Πρωτόκολλο μελέτης των νεφρικών εκδηλώσεων στις ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις εντεροπάθειες

Abstract

Background: Renal manifestations and complications are not rare in patients with inflammatory bowel disease and may present as nephrolithiasis, amyloidosis, tubulointerstitial nephritis and glomerulonephritis. Additionally, medical treatment of patients with inflammatory bowel disease such as aminosalicylates, cyclosporine and tumor necrosis factor-α inhibitors can cause renal complications.Objectives: Aim of this study was to evaluate the impact of disease and medical treatment on renal function based on several well-documented parameters as well as on some novel potential markers such as neutrophil gelatinase-associated lipocalin (NGAL). Methods: Serum and urinary NGAL, as well as urinary alpha-1-microglobulin (α1-MG) were determined in urine were determined by sandwich enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) in 181 IBD patients, 93 with ulcerative colitis (UC) and 88 with Crohn’s disease (CD), 82 healthy controls (HC) and 41 patients with irritable bowel syndrome (IBS). Routine and more sophisticated tools of disease activity and renal function assessment were also determined in order to fully depict all possible correlations.Results: Serum NGAL levels were elevated in IBD patients (88.19 ± 40.75 ng/mL) compared with either HC (60.06 ± 24.18 ng/mL) or IBS patients (60.80 ± 20.30 ng/mL), p<0.0001. No significant difference was shown between UC (86.62 ± 35.40 ng/mL) and CD (89.92 ± 46.05 ng/mL). Significantly higher levels of serum NGAL were observed in patients with active (120.1 ± 38.46) versus inactive IBD (61.58 ± 15.98), p<0.0001. Serum NGAL displayed strong ability to distinguish active IBD from inactive disease, healthy controls or IBS patients with a sensitivity of 100%, 95% and 95% and a specificity of 68%, 83% and 79%, respectively, performing better than ESR and CRP in the assessment of disease activity in both UC and CD. Urinary NGAL levels were 5.45 (0.6 – 77.5) ng/mL in IBD patients, 5.25 (1.2 - 74.5) ng/mL in UC and 5.9 (0.6 – 77.5) ng/mL in CD, and 5.1 (0.4 – 28) ng/mL in HC, showing no statistically significant difference (overall p = 0.577 and p > 0.05 between subgroups). Urinary NGAL was not influenced by various parameters including administration of aminosalicylates, disease activity and renal function based on serum creatinine and serum cystatin C. Urinary NGAL levels were strongly correlated with urinary α1-MG in UC, CD and HC, (p = 0.003, p = 0.009. and p = 0.002, respectively). Comclusions: Serum NGAL is up-regulated in IBD patients reflecting the degree of inflammation. However, urinary NGAL remains unaffected from bowel inflammation and is suggested as an independent and reliable marker of tubular injury, strongly correlating with urinary α1-MG. Occurrence of tubular injury in IBD patients appears to be equal to that of healthy subjects, showing no dependency either on inflammation or on medical treatment.

Εισαγωγή: Οι νεφρικές εκδηλώσεις και επιπλοκές δεν είναι σπάνιες στους ασθενείς με ιδιοπαθή φλεγμονώδη εντεροπάθεια και μπορεί να εμφανιστούν ως νεφρολιθίαση, αμυλοείδωση, διάμεση σωληναριακή νεφρίτιδα και σπειραματονεφρίτιδα. Επιπλέον, η φαρμακευτική αγωγή των ασθενών με ΙΦΕΝ όπως τα αμινοσαλικυλικά, η κυκλοσπορίνη και οι βιολογικοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν νεφρικές επιπλοκές.Σκοπός: Σκοπός της μελέτης αυτής ήταν να αξιολογήσει κατά πόσο η ίδια η νόσος ή και τα χρησιμοποιούμενα φάρμακα επηρεάζουν τη νεφρική λειτουργία, στηριζόμενη σε μια σειρά αποδεδειγμένα ικανών παραμέτρων καθώς και κάποιων νέων δυνητικά σημαντικών δεικτών όπως το neutrophil gelatinase-associated lipocalin (NGAL). Μέθοδοι:To NGAL ορού και ούρων καθώς και η α-1-μικροσφαιρίνη ούρων μετρήθηκαν με ανοσοενζυμική μέθοδο (ELISA) σε 181 ασθενείς με ΙΦΕΝ, 93 με ελκώδη κολίτιδα (ΕΚ) και 88 με νόσο Crohn (NC), 82 υγιείς μάρτυρες (ΥΜ) και 41 ασθενείς με σύνδρομο ευερεθίστου εντέρου (ΣΕΕ). Παράμετροι ρουτίνας καθώς και πιο ειδικά εργαλεία αξιολόγησης τόσο της βαρύτητας της νόσου όσο και της νεφρικής λειτουργίας επίσης καθοριστήκαν ούτως ώστε να απεικονιστούν πλήρως όλες οι δυνατές συσχετίσεις.Αποτελέσματα: Τα επίπεδα του NGAL ορού ανευρέθηκαν αυξημένα στους ασθενείς με ΙΦΕΝ (88.19 ± 40.75 ng/mL) συγκριτικά είτε με τους ΥΜ ή με τους ασθενείς με ΣΕΕ (60.06 ± 24.18 ng/mL, p < 0.0001 και 60.80 ± 20.30 ng/mL, p < 0.0001, αντιστοίχως). Σημαντικά αυξημένες τιμές του NGAL ορού μετρήθηκαν στους ασθενείς με ενεργό ΙΦΕΝ (120.1 ± 38.46 ng/mL) συγκριτικά με τους ασθενείς με ανενεργό νόσο (61.58 ± 15.98 ng/mL), p < 0.0001.Τα επίπεδα του NGAL ούρων ήταν 5.45 (0.6 – 77.5) ng/mL στους ασθενείς με ΙΦΕΝ, 5.25 (1.2 - 74.5) ng/mL στην ΕΚ και 5.9 (0.6 – 77.5) ng/mL στη NC, και 5.1 (0.4 – 28) ng/mL στους ΥΜ, χωρίς να αποδειχθεί κάποια στατιστικώς σημαντική διαφορά (συνολικό p = 0.577 και p > 0.05 ανάμεσα στις υποομάδες). Το NGAL ούρων δεν επηρεάστηκε από διάφορες παραμέτρους όπως τη λήψη αμινοσαλικυλικών, την βαρύτητα της νόσου και τη νεφρική λειτουργία με βάση την κρεατινίνη και τη συστατίνη ορού. Τα επίπεδα του NGAL ούρων παρουσίασαν ισχυρή συσχέτιση με την α-1-μικροσφαιρίνη ούρων στην ΕΚ, NC και στους μάρτυρες (p = 0.003, p = 0.009. and p = 0.002, αντιστοίχως).Συμπεράσματα: Το NGAL ορού αυξάνεται σε ασθενείς με ΙΦΕΝ, αντανακλώντας την βαρύτητα της φλεγμονής. Ωστόσο, το NGAL ούρων φαίνεται να μένει ανεπηρέαστο από την εντερική φλεγμονή και να αποτελεί έναν ανεξάρτητο και αξιόπιστο δείκτη νεφροσωληναριακής βλάβης, ισχυρά συσχετιζόμενο με την α-1-μικροσφαιρίνη ούρων. Η επίπτωση της σωληναριακής βλάβης στις ΙΦΕΝ δείχνει να είναι παρόμοια με εκείνη των υγιών, ενώ παραμένει ανεξάρτητη της φλεγμονής και της φαρμακευτικής αγωγής.