bones was observed. This closeness is probably a precursor of the articulation between the bases of the first and second metatarsal bones. Hallux valgus affects both right and left feet by the same way.

Σκοπός της διατριβής ήταν η εκτίμηση των σχέσεων μεταξύ των οστών και των αρθρικών επιφανειών του μέσου και άκρου πόδα στον βλαισό μέγα δάκτυλο, αλλά και η παρουσίαση της παραμόρφωσης αυτής ως μιας σύνθετης οντότητας στην οποία εμπλέκονται πολλαπλές δομές του ποδιού. Ο καλύτερος προεγχειρητικός σχεδιασμός και η σταδιοποίηση της παραμόρφωσης ήταν επίσης μέρος των σκοπών της παρούσας μελέτης. Η μελέτη αφορά 76 ακτινογραφίες άκρου ποδός σε 46 ασθενείς με βλαισό μέγα δάκτυλο και 11 ακτινογραφίες σε υγιείς ενήλικες ως ομάδα ελέγχου . Έγιναν μετρήσεις και αξιολογήθηκαν 25 παράμετροι και 2175 δεδομένα. Παρατηρήθηκε αυξημένο σχετικό μήκος του πρώτου μεταταρσίου οστού στους ασθενείς με βλαισό μεγάλο δάκτυλο, με το εύρημα αυτό να επηρεάζει και τον λόγο μήκους εγγύς φάλαγγας/μήκος πρώτου μεταταρσίου οστού. Οι δύο αυτές παράμετροι συμμετέχουν πιθανότατα στην ώθηση του μεγάλου δακτύλου σε βλαισότητα. Το σφαιρικό σχήμα της κεφαλής του πρώτου μεταταρσίου οστού δεν φαίνεται να προδιαθέτει για την ανάπτυξη της παραμόρφωσης και δεν σχετίζεται με την απόκλιση των σησαμοειδών οστών. Η παρουσία αστάθειας στην πρώτη μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση όμως σχετίζεται με επιδείνωση της παραμόρφωσης, η οποία αφορά κυρίως την προσαγωγή-ραιβότητα του πρώτου μεταταρσίου, σε σχέση με το δεύτερο και σε μικρότερο βαθμό στην βλαισοποίηση του μεγάλου δακτύλου, η αστάθεια αυτή σχετίζεται με την παθολογική απόκλιση των σησαμοειδών οστών. Σημαντικός παράγοντας που φαίνεται να συμμετέχει στον βλαισό μέγα δάκτυλο είναι το σχήμα του έσω σφηνοειδούς οστού και η επίπτωση που έχει αυτό ως προς την σταθερότητα της πρώτης σφηνομετατάρσιας άρθρωσης. Το διαφορετικό σχήμα του έσω σφηνοειδούς οστού σε μεγάλο ποσοστό των ασθενών με βλαισό μέγα δάκτυλο, αποδεικνύεται από τις μετρήσεις που αφορούν τις δύο του διαγωνίους του, αλλά και από το λόγο των διαγωνίων αυτών, ο οποίος διαφέρει σημαντικά μεταξύ των δυο ομάδων. Το σχήμα του έσω σφηνοειδούς οστού προσδίδει στην αρθρική του επιφάνεια μια κλίση, η οποία με την σειρά της ωθεί το πρώτο μετατάρσιο οστό σε ραιβότητα. Η αστάθεια αυτή δεν παρατηρείται στα άτομα της ομάδας ελέγχου στα οποία αντιθέτως το σχήμα του έσω σφηνοειδούς οστού ωθεί το πρώτο μετατάρσιο οστό σε βλαισότητα. Το σχήμα του έσω σφηνοειδούς οστού φαίνεται να είναι ανεξάρτητος παράγοντας στην μορφολογία του βλαισού μεγάλου δακτύλου. Στην παραμόρφωση του βλαισού μεγάλου δακτύλου συμμετέχει μόνο το πρώτο μετατάρσιο οστό, το οποίο φέρεται σε ραιβότητα. Το δεύτερο, τρίτο και πέμπτο μετατάρσιο οστό διατηρούνται σταθερά. Η κλίμακα του Manchester φαίνεται να έχει υψηλή συσχέτιση τόσο με την διαμετατάρσια γωνία, όσο και με την γωνία του βλαισού μεγάλου δακτύλου. Πρόκειται για μια απλή και χρήσιμη μέθοδο σταδιοποίησης. Παρόλα αυτά δεν μπορεί να προσφέρει πληροφορίες σχετικά με την παρουσία ή μη αστάθειας της πρώτης μεταταρσιο-φαλαγγικής άρθρωσης. Σε ένα ποσοστό ασθενών παρατηρείται παρουσία μεσοβασικής μεσομετατάρσιας άρθρωσης μεταξύ του πρώτου και του δευτέρου μεταταρσίου οστού Σε ένα μεγαλύτερο ποσοστό ασθενών παρατηρήθηκε απόσταση ανάμεσα στη βάση του πρώτου και του δευτέρου μεταταρσίου οστού, μικρότερη από 1 χιλιοστόμετρο. Η εγγύτητα αυτή είναι πιθανότατα μια πρόδρομη κατάσταση της μεσοβασικής μέσομετατάρσιας άρθρωσης . Η παραμόρφωση του βλαισού μεγάλου δακτύλου επηρεάζει και τα δυο πόδια με τον ίδιο τρόπο.