Χωροκοινωνικοί αποκλεισμοί στη σύγχρονη πόλη: η περίπτωση των gated communities

Abstract

This doctoral thesis examines the identity of gated communities as a modern form of socio-spatial exclusion in the context of their production and consumption. In this sense the thesis explores the exclusionary qualities of gated communities in terms of both spatiality and social-political-cultural context. A critical assessment of the cultural approach which arises as prevalent in the relative bibliography is attempted and the establishment of a broader social approach in addressing the relationship between this spatial type and the issue of diversity and social inequality. Main objective of the work is the investigation of the ways that gated communities as a modern form of socio-spatial exclusion are associated with the formation of the modern public, collective and private space and their revised conceptualization, together with the appropriate redefinition of the new urban space. The inclusion of gated communities in the reality of a wider segmentation of the city in terms of exclusion and exclusivity, the establishment of a collective space with the specific characteristics that it bears in this case, the specific function and meaning of the material boundaries, the linkage of the problem of spatial access to the relations between public/private and urban/social, consist some basic axes to approach the issue of gated communities, their particular socio-spatial identity and their functional and semantic role in the wider urban context. The above is undertaken on a theoretical level in the context of urban theory and theories of space and on an application-level through content analysis in a novel text. The investigation of the identity of gated communities allowed drawing conclusions and establishing concepts concerning the form and content of contemporary urban space.

Η διδακτορική αυτή εργασία διερευνά την ταυτότητα των gated communities ως μίας σύγχρονης μορφής χωροκοινωνικού αποκλεισμού στο πλαίσιο παραγωγής και κατανάλωσής τους. Με την έννοια αυτή διερευνώνται οι ποιότητες αποκλεισμού των gated communities υπό όρους χωρικότητας και κοινωνικού-πολιτικού-πολιτισμικού πλαισίου. Επιχειρείται μία κριτική θεώρηση της πολιτισμικής προσέγγισης του θέματος η οποία τίθεται ως κρατούσα στη βιβλιογραφία και η συγκρότηση μίας ευρύτερης κοινωνικής προσέγγισης στο πλαίσιο της οποίας εξετάζεται η σχέση του συγκεκριμένου χωρικού τύπου με το ζήτημα της ετερότητας και της κοινωνικής ανισότητας. Κεντρικό στόχο της εργασίας αποτελεί η διερεύνηση του τρόπου που οι gated communities ως μία σύγχρονη μορφή χωροκοινωνικού αποκλεισμού συνδέονται με τη διαμόρφωση του σύγχρονου δημόσιου, συλλογικού και ιδιωτικού χώρου και την αναθεωρημένη εννοιολόγησή τους, καθώς και με τον ανάλογο επανακαθορισμό του νέου αστικού χώρου. Η ένταξη των gated communities στην πραγματικότητα μίας ευρύτερης κατάτμησης της πόλης με όρους αποκλεισμού και αποκλειστικότητας, η σύσταση ενός συλλογικού χώρου με τις ιδιαιτερότητες που φέρει στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ιδιαίτερη λειτουργία και σημασία των υλικών ορίων, οι αναγωγές του προβλήματος της πρόσβασης στο χώρο στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτικού/δημόσιου και αστικού/κοινωνικού, συγκροτούν κάποιους βασικούς άξονες προσέγγισης του ζητήματος των gated communities, της ιδιαίτερης χωροκοινωνικής τους ταυτότητας και του λειτουργικού και σημασιολογικού τους ρόλου στο ευρύτερο αστικό σύνολο. Τα παραπάνω επιχειρούνται σε θεωρητικό επίπεδο στο πλαίσιο της θεωρίας του αστικού χώρου και των θεωριών του χώρου, καθώς και σε επίπεδο εφαρμογής ανάλυσης περιεχομένου σε κείμενο μυθιστορήματος. Η διερεύνηση της ταυτότητας των gated communities επέτρεψε τη συναγωγή συμπερασμάτων και την ίδρυση εννοιών σχετικά με τη μορφή και το περιεχόμενο του σύγχρονου αστικού χώρου.