Νομισματικές κρίσεις, με έμφαση στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης

Abstract

Η εργασία αυτή αναλύει τις περιπτώσεις των νομισματικών κρίσεων στην Ανατολική Ευρώπη σε 8 χώρες (Αλβανία, Βουλγαρία, Λευκορωσία, Κροατία, Φ.Υ.Ρ.Ο.Μ., Μολδαβία, Ρουμανία και Ουκρανία) την περίοδο 1995-2008. Η επιλογή και η ανάλυση των αποτελεσμάτων γίνεται με τη χρήση των μεταβλητών που προτείνουν ουσιαστικά οι τρεις γενιές θεωρητικών μοντέλων που έχουν επικρατήσει καθώς και οι αντίστοιχες παραλλαγές τους, αλλά και νέες καινοτόμες μεταβλητές που θα μπορούσαν να ενταχθούν στα πλαίσια μιας πιθανής τέταρτης γενιάς μοντέλων, που τώρα εισάγεται. Μετά από μια εκτεταμένη αναφορά στο θεωρητικό πλαίσιο του αντικειμένου, και αντίστοιχα σε εργασίες που έχουν να κάνουν με εμπειρικές προσεγγίσεις και την κριτική τους, αναλύουμε τις αιτίες που πραγματικά συνδέονται με την ανάπτυξη και την εκδήλωση των φαινομένων αυτών, την εξήγησή τους με βάση οικονομετρικά μοντέλα που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν (Catreg και extreme νalue), την δυνατότητα ή μη πρόβλεψης τους, και την αντίστοιχη πρόταση πολιτικής που θα πρέπει να ακολουθήσει μία χώρα προκειμένου να έχει έγκαιρη ειδοποίηση για την εμφάνιση νομισματικής κρίσης και τις απαιτούμενες ενέργειες προκειμένου να αποφύγει την εκδήλωση της. Η χρησιμότητα της εργασίας αυτής είναι ιδιαίτερη ειδικά σήμερα μετά την οικονομική κρίση της περιόδου 2008-9 στην οποία πολλές χώρες με ιδιαίτερα ανεπτυγμένες οικονομίες( Ισλανδία , Μεγάλη Βρετανία) αλλά και οι αντίστοιχες της περιοχής (Ιδιαίτερα έντονα ήταν τα προβλήματα στην Ουγγαρία, Λετονία αλλά και στη Ρωσία) αντιμετώπισαν σημαντικά προβλήματα στην οικονομική και νομισματική τους πολιτική και τέθηκαν τα παραπάνω ερωτήματα. Βασική πηγή μας για την εύρεση των σημαντικών μακροοικονομικών μεταβλητών ήταν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η στατιστική του βάση. Αντίστοιχα οι κεντρικές τράπεζες και τα στατιστικά γραφεία των χωρών της ανάλυσης μας. Ο δείκτης οικονομικής ελευθερίας του ιδρύματος Heritage . Αρχικά επιλέξαμε τη χρήση των δημοφιλών logit και probit μοντέλων για την ανάλυση διχοτόμων μεταβλητών επεξήγησης. Τα ιδιαίτερα φτωχά αποτελέσματα όμως των κλασσικών αυτών μοντέλων μας οδήγησαν στην απόφαση της χρήσης επεξηγηματικών διχοτόμων μοντέλων που χρησιμοποιούνταν μέχρι τώρα στην ιατρική και τη βιολογία και ειδικότερα στην τοξικολογική εξέταση ανθρώπων και περιβάλλοντος. Τα μοντέλα μπόρεσαν να εξηγήσουν ικανοποιητικά τις κρίσεις στην ανατολική Ευρώπη δείχνοντας ότι μια γενιά από μόνη της δεν μπορεί να εξηγήσει επαρκώς τη νομισματική κρίση. Χρειάζονται στοιχεία και από τις τρεις γενιές ενώ σημαντικές είναι και ο ι κοινωνικές μεταβλητές που εισάγουμε δηλαδή ο δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης και η οικονομική ελευθερία. Όσον αφορά την πρόβλεψη, χρησιμοποιήσαμε μοντέλα extreme value και η ανάλυση έδειξε ότι τα αποτελέσματα για τις περισσότερες χώρες δεν μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστη πρόβλεψη. Τέλος αναλύουμε πιθανές προσπάθειες αντιμετώπισης των κρίσεων στο μέλλον δίνοντας έμφαση στον περιορισμό κίνησης κεφαλαίων άρα και μείωση της μεταβλητότητας των ισοτιμιών, στον έσχατο δανειστή από το εξωτερικό που μπορεί πράγματι να δημιουργήσει εκ νέου συνθήκες ρευστότητας και στην ύπαρξη συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης που να μπορεί να προβλέψει έγκαιρα πιθανή νομισματική κρίση.