Ο Ιωάννης Γεννάδιος και η διαμόρφωση της εθνικής πολιτικής της Ελλάδας (1871-1918)

Abstract

My PhD thesis presents and analyzes John Gennadius’(1844-1932) professional activity during his diplomatic career mainly at the Greek legation in London from the last quarter of the 19th until the first quarter of the 20th century. Researching this case-study, the thesis aims to elaborate on a question of diplomatic history: to what extent and in what way can a diplomat transcend the limits of his profession and contribute not only to the implementation but also to the formation of his country’s foreign policy? With a comprehensive introductory part, the thesis sets the stage for situating Gennadius’ professional activity. It appraises fundamental features of his beliefs and ideology, his educational and family background, and his generation’s experiences and relations with the British factor. The context and the ideas of his first journalist endeavors are presented and his 180page treatise for the Dilessi Murders (1870) is thoroughly anatomized being the blue print of his defensive rhetoric about the inadequacies of the Greek Kingdom, as well as the spring-board for his career in the Greek diplomatic corps. The main body of the thesis focuses on Gennadius’ diplomatic activity during important Balkan and European crises, such as the Eastern Crisis (1875-1878), the Eastern Rumelia Crisis (1885-1886), the Balkan Wars (1912-1913) and the First World War (1914-1918). Within or parallel to these events, less known aspects of Gennadius’ contribution to foreign politics such as the cultivation of relations with the British Liberal party and the planning and execution of a wide range propaganda in favor of the Greek claims are unveiled. Finally, the settlement of the outstanding loans of 1824-1825 and the successful negotiations for the American and British tariff on the Greek currants are also analyzed being two diplomatic successes in favor of both the country’s foreign affairs and its economy.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή παρουσιάζει και ερμηνεύει την επαγγελματική δράση του έλληνα διπλωμάτη Ιωάννη Γενναδίου (1844-1932), που υπηρέτησε ως επί το πλείστον στην ελληνική πρεσβεία Λονδίνου κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ού αιώνα και το πρώτο, περίπου, τέταρτο του 20ού. Στόχος ήταν διαμέσου της «βιογράφησης» της δράσης του να απαντηθεί ένα ερώτημα διπλωματικής ιστορίας: ο τρόπος που ένας διπλωμάτης μπορεί να υπερβεί τα όρια της διαικπεραίωσης και να συνδιαμορφώσει την εξωτερική πολιτική της χώρας του. Aναλύονται αρχικά η ιδεολογική συγκρότηση του Γενναδίου, οι οικογενειακές και εκπαιδευτικές του καταβολές και οι εμπειρίες της γενιάς του σε σχέση κυρίως με τον βρετανικό παράγοντα. Παρουσιάζονται τα πρώτα δημοσιογραφικά του εγχειρήματα και αναλύεται διεξοδικά το 180σέλιδο κείμενό του για τη σφαγή στο Δήλεσι (1870). Επρόκειτο για κείμενο που αποτύπωσε το στίγμα της ερμηνείας του για τις παθογένειες του ελληνικού κράτους και αποτέλεσε το εφαλτήριο για την ένταξή του στο διπλωματικό σώμα. Το κύριο σώμα της διατριβής αναπτύσσει και ερμηνεύει τη διπλωματική δραστηριότητα του Γενναδίου σε σημαντικές φάσεις της ελληνικής ιστορίας, όπως η Ανατολική Κρίση (1875-1878), η κρίση της Ανατολικής Ρωμυλίας (1885-1886), οι Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-1913) και ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918). Διαμέσου ή παράλληλα με αυτές τις φάσεις αναδεικνύονται και άλλες όχι και τόσο γνωστές πτυχές της συνδρομής του στην ελληνική διπλωματία, όπως οι σχέσεις που ανέπτυξε με το κόμμα των Βρετανών Φιλελευθέρων, η διένεργεια συστηματικής και οργανωμένης προπαγάνδας υπέρ των ελληνικών θέσεων, η διευθέτηση των Δανείων της Ανεξάρτησίας (1878-1880), όπως και του δασμού της ελληνικής σταφίδας στις ΗΠΑ και στη Μεγάλη Βρετανία (1888-1894).