Η επίδραση των θεσμικών μεταρρυθμίσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης στην οργάνωση και στην ανάπτυξη του οικονομικού χώρου: από τον Καποδίστρια στον Καλλικράτη

Abstract

This thesis discuss on the impact of local government institutional reforms on economic space. Case study of the research is a lagged region, namely Eastern Macedonia and Thrace,Greece (NUTS II). Research examines thoroughly the influence that Kapodistrias andKallikrates reforms exercised on Eastern Macedonia and Thrace.The doctoral thesis studies the improvements were made on formal and informal institutions by local government institutional reforms. Central state’s withdrawal fromkeynsian regulative policies in combination with substitution of fordism by flexible forms ofproduction, rearranged regional institutional framework. The adoption of cooperative strategies by local actors had major importance while local and regional governments advanced their competences.The methodology of the thesis is based mainly on primary research and afterwards onsecondary research. Research process is joined by elements of Game Theory. Equilibriumstands on behalf of Kallikrates reform suggesting that is a major step of Greek localgovernments system to regionalism. Formal Institutions (intergovernmental cooperation,local–regional government), received more impact than informal institutions (social capital,local entrepreneurship), did. Kapodistrias reform influenced more local cooperative actions byestablishing cognitive path dependence to Kallikrates reform. It is also notified, that almost allvariables were characterized by high levels of reliability, due to the corresponds of localactors to the queries.The policy implications supported by the doctoral thesis, underline the necessity for enhancing financial autonomy of local and regional government. Moreover, significant improvements can take place throughout the revisions of cooperative strategies by including universities and research institutions. Last but not least, the binding of local actors into a cognitive cooperative culture can generate strong conditions for regional development atEastern Macedonia and Thrace.

Η διατριβή πραγματεύεται την επίδραση που άσκησαν οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις τηςτοπικής αυτοδιοίκησης στον οικονομικό χώρο. Μελέτη περίπτωσης της διατριβής είναι ηπεριφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η οποία αντιμετωπίζει σημαντικάπροβλήματα ανάπτυξης. Η έρευνα εστιάζει στις αναδιατάξεις που προήλθαν μέσω τηςεφαρμογής των μεταρρυθμίσεων του “Καποδίστρια” και του “Καλλικράτη” στις τοπικέςσυνεργατικές στρατηγικές.Το ερευνητικό αντικείμενο της διατριβής οριοθετείται στις επιδράσεις που δέχτηκανοι τυπικοί και άτυποι θεσμοί συνεργασίας με σκοπό να λειτουργήσουν ως προσδιοριστικοίσυντελεστές της περιφερειακής ανάπτυξης. Η ελάττωση των κεντρικών ρυθμιστικών πολιτικών εκ μέρους του κεντρικού κράτους σε συνδυασμό με την αντικατάσταση του φορντισμού από πιο ευέλικτες μορφές παραγωγής, δημιούργησαν ένα νέο πλαίσιο περιφερειακής ανάπτυξης. Η συμμετοχή των τοπικών δρώντων σε στρατηγικές συνεργασίας απέκτησε μείζονα υπόσταση ενώ ο ρόλος της τοπικής και περιφερειακής διοίκησης αναβαθμίστηκε έντονα.Η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται βασίζεται τόσο σε πρωτογενή όσο και σε δευτερογενή έρευνα με τη Θεωρία Παιγνίων να έχει κεντρικό ρόλο στην ερευνητική μεθοδολογία. Η ισορροπία του παιγνίου τονίζει την σπουδαιότητα της μεταρρύθμισης του Καλλικράτη, υποδεικνύοντας ότι συνιστά ένα σημαντικό βήμα προς την περιφερειοποίησητης ελληνικής τοπικής αυτοδιοίκησης. Εντονότερη επίδραση, από αμφότερες τις μεταρρυθμίσεις δέχτηκαν οι τυπικοί θεσμοί (διακυβερνητική συνεργασία, τοπική αυτοδιοίκηση), παρά οι άτυποι θεσμοί (κοινωνικό κεφάλαιο, τοπική επιχειρηματικότητα). Η μεταρρύθμιση του Καποδίστρια άσκησε αμεσότερες επιδράσεις στις τοπικές συνεργατικές δράσεις, καθώς θεμελίωσε τη διαδρομή εξάρτησης διευκολύνοντας την υλοποίηση του Καλλικράτη. Σημειώνεται ότι η αξιοπιστία των απαντήσεων που έδωσαν οι τοπικοί δρώντες βρέθηκε σχεδόν για όλες τις μεταβλητές σε υψηλά επίπεδα.Οι προτάσεις πολιτικής που υποστηρίζει η διατριβή τονίζουν την αναγκαιότητα για ενίσχυση της χρηματοοικονομικής αυτονομίας της τοπικής και περιφερειακής διοίκησης.Ακόμη, σημαντικές βελτιώσεις μπορούν να επιτευχθούν μέσω της αναδιάταξης του χάρτη των τοπικών συνεργασιών, με τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα να διαδραματίζουν καίριο ρόλο. Τέλος η πρόσδεση των δρώντων σε μια ευρύτερη κοινωνική δικτύωση δύναται να δημιουργήσει θετικότερες συνθήκες για περιφερειακή ανάπτυξη στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.