Κατοχή και αντίσταση στην Αχαΐα: κοινωνικές και εκπαιδευτικές διαστάσεις

Abstract

The goal of our research is the investigation (through unpublished sources mainly) of the period of the Italian - German occupation in Achaia. In particular, we tried to show how people's everyday life and the educational process was affected by the occupation and the Resistance. In this light we investigated people's relation with the conquerors and the Resistance and the school's, teachers' and pupils'/students' situation under these circumstances. When it was needed, we was mentioned to the other regions of Greece, focusing on a comparative look of what happened in Achaia. Our investigation ran on three basic questions: the impact of the Italian-German occupation and the Resistance on people's everyday life, their reactions to the conquerors' propaganda and reprisals and, finally, the educationl problems and the acts of educational world. The conclusions of this study are: A) The resistance in Achaia was widespread. The struggle against Germans was orginized and clandestine. The resistance to the Italians was less intense. The reasons of this general resistance are analyzed in detail in this study and also the impacts of the reprisals. B) The exeptional role of EAM in the resistance to conquerors is pointed out. Eam managed to embrace people from every social class through a large number of organizations that covered every aspect of social life and addressed the current and chronic needs of the citizens, needs to which the official government could never respond. C) The conquest changed the school in many ways. EDES and EAM, mainly the second, tried to address the problems in education. In particular, EAM played a leading role in the organization of the resistance of teachers and other education authorities and achieved their board participation.

Στόχος της εργασίας μας ήταν η μελέτη, μέσα από πρωτογενείς κυρίως πηγές, της περιόδου κατοχής στην Αχαΐα. Ειδικότερα θελήσαμε να δείξουμε πως επηρεάστηκαν η ζωή του άμαχου πληθυσμού και η εκπαιδευτική διαδικασία από την κατάκτηση, την Κατοχή και την Αντίσταση. Υπό το πρίσμα αυτό διερευνήσαμε τις σχέσεις του άμαχου πληθυσμού με τους κατακτητές και την Αντίσταση και τη θέση του σχολείου,εκπαιδευτικών και μαθητών/φοιτητών στις νέες συνθήκες. Όπου κρίθηκε απαραίτητο αναφερθήκαμε σε άλλες περιοχές της Ελλάδας με στόχο την συγκριτική ανάγνωση των τεκταινομενων στην Αχαΐα. Η έρευνά μας περιστράφηκε γύρω από τρία βασικά ερωτήματα: τις επιπτώσεις της Κατοχής και της Αντίστασης στην καθημερινότητα των ανθρώπων, τις αντιδράσεις των Αχαιών στην προπαγάνδα και τα αντίποινα των κατακτητών και, τέλος, τα προβλήματα της εκπαίδευσης και τις πρακτικές του εκπαιδευτικού κόσμου. Από την έρευνά μας καταλήξαμε στα εξής συμπεράσματα: Α) Η αντίσταση στην Αχαΐα υπήρξε σχεδόν καθολική. Ήταν ηπιότερη απέναντι στους Ιταλούς, περισσότερο οργανωμένη και καλυμμένη απέναντι στους Γερμανούς. Αναλύονται διεξοδικά οι λόγοι της γενικευμένης αντίστασης και αναφορέρονται οι επιπτώσεις των αντιποίνων. Β)Στην αντίσταση κατά των κατακτητών, επισημαίνεται ο ιδιαίτερος ρόλος του ΕΑΜ, το οποίο κατάφερε να πλησιάσει τους πολίτες κάθε κοινωνικής ομάδας, μέσα από ένα πλήθος οργανώσεων οι οποίες κάλυπταν κάθε πτυχή του κοινωνικού βίουκαι απαντούσαν σε σύγχρονες και χρόνιες ανάγκες του πολίτη,ανάγκες στις οποίες το επίσημο κράτος δεν μπόρεσε ποτέ να ανταποκριθεί. Γ) Η κατάκτηση άλλαξε τα δεδομένα του σχολείου. Απάντηση στα τρέχοντα και τα χρόνια προβλήματα της εκπαίδευσης προσπάθησαν να δώσουν οι αντιστασιακές οργανώσεις ΕΔΕΣ και ΕΑΜ, κυρίως η δεύτερη. Το ΕΑΜ πρωτοστάτησε, επιπλέον, στην αντίσταση στον εκπαιδευτικό χώρο. Η συμμετοχή των φορέων της εκπαίδευσης στην Αντίσταση ήταν σχεδόν καθολική.